Mới đây, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ dự thảo nghị quyết nhằm tháo gỡ các vướng mắc liên quan đến siêu dự án chống ngập có tổng vốn đầu tư gần 10.000 tỷ đồng tại TP.HCM. Việc ban hành nghị quyết được kỳ vọng sẽ kịp thời giải quyết những khó khăn kéo dài nhiều năm qua, tránh gây lãng phí nguồn lực, giảm hiệu quả đầu tư và đặc biệt là khắc phục những tác động tiêu cực ảnh hưởng đến đời sống người dân do dự án chậm tiến độ.
Dự án chống ngập gần 10.000 tỷ đồng tại TP.HCM được triển khai với quy mô lớn, gồm 6 cống kiểm soát triều có khẩu độ lớn (gồm Tân Thuận, Bến Nghé, Phú Xuân, Mương Chuối, Cây Khô và Phú Định) kết hợp cùng hệ thống đê bao dài gần 8km dọc theo bờ hữu sông Sài Gòn và kênh, rạch.
Công trình được kỳ vọng sẽ kiểm soát ngập do triều cường và biến đổi khí hậu cho khu vực rộng khoảng 570 km², bao gồm trung tâm TP.HCM và các vùng trũng ven sông Sài Gòn. Qua đó, dự án sẽ trực tiếp góp phần bảo vệ an toàn cho khoảng 6,5 triệu người dân sinh sống tại khu vực nội thành và vùng ven, đồng thời tạo điều kiện ổn định phát triển kinh tế – xã hội, giảm thiểu thiệt hại do ngập lụt gây ra.
Ghi nhận của PV Báo Điện tử VTC News, tại cống ngăn triều Cây Khô – một trong 6 cống lớn thuộc dự án chống ngập gần 10.000 tỷ đồng – nhiều hạng mục công trình vẫn trong tình trạng dang dở, bị "đắp chiếu" suốt nhiều năm qua.
Theo quan sát, tại cống ngăn triều Cây Khô máy móc ngừng hoạt động, khu vực công trường vắng bóng công nhân, cỏ mọc um tùm quanh khu vực xây dựng.
Ghi nhận tại cống ngăn triều Phú Xuân – nằm ở vị trí đầu Rạch Đĩa, đổ ra sông Soài Rạp (huyện Nhà Bè) cho thấy công trình này vẫn đang "đắp chiếu". Trong khi đó, khu dân cư nằm phía bên trong cống vẫn thường xuyên rơi vào tình trạng ngập úng, đặc biệt khi triều cường dâng cao kết hợp mưa lớn.
Tại công trình cống ngăn triều Phú Xuân, khu vực thi công hiện được rào chắn kín. Không khí tại công trường khá im ắng, thiếu vắng hoạt động thi công sôi động như kỳ vọng ở một dự án hạ tầng được xem là cấp bách và có quy mô hàng đầu thành phố.
Cống ngăn triều Mương Chuối (huyện Nhà Bè) là hạng mục lớn nhất trong số 6 cống thuộc dự án chống ngập gần 10.000 tỷ đồng của TP.HCM. Công trình này có chiều dài hơn 200m, đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát triều cường cho khu vực phía Nam thành phố.
Hiện nay, tại cống Mương Chuối, 4 cửa van ngăn triều với trọng lượng ấn tượng – từ 230 đến 320 tấn – đã được lắp đặt. Đây là những cấu kiện cơ khí đặc biệt, được thiết kế để đóng mở linh hoạt theo mực nước triều, giúp ngăn chặn dòng triều xâm nhập vào nội đô khi nước dâng cao.
Tại nhiều vị trí thuộc công trình cống ngăn triều Mương Chuối, một số hạng mục bị “đắp chiếu” kéo dài. Máy móc thi công nằm bất động, thiết bị phủ bạt hoặc hoen gỉ theo thời gian. Nhiều khu vực cỏ cây mọc um tùm, tràn lan vào cả lối đi nội bộ.
Cống ngăn triều Tân Thuận, nằm trên tuyến Kênh Tẻ – khu vực giáp ranh giữa Quận 4 và Quận 7, là một trong 6 cống quan trọng của dự án chống ngập gần 10.000 tỷ đồng tại TP.HCM. Công trình này có vai trò then chốt trong việc ngăn triều từ sông Sài Gòn tràn vào hệ thống kênh Tẻ, kênh Đôi, Tàu Hủ – Bến Nghé, từ đó bảo vệ khu vực trung tâm thành phố khỏi tình trạng ngập úng do nước dâng.
Dù cống ngăn triều Tân Thuận đã đạt khoảng 93% khối lượng thi công, đến nay cống Tân Thuận vẫn trong trạng thái “án binh bất động”. Khu vực công trình hầu như không có hoạt động thi công đáng kể, máy móc phủ bạt, nhiều hạng mục để dở dang trong thời gian dài.
Dự án chống ngập gần 10.000 tỷ đồng của TP.HCM, được triển khai theo hình thức hợp đồng BT (xây dựng – chuyển giao), chính thức khởi công từ giữa năm 2016 với kỳ vọng hoàn thành vào tháng 4/2018. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, dự án liên tục vấp phải nhiều khó khăn, đặc biệt là vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng và chậm trễ trong bố trí nguồn vốn thanh toán cho nhà đầu tư.