Theo VASEP, trong nhóm sản phẩm xuất khẩu, tôm tiếp tục giữ vai trò dẫn dắt khi kim ngạch đạt hơn 3,9 tỷ USD, với điểm nhấn là tôm hùm - mặt hàng có mức tăng trưởng đột phá hiếm thấy, đạt 712 triệu USD, tăng 134% nhờ nhu cầu đặc biệt lớn từ Trung Quốc và Hồng Kông, nhất là trong phân khúc tôm sống phục vụ hệ thống HORECA. Cá tra duy trì vị thế chủ lực với khoảng 1,8 tỷ USD, trong khi cá rô phi ghi dấu ấn mới khi tăng 220% lên 62 triệu USD, mở ra cơ hội phát triển ngành hàng chiến lược hướng tới thị trường Mỹ và châu Âu.
Ở chiều ngược lại, cá ngừ gặp nhiều sức ép khi kim ngạch giảm gần 4%, còn 791 triệu USD, do thiếu nguyên liệu và chuỗi cung ứng bị gián đoạn bởi xung đột tại Trung Đông. Tuy vậy, mực - bạch tuộc cho thấy sự phục hồi rõ rệt, đưa kim ngạch 10 tháng vượt 627 triệu USD; chả cá và surimi tăng mạnh 24%, đạt 291 triệu USD, trở thành nhóm hàng tăng trưởng nổi bật trong toàn ngành.
Kim ngạch xuất khẩu tôm đạt hơn 3,9 tỷ USD
Về thị trường, Trung Quốc và Hồng Kông tiếp tục là “điểm tựa” quan trọng khi kim ngạch vượt 2 tỷ USD, tăng hơn 32%, đặc biệt với các mặt hàng tôm hùm, cá biển và cua sống. Ngược lại, Mỹ trở thành thị trường biến động mạnh: dù kim ngạch 10 tháng đạt 1,66 tỷ USD, tăng nhẹ so với cùng kỳ, xu hướng giảm đã rõ rệt từ quý III do thuế đối ứng 20% áp dụng từ tháng 8. Nhiều doanh nghiệp chủ động giảm lượng hàng xuất sang Mỹ để tránh rủi ro thua lỗ, trong khi các yếu tố như thuế chống bán phá giá và quy định MMPA dự kiến ảnh hưởng trực tiếp từ đầu năm 2026 tiếp tục gây sức ép lớn.
Các thị trường khác duy trì tăng trưởng tích cực, trong đó Nhật Bản đạt gần 1,45 tỷ USD nhờ nhu cầu ổn định đối với tôm, mực, cá biển và cua thanh trùng; EU đạt 985 triệu USD nhờ nới lỏng một số rào cản kỹ thuật đối với thủy sản nuôi của Việt Nam; Hàn Quốc đạt 725 triệu USD, tăng hai con số nhờ nhu cầu cao với mực, bạch tuộc và surimi. Khu vực CPTPP gồm Canada, Australia và Nhật Bản tiếp tục là nhóm thị trường tăng trưởng nhanh nhất nhờ tận dụng tốt ưu đãi thuế quan.
Ngành thủy sản dự báo sẽ đối mặt nhiều thách thức trong năm 2026, đặc biệt là việc kéo dài thuế đối ứng từ Mỹ, nguy cơ tác động từ quy định MMPA, khả năng EU duy trì “thẻ vàng” IUU, cùng sức ép cạnh tranh từ Ấn Độ, Ecuador và Indonesia. Các chuyên gia khuyến nghị doanh nghiệp cần chủ động tái cơ cấu thị trường, đầu tư công nghệ chế biến, phát triển mạnh sản phẩm giá trị gia tăng và đáp ứng tiêu chuẩn bền vững để duy trì đà tăng trưởng dài hạn.
Vân Hồng/VOV.VN