Trong xã hội hiện đại ngày nay, khi con người thường bị cuốn vào vòng xoáy của cuộc sống, lòng từ bi trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Bài kinh này đã trở thành ngọn đèn soi sáng dẫn dắt chúng ta trên con đường tìm kiếm hạnh phúc và giác ngộ.
Kinh Từ bi rút ra từ phẩm Sutta Nipāta (Kinh Tập) và phẩm 1 – Uraga Vagga (phẩm Rắn) thuộc Tiểu bộ kinh (Khuddaka Nikāya). Đây là một trong những bài kinh phổ biến, khuyến khích sự phát triển lòng từ bi đối với tất cả chúng sinh, và được sử dụng rộng rãi trong thực hành tâm từ bi (Bhāvanā).
Đức Phật đã dạy rằng: “Mātā yathā niyaṃ puttaṃ, Āyusā ekaputtamanurakkhe, Evampi sabbabhūtesu, Mānasaṃ bhāvaye aparimāṇaṃ”. (Như một người mẹ yêu thương con ruột, dù nguy hiểm đến mạng sống, cũng không từ bỏ. Cũng như vậy, lòng từ của người đó nên trải rộng đến tất cả chúng sinh).
Lòng từ bi không chỉ thể hiện qua lời nói mà còn qua hành động, Đức Phật dạy rằng người có lòng từ bi sẽ không gây tổn hại đến bất kỳ sinh vật nào. Tất cả sự sống, dù là nhỏ nhất như côn trùng hay các loài động vật lớn hơn, đều cần được tôn trọng và bảo vệ. Lòng từ bi đối lập hoàn toàn với bạo lực. Bất kỳ hình thức bạo lực nào đều phá vỡ nguyên tắc của từ bi, do đó người tu tập tâm Mettā sẽ từ bỏ mọi hành vi giết hại hoặc làm hại sinh vật khác. Thể hiện sự bình đẳng trong tất cả mọi loài chúng sinh. Điều này phản ánh sâu sắc nguyên tắc bình đẳng trong sự sống. Quyền được sống của mọi loài: Mọi sinh vật đều có quyền được sống và phát triển. Khi phát triển lòng từ bi, con người nhận ra sự gắn bó giữa mọi sinh vật và hành động tôn trọng sự sống của chúng.
Người thực hành theo tâm từ bi sẽ không sát sinh và luôn cố gắng sống với lòng từ bi trong mọi tình huống. Họ sẽ không chỉ tránh việc giết hại mà còn tích cực bảo vệ sự sống của tất cả mọi loài, tránh xa những hành động gây hại như săn bắn, đánh bắt, hoặc bất kỳ hình thức giết hại động vật nào.
Nuôi dưỡng lòng từ bi qua thiền định (Mettā bhāvanā), cũng là nền tảng cho việc thực hành thiền từ bi. Qua việc thiền định, người tu hành học cách mở rộng lòng từ đến tất cả chúng sinh, tạo ra tâm trạng từ bi và hòa ái, giúp loại bỏ các cảm giác căng thẳng, giảm lo âu, hận thù, và bạo lực; bảo vệ sự sống của muôn loài thông qua tâm không hại và tâm hộ trì.
Thực hành lòng từ bi giúp giảm sân hận, oán giận và thù ghét. Mỗi khi tức giận hãy nhớ đến những lời dạy trong kinh về lòng từ bi để bình tĩnh lại. Mỗi khi đối mặt với khó khăn, ứng dụng từng lời kinh để tìm sự an ủi và động viên cho bản thân để có được sự bình yên trong tâm hồn. Bình yên ở đây không phải vắng bóng những phiền não, mà là khả năng đối diện với chúng một cách bình tĩnh.
Mỗi kinh trong Phật giáo đều mang một thông điệp và mục tiêu tu tập thiết thực. Kinh Từ bi, với nội dung phát triển lòng từ bi, có những điểm tương đồng với tất cả các kinh trong Phật giáo. Các kinh đều nhấn mạnh những giá trị cốt lõi của Phật giáo như vô thường, khổ, vô ngã và đưa ra những phương pháp tu tập khác nhau giúp chúng ta hướng đến mục tiêu đạt được giác ngộ giải thoát.
Kinh Từ bi tập trung vào việc phát triển lòng từ bi, yêu thương mọi loài. Các kinh khác tập trung vào các khía cạnh như trí tuệ, thiền định, hoặc các hạnh nguyện Bồ-tát. Mỗi kinh có những nội dung chi tiết khác nhau, phù hợp với những trình độ căn cơ tu tập khác nhau.
Trong cuộc sống, ai cũng mong muốn được hạnh phúc, nhưng không phải lúc nào cũng đạt được điều đó. “Ahaṃ sukhito homi, ahaṃ niddukkho homi” (nguyện cho tôi được an lạc, thân tâm nhẹ nhàng), khi chúng ta tụng niệm câu kinh này là đang gieo trồng hạt giống của sự an lạc trong tâm thức mình. Từ bi không chỉ là lời nói mà còn là hành động, hãy thực hành trong mọi suy nghĩ, lời nói và hành động của mình. Và “Sabbe sattā bhavantu sukhitattā” (nguyện cho tất cả chúng sanh được an lạc), chúng ta hãy thực hành lòng từ bi bằng cách giúp đỡ những người xung quanh, sống chan hòa và yêu thương. Để hoàn thành ý nguyện tự lợi lợi tha của mỗi người con Phật.
Tóm lại, kinh Từ bi là một lời nhắc nhở sâu sắc về lòng từ ái, sự khoan dung và tôn trọng đối với mọi chúng sinh. Đây không chỉ là một phương pháp tu tập tâm linh, mà còn là kim chỉ nam hướng dẫn cách sống đạo đức và lòng thương yêu đến muôn loài. Bài kinh nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ và tôn trọng sự sống bình đẳng giữa các loài và trách nhiệm của con người trong việc bảo vệ và tôn trọng sự sống. Qua đó, mỗi người có thể trở thành một nhân tố tích cực trong việc bảo vệ môi trường và duy trì sự sống cho tất cả các loài sinh vật, góp phần vào sự hòa bình và an lạc cho toàn thế giới đang đối diện với các khủng hoảng, trong đó có khủng hoảng môi trường sinh thái, dẫn đến các hiện tượng biến đổi khí hậu khôn lường, đe dọa sự sống còn trên trái đất này.
An Khoa/Báo Giác Ngộ