Các nhà lãnh đạo NATO cùng Vua Willem-Alexander và Hoàng hậu Maxima của Hà Lan chụp ảnh vào ngày 24/6/2025 tại The Hague, Hà Lan. Ảnh: Getty Images
Theo đài RT, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã từ chối xác nhận công khai rằng ông sẽ bảo vệ vô điều kiện các đồng minh NATO của Mỹ. Ông đưa ra phát biểu này vào ngày 24/6, khi đang trên đường tới hội nghị thượng đỉnh của khối tại The Hague (Hà Lan).
Theo Điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương, các thành viên NATO phải coi một cuộc tấn công nhằm vào một nước là một cuộc tấn công nhằm vào toàn khối.
Khi được một phóng viên hỏi liệu ông có cam kết với Điều khoản 5 hay không, ông Trump trả lời: “Còn tùy thuộc vào cách bạn định nghĩa.”
“Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về Điều 5. Các bạn biết điều đó mà, đúng không? Nhưng tôi cam kết làm bạn với họ. Các bạn biết đấy, tôi đã trở thành bạn với nhiều nhà lãnh đạo trong số đó”, ông Trump nói thêm.
Khi được hỏi lại để làm rõ quan điểm khi đang ở trên chuyên cơ Không lực Một, Tổng thống Mỹ nói: “Tôi cam kết với việc cứu sống con người. Tôi cam kết với sự sống và an toàn. Và tôi sẽ đưa ra một định nghĩa chính xác khi tôi đến nơi”.
Về phần mình, Tổng Thư ký NATO Mark Rutte nói với các phóng viên rằng ông “không nghi ngờ gì việc Mỹ hoàn toàn cam kết với NATO, hoàn toàn cam kết với Điều 5”.
Gần đây, ông Rutte đã gửi một bức thư ca ngợi ông Trump, khen ngợi “hành động quyết đoán của ông ở Iran” và hứa hẹn về “một thành công lớn nữa” tại hội nghị thượng đỉnh ở The Hague.
Tổng thống Trump, người từng có lúc phát biểu tiêu cực về liên minh quân sự NATO, từ lâu đã kêu gọi các thành viên tăng chi tiêu quốc phòng. Đầu năm nay, ông đi ngược dòng với phần lớn liên minh bằng cách khởi động lại các cuộc đàm phán trực tiếp với Nga và từ chối đưa ra sự ủng hộ vô điều kiện cho Ukraine như thời người tiền nhiệm Joe Biden.
Sự thay đổi trong chính sách của Mỹ đã khiến các thành viên NATO châu Âu cân nhắc việc giảm bớt sự phụ thuộc vào Washington trong lĩnh vực quốc phòng. Thủ tướng Đức Friedrich Merz trong tuần này cho biết châu Âu không thể “đi nhờ” an ninh của Mỹ mãi được.
Trước đó, vào tháng 4, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố châu Âu cần thừa nhận rằng họ sẽ không còn là “ưu tiên địa chính trị” của Mỹ trong những năm tới.
Điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương – văn bản sáng lập NATO ký năm 1949 – quy định rằng: "Một cuộc tấn công vũ trang nhằm vào một hoặc nhiều quốc gia thành viên ở châu Âu hoặc Bắc Mỹ sẽ được coi là một cuộc tấn công nhằm vào toàn thể các thành viên".
Nói cách khác, nếu một quốc gia thành viên bị tấn công, các thành viên khác sẽ xem đó là hành động gây chiến với cả liên minh, và sẽ phản ứng "như thể chính lãnh thổ của mình bị tấn công". Đây là nền tảng cốt lõi của chính sách phòng thủ tập thể mà NATO được xây dựng trên đó.
Tuy nhiên, việc kích hoạt Điều 5 không tự động dẫn đến hành động quân sự. Mỗi quốc gia thành viên sẽ quyết định cách phản ứng tùy theo tình hình, khả năng và lợi ích quốc gia.
Những tuyên bố mới nhất của ông Trump về Điều 5 gợi nhớ lập trường hoài nghi NATO mà ông từng thể hiện trong nhiệm kỳ đầu, khi nhà lãnh đạo Mỹ nhiều lần chỉ trích các đồng minh "không chi đủ tiền" cho quốc phòng và đe dọa rút Mỹ khỏi NATO nếu không được “đối xử công bằng”.
Thu Hằng/Báo Tin tức và Dân tộc