Tổng thống Trump đề xuất đàm phán phi hạt nhân hóa với Nga và Trung Quốc

4 giờ trướcBài gốc

Đây là hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân cuối cùng còn hiệu lực giữa hai cường quốc từng đối đầu trong Chiến tranh Lạnh, nhưng lại đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ do suy giảm lòng tin.

Cấm vũ khí hạt nhân. Đồ họa: Cjpme.

Phát biểu với báo chí tại Nhà Trắng, Tổng thống Donald Trump nhấn mạnh tầm quan trọng của các cuộc đàm phán ba bên giữa Mỹ, Nga và Trung Quốc về kiểm soát vũ khí hạt nhân.

Ông Trump cho biết đã nêu vấn đề này với Tổng thống Nga Vladimir Putin, nhưng không tiết lộ cụ thể thời điểm diễn ra cuộc trao đổi: “Chúng ta đang bàn về việc cắt giảm vũ khí hạt nhân, và chúng ta sẽ đưa Trung Quốc vào cuộc. Chúng ta hiện có số lượng lớn nhất. Nga đứng thứ hai. Trung Quốc đứng thứ ba, dù còn cách khá xa. Nhưng họ sẽ tham gia. Chúng ta sẽ gặp lại nhau sau năm năm nữa. Chúng ta muốn phi hạt nhân hóa. Bởi vì sức mạnh này là quá lớn…và đó là điều mà cả hai bên đều hiểu. Nhưng trước tiên, chúng ta phải chấm dứt xung đột”.

Đây không phải là lần đầu tiên nhà lãnh đạo Mỹ đưa ra đề xuất này. Hồi tháng 2, chỉ vài tuần sau khi nhậm chức nhiệm kỳ hai, ông Donald Trump từng tuyên bố coi phi hạt nhân hóa là một trong những ưu tiên chiến lược hàng đầu, đồng thời bày tỏ mong muốn sớm khởi động đàm phán với cả Tổng thống Nga Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để tìm kiếm một cơ chế ràng buộc.

Được ký năm 2010 dưới thời Tổng thống Barack Obama, NEW START giới hạn số lượng đầu đạn hạt nhân chiến lược được triển khai của mỗi bên ở mức 1.550. Tuy nhiên, trong bối cảnh xung đột tại Ukraine đẩy quan hệ Nga-NATO xuống mức thấp nhất kể từ thời Chiến tranh Lạnh, triển vọng gia hạn hiệp ước là khá mong manh. Điện Kremlin cũng từng cảnh báo việc nối lại đối thoại là “gần như bất khả thi” nếu môi trường an ninh tiếp tục xấu đi.

Trên thực tế, từ năm 2020 đến nay, cả Mỹ, Nga và Trung Quốc đều cho thấy mong muốn kiểm soát vũ khí và duy trì các chuẩn mực không phổ biến hạt nhân. Tuy nhiên, khác biệt lợi ích và căng thẳng chiến lược đã cản trở mọi tiến triển thực chất. Trung Quốc từ chối tham gia các khuôn khổ đàm phán theo mô hình của New START, với lập luận rằng nước này sở hữu kho vũ khí nhỏ hơn nhiều so với Mỹ và Nga và việc áp đặt giới hạn tương đương là không công bằng.

Mặc dù vậy, cả ba cường quốc đều có lợi ích chung trong việc tránh một cuộc chạy đua vũ trang mới. Để khôi phục đối thoại và xây dựng lòng tin, một hướng đi khả thi là bắt đầu từ các vấn đề ít nhạy cảm hơn. Trong số đó có đề xuất giảm ngân sách quốc phòng từng được ông Donald Trump đưa ra đầu năm nay như một biện pháp cắt giảm chi tiêu cho các chương trình vũ khí chiến lược. Đề xuất đã nhận được phản hồi ban đầu tích cực từ Nga và Trung Quốc, song vẫn chưa có bước triển khai cụ thể. Trong bối cảnh các cơ chế kiểm soát vũ khí cũ đang dần bị phá vỡ, việc tái khởi động đàm phán, dù từ những điểm ít nhạy cảm nhất có thể là bước đi cần thiết để ngăn chặn nguy cơ chạy đua vũ trang, với những hệ lụy mang quy mô toàn cầu.

Thu Hoài/VOV1 Tổng hợp

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/tong-thong-trump-de-xuat-dam-phan-phi-hat-nhan-hoa-voi-nga-va-trung-quoc-post1225729.vov