Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo ông sẽ có cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin vào sáng thứ Hai tuần tới (ngày 19/5), với mục tiêu chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine.
Thông báo được ông Trump đưa ra trên nền tảng mạng xã hội Truth Social vào sáng thứ Bảy, trong đó ông viết rằng cuộc gọi với ông Putin sẽ diễn ra lúc 10 giờ sáng, và chủ đề chính sẽ là việc tìm giải pháp cho cuộc chiến kéo dài hơn hai năm giữa Nga và Ukraine.
“Chúng ta cần dừng cuộc chiến mà lẽ ra không bao giờ nên xảy ra,” ông Trump viết, đồng thời bày tỏ hy vọng rằng một lệnh ngừng bắn có thể được thiết lập sau cuộc trao đổi sắp tới. Ông cũng nhấn mạnh mong muốn có được một ngày làm việc hiệu quả, mở ra cơ hội cho việc kết thúc cuộc chiến thông qua ngoại giao.
Không chỉ dừng lại ở điện đàm với ông Putin, Tổng thống Trump cho biết ông cũng sẽ liên hệ với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các lãnh đạo của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trong cùng ngày, nhằm thúc đẩy tiến trình hòa bình.
Thông tin này được đưa ra chỉ vài ngày sau khi ông Putin vắng mặt tại hội nghị hòa bình tổ chức ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ - nơi Tổng thống Zelensky đã có mặt và chỉ trích sự thiếu nghiêm túc của Moscow trong việc kết thúc chiến sự. Do ông Putin không đến dự, phía Ukraine đã phải cử Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov thay mặt đàm phán với cựu Bộ trưởng Văn hóa Nga Vladimir Medinsky – người bị đánh giá là đại diện cấp thấp, mang tính hình thức hơn là thực chất.
Từng bày tỏ mong muốn làm trung gian hòa giải, ông Trump đã cử Ngoại trưởng Marco Rubio đại diện Mỹ tham dự hội nghị nói trên. Ông Rubio sau đó tiếp tục có cuộc điện đàm riêng với Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov vào ngày thứ Bảy, sau khi vòng đàm phán đầu tiên khép lại.
Theo phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Tammy Bruce, ông Rubio đã bày tỏ sự hoan nghênh đối với thỏa thuận trao đổi tù binh giữa Nga và Ukraine - kết quả hiếm hoi đạt được tại hội nghị lần này. Hai bên thống nhất sẽ tiến hành một cuộc trao đổi với tỷ lệ 1.000 tù binh mỗi bên trong thời gian tới. Đồng thời, ông Rubio cũng nhấn mạnh yêu cầu của Tổng thống Trump về việc lập tức ngừng bắn và chấm dứt bạo lực leo thang trên chiến trường.
Phía Ukraine hiện đang tích cực kêu gọi một lệnh ngừng bắn tạm thời kéo dài ít nhất 30 ngày, để tạo điều kiện cho các bên tiếp tục đàm phán. Tuy nhiên, Nga vẫn giữ lập trường cứng rắn khi yêu cầu Ukraine rút quân khỏi các khu vực mà Nga đã tuyên bố sáp nhập hoặc đang kiểm soát một phần như Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson.
Tổng thống Zelensky thẳng thắn chỉ trích động thái từ phía Nga, cho rằng việc cử đại diện cấp thấp đến đàm phán là một “hành động thiếu tôn trọng đối với toàn thế giới và các đối tác quốc tế”. Ông cũng khẳng định Ukraine sẽ tiếp tục tìm kiếm sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế để đối phó với tình hình.
Trong khi đó, Tổng thống Trump tiếp tục thể hiện thái độ cứng rắn và trực diện. Trong một cuộc phỏng vấn với Fox News hôm thứ Sáu, ông thẳng thừng chỉ trích ông Zelensky đã “phung phí hàng tỷ đô la viện trợ của Mỹ”, nhưng vẫn bày tỏ tin tưởng rằng cuộc chiến sẽ sớm được giải quyết.
“Chúng tôi đã thừa hưởng một mớ hỗn độn,” ông Trump nói. “Nhưng tôi nghĩ chúng tôi sẽ giải quyết được. Và chúng tôi sẽ làm điều đó một cách nhanh chóng. Putin đã mệt mỏi với tất cả những gì đang xảy ra. Ông ấy không còn giữ được hình ảnh mạnh mẽ như trước, và giờ ông ấy muốn lấy lại điều đó.”
Giữa bối cảnh chiến sự vẫn diễn biến phức tạp và đẫm máu, động thái của Tổng thống Trump – từ chủ động liên hệ với lãnh đạo hai quốc gia đối địch, đến thúc đẩy các thỏa thuận nhân đạo – được xem là nỗ lực ngoại giao đáng chú ý nhất của Mỹ kể từ khi ông trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1 năm nay. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế của các cuộc điện đàm và hội đàm sắp tới vẫn còn là câu hỏi lớn, khi cả Moscow và Kyiv đều chưa thể hiện dấu hiệu nhượng bộ rõ rệt nào trên bàn đàm phán.
Duy Tuấn