Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 13/10 bắt đầu chuyến thăm Israel và đã có bài phát biểu dài hơn một giờ trước quốc hội nước này.
Chuyến thăm diễn ra đúng thời điểm phong trào Hamas vừa trả tự do cho những con tin Israel còn sống cuối cùng theo một thỏa thuận ngừng bắn mà ông Trump làm trung gian. Đổi lại, Israel cũng đã trả tự do cho gần 2.000 tù nhân và công dân Palestine bị giam giữ.
"Đây là khoảnh khắc đáng nhớ khi mọi thứ bắt đầu thay đổi", ông Trump nói, ca ngợi vai trò của chính quyền Mỹ trong thỏa thuận, cho biết nó đánh dấu sự kết thúc của một "cơn ác mộng đau đớn" đối với cả Israel và Palestine.
"Bầu trời tĩnh lặng, tiếng súng im bặt, và mặt trời đã mọc trên vùng Đất Thánh - nơi cuối cùng đã đạt được hòa bình”, nhà lãnh đạo Mỹ tự hào tuyên bố. "Giờ là lúc biến những chiến thắng trước khủng bố trên chiến trường thành phần thưởng cuối cùng - là hòa bình và thịnh vượng cho toàn bộ Trung Đông”.
Ông Trump được chào đón tại Quốc hội Israel. (Ảnh: Reuters)
Quan hệ với Iran
Cũng trong bài phát biểu ngày 13/10, Tổng thống Mỹ Trump đã đề cập đến mối quan hệ vốn đang căng thẳng với Iran.
Tehran và Washington đã tổ chức năm vòng đàm phán hạt nhân, trước cuộc chiến kéo dài 12 ngày giữa Iran và Israel hồi tháng 6. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán đã gặp phải những trở ngại lớn, như vấn đề làm giàu uranium mà Iran khẳng định là vì mục đích dân sự.
“Chúng tôi sẵn sàng khi các vị sẵn sàng, và đó sẽ là quyết định tốt nhất mà Iran từng đưa ra”, ông Trump nói, ám chỉ một thỏa thuận với Iran. “Vòng tay hữu nghị và hợp tác đang rộng mở. Iran muốn đạt được một thỏa thuận. Thật tuyệt vời nếu chúng ta có thể đạt được một thỏa thuận”.
Ông Trump phát biểu tại Quốc hội Israel. (Ảnh: Reuters)
Hôm 11/10, Ngoại trưởng Iran hoan nghênh đề xuất "công bằng và cân bằng" của Mỹ về chương trình hạt nhân của nước này, nhưng cho biết Tehran chưa nhận được bất kỳ tín hiệu nào để bắt đầu đàm phán.
"Nếu chúng tôi nhận được một đề xuất hợp lý, cân bằng và công bằng từ phía Mỹ về các cuộc đàm phán, chúng tôi chắc chắn sẽ xem xét", Ngoại trưởng Abbas Araqchi nói, cho biết thêm rằng Tehran và Washington đã trao đổi thông tin thông qua các trung gian hòa giải.
Ông Trump đã được chào đón tại Israel trước chuyến đi dự kiến của ông tới Ai Cập để tham dự một hội nghị thượng đỉnh nhằm xây dựng các điều kiện cho một nền hòa bình lâu dài ở Dải Gaza.
“Với khu vực này, không có gì tốt hơn việc các nhà lãnh đạo Iran quay lưng với khủng bố, và cuối cùng công nhận quyền tồn tại của Israel", ông Trump nói.
Nhưng Ngoại trưởng Araqchi hôm 11/10 cho biết ý tưởng Iran có thể bình thường hóa quan hệ với Israel là "ảo tưởng".
Ông Araqchi cũng đã từ chối lời mời tham dự hội nghị thượng đỉnh tại Ai Cập, theo một bài đăng trên X ngày 13/10: "Mặc dù ủng hộ các hoạt động ngoại giao, nhưng cả Tổng thống Iran và tôi đều không thể hợp tác với những người đồng cấp đã tấn công người dân Iran, tiếp tục đe dọa và trừng phạt chúng tôi."
Kêu gọi ân xá Thủ tướng Israel
Trong một thông điệp đáng chú ý, ông Trump đã đề xuất Tổng thống Israel Isaac Herzog ân xá cho Thủ tướng Benjamin Netanyahu - hiện đang phải đối mặt với cáo buộc gian lận, nhận hối lộ.
Tổng thống Israel giữ vai trò chủ yếu mang tính nghi thức, nhưng ông có thẩm quyền ân xá cho tội phạm bị kết án nếu có những tình tiết bất thường được đưa ra.
Ông Trump và ông Netanyahu bắt tay nhau trong cuộc gặp ngày 13/10. (Ảnh: Reuters)
Năm 2019, ông Netanyahu bị truy tố trong ba vụ án, trong đó có vụ nhận gần 210.000 đô la quà tặng từ các doanh nhân, bao gồm rượu sâm panh và xì gà.
Tuy nhiên, phiên tòa xét xử ông Netanyahu đã kéo dài từ năm 2020 đến nay và vẫn chưa có phán quyết nào được đưa ra. Quá trình xét xử thường xuyên bị gián đoạn do xung đột và biến động ở Trung Đông. Ông Netanyahu không nhận tội và phủ nhận mọi hành vi sai trái.
Hồi tháng 6, Tổng thống Trump đã kêu gọi hủy bỏ phiên tòa xét xử ông Netanyahu. Ông Netanyahu đã mô tả thử thách pháp lý của mình như một cuộc săn phù thủy cánh tả nhằm lật đổ một nhà lãnh đạo cánh hữu được bầu.
Sau chuyến thăm Israel, ông Trump đã đến khu nghỉ dưỡng bãi biển Sharm el-Sheikh của Ai Cập để tham dự cuộc họp với hơn 20 nhà lãnh đạo thế giới, mà ông sẽ chủ trì cùng Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi.
Những tấm áp phích lớn in hình ông Trump và ông Sisi với dòng chữ "chào mừng đến với vùng đất hòa bình" đã được chăng dọc con đường từ sân bay đến trung tâm hội nghị.
Trong bài phát biểu sau khi máy bay hạ cánh, ông Trump đã cảm ơn ông Sisi vì vai trò trung gian hòa giải của Ai Cập trong cuộc xung đột tại Dải Gaza.
Minh Hạnh