Từ những "quái vật" chạy bằng năng lượng hạt nhân có khả năng tấn công siêu thanh cho đến các tàu ngầm diesel-điện siêu êm được trang bị tên lửa đạn đạo, các nền tảng này hiện đóng vai trò tối quan trọng trong việc răn đe chiến lược, kiểm soát biển, thu thập tình báo và thực hiện các chiến dịch đặc biệt. Dưới tác động của căng thẳng khu vực, sự thay đổi trong học thuyết hải quân và xu hướng tự chủ công nghiệp, nhiều quốc gia đã triển khai các chương trình tàu ngầm tiên tiến đang tái định hình cán cân sức mạnh dưới lòng đại dương.
Báo cáo đặc biệt của Army Recognition dưới đây xếp hạng 5 tàu ngầm tấn công hiện đại nhất thế giới tính đến giữa năm 2025, dựa trên tình trạng hoạt động, tính năng công nghệ và khả năng chiến đấu.
1. Tàu ngầm lớp Virginia – Khối V của Mỹ
Chương trình tàu ngầm lớp Virginia được khởi động từ cuối những năm 1990 như một thế hệ SSN (tàu ngầm tấn công hạt nhân) mới của Hải quân Mỹ, thay thế dần lớp Los Angeles đã cũ. Việc đóng các tàu Khối V bắt đầu từ năm 2019 và hai chiếc cuối cùng được đặt hàng vào tháng 4/2025. Tàu Khối V đầu tiên dự kiến đi vào hoạt động năm 2026, mang theo những thay đổi thiết kế quan trọng nhất kể từ khi lớp này ra đời.
Tàu ngầm Khối V có phần thân dài 25,6 mét chứa 4 ống phóng cỡ lớn, cho phép mang tới 40 tên lửa Tomahawk Block V – gấp hơn ba lần tải đạn của các khối trước. Lò phản ứng hạt nhân S9G cung cấp tuổi thọ nhiên liệu hơn 30 năm. Tàu tích hợp hệ thống sonar sợi quang, cột quang học thay cho kính tiềm vọng, khả năng giảm tiếng ồn và hệ thống đẩy pump-jet cho phép di chuyển êm ái ở tốc độ cao. Nó cũng được thiết kế để triển khai phương tiện không người lái dưới nước (UUV), tác chiến đáy biển và đặc nhiệm SEAL.
Lợi thế độc nhất: Khả năng mang tên lửa hành trình lớn nhất trong số các tàu ngầm tấn công, thiết kế mô-đun đa nhiệm, hệ thống tình báo và trinh sát vượt trội, cùng khả năng hoạt động lâu dài – khiến đây là SSN mạnh nhất thế giới hiện nay.
2. Tàu ngầm lớp Yasen-M (Đề án 885M) của Nga
Phát triển lớp Yasen-M được nối lại từ đầu những năm 2000 sau khi các thiết kế thời Chiến tranh Lạnh bị tạm ngừng. Tàu hiện đại đầu tiên, Kazan, đi vào hoạt động năm 2021, tiếp theo là Arkhangelsk (1/2025). Tính đến giữa năm 2025, Nga có 5 tàu Yasen-M đang phục vụ, nhiều tàu khác đang đóng tại nhà máy Sevmash.
Tàu ngầm này có lượng giãn nước khi lặn tới 13.800 tấn, sử dụng lò phản ứng hạt nhân OK-650V.02 với chu kỳ nhiên liệu 30 năm. Thân tàu sử dụng lớp cách âm tổng hợp và thép cường lực cao. Trang bị 32 ống phóng thẳng đứng, nó có thể phóng tên lửa hành trình Kalibr, tên lửa chống hạm siêu âm Oniks và tên lửa siêu vượt âm Tsirkon. Ngoài ra còn có 10 ống phóng ngư lôi và hệ thống sonar MGK-600 giúp phát hiện tầm xa trong môi trường đại dương và Bắc Cực.
Lợi thế độc nhất: Lớp tàu ngầm đầu tiên có khả năng tấn công bằng tên lửa siêu vượt âm, tầm tuần tra chiến lược sâu rộng, là SSN vũ trang toàn diện tối ưu hóa cho chiến tranh hải quân cường độ cao.
3. Tàu ngầm lớp Barracuda (Lớp Suffren) của Pháp
Chương trình Barracuda khởi động từ đầu những năm 2000 để thay thế lớp Rubis. Tàu đầu tiên, Suffren, được biên chế năm 2022, tiếp theo là Duguay-Trouin năm 2023. Bốn chiếc nữa đang trong quá trình đóng, dự kiến hoàn thành toàn bộ hạm đội trước năm 2030.
Lớp này có lượng giãn nước khi lặn khoảng 5.300 tấn, sử dụng lò phản ứng nước áp lực K15 – cải tiến từ tàu ngầm hạt nhân chiến lược của Pháp. Tàu được trang bị hệ thống đẩy pump-jet, tự động hóa cao, giảm nhu cầu nhân lực nhờ kỹ thuật số hiện đại. Vũ khí gồm tên lửa hành trình MdCN (tầm trên 1.000 km), tên lửa chống hạm Exocet SM39 và ngư lôi F21. Hệ thống sonar Thales S-CUBE và hệ thống chiến đấu SYCOBS mang lại khả năng phát hiện và kiểm soát vũ khí chính xác cao.
Lợi thế độc nhất: SSN duy nhất tại châu Âu trang bị tên lửa hành trình tầm chiến lược, hệ đẩy pump-jet và năng lực đặc nhiệm toàn diện – phù hợp cho các nhiệm vụ viễn chinh của NATO và Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
4. Tàu ngầm lớp Type 095 (Lớp Tang) của Trung Quốc
Chương trình Type 095 bắt đầu từ đầu thập niên 2010 nhằm thay thế lớp Type 093A. Ít nhất hai tàu đã được hạ thủy từ cuối năm 2023 đến 2025 tại nhà máy đóng tàu Huludao. Khả năng tác chiến đầy đủ dự kiến đạt được vào cuối năm 2025 hoặc đầu 2026.
Tàu lớp này có lượng giãn nước khi lặn hơn 7.000 tấn, là tàu SSN đầu tiên của Trung Quốc sử dụng hệ thống đẩy pump-jet – đánh dấu bước tiến vượt bậc về tiếng ồn và hiệu suất động lực học. Nó được trang bị sonar hình cầu phía mũi, sonar dọc thân và sonar kéo thụ động hiện đại – phản ánh bước tiến lớn của Trung Quốc trong khả năng phát hiện tầm xa.
Tàu sở hữu hệ thống phóng thẳng đứng (VLS) có thể phóng tên lửa hành trình siêu âm YJ-18, và có khả năng sẽ phóng được biến thể tấn công mặt đất trong tương lai. Type 095 được thiết kế để hộ tống các tàu ngầm mang tên lửa chiến lược lớp Jin và nhóm tác chiến tàu sân bay, đồng thời thực hiện nhiệm vụ tình báo và săn ngầm tầm xa.
Lợi thế độc nhất: SSN đa nhiệm đầu tiên của Trung Quốc với sonar tần số thấp, khả năng phóng VLS và cải tiến động lực, giúp Hải quân Trung Quốc (PLAN) có một nền tảng tấn công biển sâu khả tín.
5. Lớp KSS-III Giai đoạn II của Hàn Quốc
Chương trình KSS-III bắt đầu từ năm 2007, với chiếc đầu tiên của Giai đoạn I đi vào hoạt động năm 2021. Việc đóng Giai đoạn II bắt đầu năm 2023, dự kiến bàn giao năm 2026. Tất cả các tàu đều do ngành công nghiệp trong nước chế tạo – một bước nhảy vọt lớn về năng lực quốc phòng tự chủ của Hàn Quốc.
Tàu có lượng giãn nước khi lặn khoảng 3.800 tấn, tích hợp pin lithium-ion, hệ thống động lực độc lập không khí (AIP) sử dụng pin nhiên liệu và hệ thống chiến đấu nội địa mới. Trang bị sonar bên thân, sonar khẩu độ tổng hợp và hệ thống trinh sát điện tử tiên tiến. Tàu có thể hoạt động dưới nước hơn 20 ngày mà không cần trồi lên. Hệ thống phóng thẳng đứng kiểu Hàn (K-VLS) mang được tới 10 tên lửa đạn đạo chiến thuật Hyunmoo-4-4, mang lại vai trò răn đe chiến lược khu vực.
Lợi thế độc nhất: Tàu ngầm chạy diesel-điện duy nhất trên thế giới hiện nay có khả năng phóng tên lửa đạn đạo nội địa, kết hợp giữa động lực AIP tàng hình và năng lực răn đe tên lửa chiến lược.
Thế Hải (Theo Army Recognition)