Thảo luận tại Tổ 1, các ĐBQH thành phố Hà Nội đều khẳng định, Dự thảo Văn kiện trình Đại hội lần thứ XIV của Đảng đã được chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng và có nhiều điểm mới sâu sắc. Các ý kiến cũng đánh giá cao công tác xây dựng Đảng được tích hợp trong Báo cáo chung thay vì tách riêng. Điều này góp phần tăng tính khái quát, thể hiện sự gắn kết giữa công tác xây dựng Đảng và phát triển kinh tế - xã hội.
Quản trị dựa trên pháp luật minh bạch và dữ liệu tin cậy
Phát biểu tại phiên họp tổ, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá cao ý kiến của các đại biểu, không chỉ góp ý về chủ trương lớn mà còn nêu ra nhiều vấn đề cụ thể, sâu sắc và mới mẻ. Tổng Bí thư nêu rõ, các ý kiến này sẽ được nghiên cứu, tiếp thu trong quá trình hoàn thiện Văn kiện Đại hội lần thứ XIV của Đảng.
Tổng Bí thư cũng dành thời gian phân tích, nhấn mạnh một số vấn đề liên quan đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế và mô hình quản trị quốc gia.
Về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Tổng Bí thư nhấn mạnh, nếu đã xác định kinh tế thị trường thì cạnh tranh là động lực của phát triển và tất yếu sẽ có phân hóa giàu nghèo. Song, con đường mà chúng ta đã lựa chọn phải gắn liền với an sinh xã hội, phải bảo đảm không để khoảng cách giàu nghèo ngày càng nới rộng, để mọi người đều được hưởng cơ hội phát triển, được sống bình đẳng. Mục tiêu không chỉ là tăng trưởng kinh tế mà còn phải xây dựng một xã hội công bằng, nhân ái.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu thảo luận tại Tổ 1
Tổng Bí thư nêu rõ, khoa học công nghệ chính là con đường ngắn nhất, nhanh nhất để phát triển đất nước, nhưng đòi hỏi chúng ta phải có tư duy mới, tầm nhìn xa và sự chủ động đổi mới lựa chọn cái gì là phù hợp, không thể chỉ dừng ở việc thấy cái gì hay thì làm. Do đó, mô hình quản trị quốc gia trong giai đoạn tới phải là quản trị dựa trên pháp luật minh bạch và dữ liệu tin cậy.
Tổng Bí thư cũng đề cập đến tầm quan trọng, tiềm năng của nền kinh tế biển, kinh tế nông nghiệp. Từ bài học và kinh nghiệm thực tiễn, Tổng Bí thư nhấn mạnh phải tính toán, hạch toán và lựa chọn cái nào hiệu quả nhất. Sắp tới, Bộ Chính trị và Trung ương chuẩn bị ban hành một số nghị quyết quan trọng, trước hết là Nghị quyết về kinh tế nhà nước, bên cạnh Nghị quyết về kinh tế tư nhân đã được ban hành và Nghị quyết về những giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng đạt hai con số.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu thảo luận tại Tổ 1
Theo Tổng Bí thư, phải có giải pháp cụ thể, mạnh mẽ, đồng bộ để đạt được tăng trưởng hai con số một cách ổn định, bền vững. Trong đó, các giải pháp phải được nghiên cứu kỹ, tính toán kỹ, triển khai đồng bộ, mục tiêu là vừa phát triển, vừa ổn định, vừa bền vững. Các tiêu chí, lộ trình và cách làm cần được xác định rõ ràng, không nóng vội.
Bảo đảm tính thống nhất, liên kết trong hệ thống văn kiện
Đóng góp ý kiến ở hai lĩnh vực y tế, ĐBQH Trần Thị Nhị Hà nhận thấy, các dự thảo Văn kiện đều xác định rõ cần xây dựng hệ thống y tế cơ sở là nền tảng, y tế dự phòng là trọng tâm; tăng cường công bằng, bao phủ y tế; tăng đầu tư công cho y tế. Tuy nhiên, các định hướng phát triển y tế trong dự thảo Chương trình hành động vẫn chưa thực sự tương xứng với kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và yêu cầu phát triển y tế trong kỷ nguyên mới; chưa gắn chặt với các nghị quyết chuyên đề của Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết số 72 về đột phá y tế, phát triển công nghiệp dược – vắc xin, y tế cơ sở và chuyển đổi số y tế.
"Tôi đề nghị cần đưa vào Chương trình hành động việc thực hiện đồng bộ các nghị quyết chuyên đề mới của Trung ương về lĩnh vực y tế và an sinh xã hội, bảo đảm tính thống nhất, liên kết trong hệ thống văn kiện, coi đây là nền tảng quan trọng để nâng cao chỉ số sống khỏe của Nhân dân", đại biểu Trần Thị Nhị Hà đề xuất.
ĐBQH Trần Thị Nhị Hà phát biểu thảo luận tại Tổ 1
Phân tích về nguyên tắc y tế cơ sở là nền tảng, đại biểu cho rằng, y tế cơ sở không chỉ là “tuyến đầu” trong phòng, chống dịch bệnh mà phải là hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn diện suốt vòng đời, gồm dự phòng – điều trị – phục hồi – giáo dục sức khỏe. Việt Nam có lợi thế đặc biệt với hệ thống trạm y tế xã, phường rộng khắp, nhưng hoạt động còn thiếu tính kết nối. Do vậy, hệ thống y tế cơ sở chỉ thực sự hiệu quả khi gắn với mô hình bác sĩ gia đình, chăm sóc liên tục, có hồ sơ sức khỏe điện tử, để sức khỏe mỗi người dân được quản lý và chăm sóc từ sớm, từ xa.
Về nguyên tắc bao phủ y tế toàn dân, đại biểu Trần Thị Nhị Hà cho rằng, bao phủ y tế không chỉ là tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế, mà quan trọng hơn là bao phủ dịch vụ y tế thiết yếu. Cần có chính sách bảo đảm người dân được tiếp cận các dịch vụ y tế thiết yếu về khoảng cách, thời gian và chất lượng, đặc biệt là dịch vụ cấp cứu khẩn cấp trong “khung giờ vàng”. Từ đó, cần xây dựng mạng lưới y tế phù hợp với từng địa bàn, kiểm soát việc chuyển tuyến tràn lan, giảm quá tải bệnh viện tuyến trên, trong khi vùng sâu, vùng xa lại thiếu dịch vụ y tế.
Về y tế thông minh và chuyển đổi số, đại biểu cho rằng, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) coi đây là công cụ để đạt được công bằng và bao phủ y tế toàn dân. Y tế thông minh không chỉ là hồ sơ sức khỏe điện tử mà còn bao gồm dữ liệu mở, trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán, quản trị thông minh, hệ thống cảnh báo dịch bệnh. Chúng ta cần hướng tới mục tiêu “xây dựng hệ sinh thái y tế số nhân văn”, bởi chỉ có công nghệ mới giúp hệ thống y tế vươn tới mọi người dân, để không ai bị bỏ lại phía sau...
Đối với lĩnh vực giáo dục, đại biểu Trần Thị Nhị Hà chỉ rõ, dự thảo Văn kiện đều khẳng định: Giáo dục là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt cho phát triển, cần đổi mới căn bản, toàn diện. Vì vậy, đại biểu đề xuất bổ sung một số nhiệm vụ cụ thể trong xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới.
Trước hết, tăng đầu tư công cho giáo dục là nhiệm vụ chiến lược. Giáo dục là quyền cơ bản và dịch vụ công thiết yếu, không thể thương mại hóa quá mức. Theo đại biểu, dự thảo Báo cáo Chính trị đã chỉ rõ: Giáo dục ngoài công lập là cấu phần quan trọng, song tình trạng xã hội hóa giáo dục hiện nay có biểu hiện lệch hướng. Đầu tư công giảm, xã hội hóa tăng nhưng thiếu cơ chế kiểm soát chất lượng, dẫn đến bất bình đẳng vùng miền; học phí tăng trong khi chất lượng chưa tương xứng. Vì vậy, cần đẩy mạnh đầu tư công cho giáo dục, có chỉ tiêu cụ thể như các lĩnh vực trọng điểm khác.
Đồng thời, cần xây dựng khung năng lực quốc gia để bảo đảm hệ thống giáo dục gắn kết chặt chẽ với phát triển kinh tế - xã hội, thị trường lao động và yêu cầu thích ứng trong kỷ nguyên số.
Đại biểu Trần Thị Nhị Hà phân tích, hiện nay, Việt Nam mới có Khung trình độ quốc gia, chủ yếu dựa trên bằng cấp; trong khi Khung năng lực quốc gia cần mô tả năng lực, kỹ năng, hành vi nghề nghiệp, là công cụ để kết nối giữa giáo dục, đào tạo nghề và việc làm. Đây là nền tảng để chuẩn hóa chất lượng nhân lực Việt Nam, bảo đảm liên thông, hội nhập và thích ứng với chuyển đổi số.
Ngoài ra, đối với việc xây dựng cơ chế bảo đảm bình đẳng, bao trùm và học tập suốt đời, đại biểu nêu rõ chủ trương “xây dựng xã hội học tập, thúc đẩy học tập suốt đời” đã được nêu, song chưa cụ thể hóa bằng cơ chế pháp lý, tài chính. Đại biểu đề nghị bổ sung giải pháp thành lập “Quỹ phát triển năng lực và học tập quốc gia”, tài trợ cho người dân học lại, chuyển nghề, tương tự mô hình một số quốc gia phát triển, giúp mọi người dân được học tập, phát triển trong suốt cuộc đời.
Đưa văn hóa Việt Nam ra thế giới bằng công nghệ Việt Nam
ĐBQH Bùi Hoài Sơn đồng tình và đánh giá cao tinh thần đổi mới, tầm nhìn chiến lược cũng như tính toàn diện của Dự thảo Báo cáo Chính trị. Trong đó, đại biểu đặc biệt đánh giá cao việc đặt phát triển văn hóa và con người ngang tầm với kinh tế, chính trị và xã hội, coi đây là nền tảng tinh thần, nguồn lực nội sinh và hệ điều tiết cho phát triển nhanh, bền vững đất nước. "Đây không chỉ là sự kế thừa quan điểm của Đảng trong các kỳ Đại hội trước, mà còn là bước phát triển mới trong tư duy phát triển, từ nhận thức đến hành động", đại biểu Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh.
Quang cảnh thảo luận tại Tổ 1
Dự thảo Văn kiện khẳng định rõ: “Phát triển nguồn lực con người, phát triển văn hóa thực sự trở thành nền tảng, sức mạnh nội sinh, động lực to lớn cho sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước”. Đại biểu đánh giá, đây không chỉ là một tuyên ngôn về vai trò của văn hóa, mà còn là sự tái định vị văn hóa trong mô hình phát triển quốc gia – từ một lĩnh vực được xem là “mềm” trở thành nguồn lực “cứng”, góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp của dân tộc.
Đại biểu cũng nhấn mạnh, nội dung về xây dựng và thực hiện hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam là một trong những trụ cột quan trọng nhất của Dự thảo lần này. Đây chính là “mã gen văn hóa” của dân tộc, là nền tảng tinh thần giúp củng cố khối đại đoàn kết, nâng cao sức đề kháng xã hội, định hướng lối sống và hành vi của con người Việt Nam trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.
"Việc tích hợp sâu các hệ giá trị này vào giáo dục, truyền thông và đời sống cơ sở không chỉ góp phần hình thành nhân cách, bản lĩnh con người Việt Nam thời đại mới, mà còn tạo ra sức mạnh mềm, giúp Việt Nam hội nhập bình đẳng và tự tin với thế giới. Tuy nhiên, nếu cụ thể hóa được các hệ giá trị này ngay trong Báo cáo Chính trị thì khi triển khai sẽ đạt được sự thống nhất cao hơn trong hành động", đại biểu Bùi Hoài Sơn lưu ý.
Cùng với đó, đại biểu cũng chỉ ra một điểm mới mang tính chiến lược trong dự thảo Văn kiện là việc nhấn mạnh phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí, kinh tế di sản và dịch vụ văn hóa. Đây là những lĩnh vực vừa khẳng định bản sắc dân tộc, vừa mở ra không gian kinh tế mới trong nền kinh tế tri thức. Trên thực tế, văn hóa không chỉ là “nền tảng tinh thần” mà còn trở thành động lực tăng trưởng, chúng ta sẽ có thêm một trụ cột kinh tế sáng tạo, góp phần nâng tỷ trọng của công nghiệp văn hóa trong GDP, đồng thời nâng tầm hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế.
"Tôi đề nghị Trung ương, trong Chương trình hành động, cần có chính sách đột phá về tài chính, tín dụng, bản quyền và đầu tư cho sáng tạo văn hóa, đặc biệt là chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp văn hóa, nghệ sĩ và các thiết chế văn hóa cơ sở", đại biểu Bùi Hoài Sơn đề nghị.
Dự thảo Văn kiện cũng đã đặt ra yêu cầu phát triển toàn diện con người Việt Nam về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, kỹ năng sống và năng lực sáng tạo, coi con người vừa là mục tiêu, vừa là chủ thể phát triển. Tuy nhiên, để các định hướng thành hiện thực, đại biểu Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh, "cần cơ chế cụ thể hóa trách nhiệm của từng cấp, từng ngành, đặc biệt là trong giáo dục, truyền thông, môi trường văn hóa và quản lý xã hội. Cần coi mục tiêu vì con người là hạt nhân của mọi chính sách phát triển và “đầu tư cho văn hóa, cho con người” là đầu tư có hiệu quả kinh tế - xã hội cao nhất".
Phi Long; Ảnh: Quang Vinh