Tổng thống Putin phát biểu tại phiên toàn thể Diễn đàn Tuần lễ năng lượng Nga lần thứ tám, ngày 16/5. (Nguồn: AA)
Vị thế dẫn đầu toàn diện của Nga
Nga tự hào sở hữu một trong những tổ hợp năng lượng "xanh nhất" trên toàn thế giới và nắm giữ khoảng 90% thị trường xây dựng nhà máy điện hạt nhân toàn cầu.
Phát biểu tại Diễn đàn Tuần lễ Năng lượng Nga, Tổng thống Putin nhấn mạnh - 87% điện năng của Nga được sản xuất với lượng khí thải carbon tối thiểu hoặc bằng không. Tổ hợp năng lượng carbon thấp này bao gồm phát điện bằng khí đốt, năng lượng hạt nhân và các nguồn năng lượng tái tạo.
Bên cạnh những nỗ lực trong nước, các công ty Nga đang thúc đẩy các dự án phát điện xanh và dài hạn trên phạm vi quốc tế. Với sự tham gia của các nhà khoa học, kỹ sư và nhà quản lý Nga, hơn 400 dự án thủy điện đã được triển khai tại 55 quốc gia trên toàn cầu.
Nêu bật vị thế hàng đầu của Nga trên thị trường xây dựng nhà máy điện hạt nhân toàn cầu, Tổng thống Putin cho biết: "Trên toàn thế giới, 110 tổ máy điện dựa trên thiết kế của Nga đã được xây dựng. Nga cũng đang có kế hoạch đưa vào vận hành hơn 29 Gigawatt công suất nhà máy điện hạt nhân, bao gồm các lò phản ứng môđun nhỏ, trong vòng 15 năm tới. Sản xuất điện hạt nhân cũng sẽ được triển khai tại vùng Viễn Đông và Siberia của Nga".
Tổng thống Nga cũng nhấn mạnh, trong quá trình “xanh hóa” ngành năng lượng, điều quan trọng hàng đầu là phải xác định rõ các thông số chuyển đổi năng lượng và so sánh lượng phát thải giữa các loại nhiên liệu.
Ông cho rằng việc quản lý hiệu quả hoạt động khai thác và trữ lượng tài nguyên, đồng thời bảo đảm phát triển công nghệ và bảo vệ môi trường trong ngành công nghiệp năng lượng là yếu tố then chốt để đáp ứng nhu cầu thị trường nội địa, thực hiện các mục tiêu phát triển quốc gia và cam kết hợp tác quốc tế.
Nhà lãnh đạo Nga tin rằng, năng lượng hạt nhân sẽ trở thành trụ cột chính của cán cân năng lượng toàn cầu trong tương lai và công suất điện hạt nhân của thế giới sẽ tăng gần gấp đôi vào năm 2050. Ông cho biết, Moscow sẽ tăng cường hợp tác trong lĩnh vực công nghiệp hạt nhân với các nước Nam Bán cầu và trong khuôn khổ BRICS.
Ngoài ra, Tổng thống Putin cho biết, Nga cần thiết lập "chủ quyền năng lượng toàn diện", bao gồm khai thác, chế biến tài nguyên và vận chuyển thành phẩm. Theo đó, Nga đang nỗ lực đạt được vị thế dẫn đầu về công nghệ trong lĩnh vực năng lượng và kêu gọi hợp tác công nghệ toàn diện giữa các nước sản xuất năng lượng.
Nơi nào có nguồn năng lượng rẻ, ở đó có sản xuất hiện đại
Tại sự kiện được xem là diễn đàn quốc tế quan trọng để thảo luận các vấn đề hiện tại liên quan đến sự phát triển của tổ hợp nhiên liệu và năng lượng và thúc đẩy hợp tác năng lượng đa phương, Tổng thống Putin cũng nêu rõ các xu hướng chính của ngành năng lượng hiện nay, cũng như các thách thức chính đang đặt ra cho toàn ngành.
Theo người đứng đầu nước Nga, thách thức đầu tiên hiện nay là việc tái cấu trúc các mối quan hệ năng lượng toàn cầu – một quá trình mang tính khách quan và tự nhiên xét trên nhiều phương diện, trong bối cảnh các trung tâm tăng trưởng kinh tế mới nổi lên, kéo theo nhu cầu tiêu thụ năng lượng tăng nhanh.
Bên cạnh đó, bối cảnh chính trị thế giới cũng tạo ra những gián đoạn mang tính “nhân tạo” trong cấu trúc năng lượng toàn cầu. Tổng thống Putin cáo buộc "một số giới tinh hoa phương Tây" đang cố tình phá vỡ hệ thống năng lượng toàn cầu. Ông cho biết, "nhiều nước đã từ chối mua năng lượng Nga do áp lực chính trị và hậu quả của điều này là rất rõ ràng, bao gồm cả việc suy giảm sản lượng công nghiệp, giá cả tăng do dầu khí nhập khẩu đắt đỏ và sức cạnh tranh của cả hàng hóa lẫn nền kinh tế nói chung đều giảm sút".
Chuỗi cung ứng đang được định hình lại, hệ thống kho vận trong lĩnh vực năng lượng chuyển dịch mạnh về Nam Bán cầu – nơi tập trung các nền kinh tế năng động thuộc khu vực châu Á – Thái Bình Dương, châu Phi và Mỹ Latinh – với các tuyến vận chuyển ổn định hơn, cùng các trung tâm và cảng biển mới phù hợp nhu cầu hiện tại và tương lai.
Chuỗi cung ứng khí đốt toàn cầu cũng đang thay đổi theo hướng tương tự. Nhu cầu tiêu thụ khí đốt tiếp tục tăng tại châu Á – Thái Bình Dương, Trung Đông và Mỹ Latinh, trong khi châu Âu vẫn duy trì mức tiêu thụ thấp hơn so với năm 2019 do sản xuất công nghiệp suy giảm.
Ông Putin cho rằng, dù có nhiều dự báo bi quan, than vẫn giữ vai trò đáng kể trong cán cân năng lượng toàn cầu. Tuy nhiên, xu hướng khác biệt rõ rệt giữa các khu vực: trong khi nhu cầu than giảm tại các nước phương Tây, các nền kinh tế châu Á lại gia tăng sử dụng. Điều này chủ yếu xuất phát từ hiệu quả kinh tế trong sản xuất điện bằng than. Cùng với sự dịch chuyển hoạt động kinh doanh toàn cầu sang khu vực châu Á – Thái Bình Dương, thị trường than được dự báo vẫn duy trì tầm quan trọng trong nhiều thập kỷ tới.
Là quốc gia xuất khẩu năng lượng hàng đầu thế giới, Nga nhận định nhu cầu dầu mỏ toàn cầu đang tiếp tục tăng. Năm nay, lượng tiêu thụ dầu mỏ ước đạt 104,5 triệu thùng mỗi ngày, tăng hơn 1 triệu thùng so với năm trước.
Một xu hướng quan trọng khác là vai trò ngày càng lớn của ngành điện. Dự báo trong 25 năm tới, sản lượng điện toàn cầu sẽ tăng gấp đôi, trong đó khoảng 85% nhu cầu bổ sung đến từ các quốc gia thuộc Nam Bán cầu, ngoài phạm vi các nền kinh tế phát triển.
Diễn đàn Tuần lễ năng lượng Nga lần thứ tám tổ chức tại thành phố Moscow từ ngày 15 – 17/10, thu hút sự quan tâm của hơn 5.000 đại biểu đến từ 85 quốc gia và vùng lãnh thổ. (Nguồn: kremlin.ru)
Tổng thống Putin nhấn mạnh, chi phí của các công ty năng lượng không nên tự động chuyển sang người tiêu dùng thông qua việc tăng giá, mà cần có giải pháp linh hoạt hơn – bao gồm cải tiến quy định, quản lý nhu cầu điện và cơ chế hỗ trợ đầu tư trong lĩnh vực năng lượng. Ông khẳng định, nơi nào có nguồn năng lượng giá rẻ và ổn định, ở đó sẽ hình thành sản xuất hiện đại, các ngành kinh tế mới, cùng với dòng vốn, công nghệ và nhân lực chất lượng cao đổ về.
Đặc điểm thứ ba của ngành năng lượng hiện đại, theo Tổng thống Putin, là yêu cầu đảm bảo chủ quyền công nghệ trong lĩnh vực năng lượng. Ông nhấn mạnh, các quốc gia sản xuất dầu mỏ, khí đốt và các nguồn năng lượng khác không thể chỉ dừng lại ở vai trò nhập khẩu thiết bị hay công nghệ từ bên ngoài, mà cần chủ động phát triển năng lực nghiên cứu, thiết kế và sản xuất của riêng mình.
Mục tiêu là xây dựng một hệ thống chủ quyền năng lượng toàn diện, bao trùm toàn bộ chuỗi giá trị — từ khâu khai thác, chế biến tài nguyên, sản xuất thiết bị, đến vận chuyển và tiêu thụ sản phẩm năng lượng. Theo ông, chỉ khi làm chủ được công nghệ cốt lõi, các quốc gia mới có thể bảo đảm an ninh năng lượng, giảm phụ thuộc bên ngoài và khẳng định vị thế trong cấu trúc năng lượng toàn cầu đang tái định hình.
Đúng như tinh thần chủ đề "Cùng nhau xây dựng năng lượng của tương lai" của Diễn đàn quốc tế Tuần lễ năng lượng Nga (15-17/10), Tổng thống Vladimir Putin khẳng định, Nga đặt mục tiêu củng cố vai trò dẫn dắt năng lượng toàn cầu, hướng tới một mô hình phát triển công bằng và bền vững dựa trên tăng cường quan hệ đối tác.
Minh Anh