Theo kịch bản giả định, một xe bán tải đang vận chuyển nguồn phóng xạ Ir-192 cùng dược chất phóng xạ hở đến Bệnh viện Ung bướu cơ sở 2 thì xảy ra va chạm mạnh với một xe tải chạy ngược chiều. Vụ tai nạn khiến tài xế và nhân viên áp tải bị ngất, mắc kẹt trong cabin. Người dân xung quanh nhanh chóng tiếp cận cứu nạn và báo lực lượng chức năng.
CSGT và Cảnh sát PCCC & CNCH nhanh chóng có mặt, triển khai các biện pháp xử lý tai nạn giao thông. Trong quá trình bảo vệ hiện trường, lực lượng chức năng phát hiện dấu hiệu cảnh báo phóng xạ trên xe bán tải và lập tức báo cáo Chỉ huy Công an TP.HCM.
Nhận định đây là tình huống phức tạp, lãnh đạo Công an TP.HCM đã chỉ đạo khoanh vùng, bảo vệ nghiêm ngặt hiện trường, đồng thời thông báo cho Sở KH&CN TP.HCM. Qua đánh giá sơ bộ, Sở KH&CN xác định đây là sự cố nghiêm trọng, do nguồn phóng xạ có khả năng chiếu xạ mạnh, đe dọa trực tiếp đến cộng đồng và môi trường.
Với vai trò cơ quan thường trực Ban Chỉ huy ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân, Sở KH&CN đã báo cáo cấp trên để kích hoạt kế hoạch ứng phó khẩn cấp, điều động các lực lượng chuyên trách đến hiện trường. Tình huống trở nên cấp bách hơn khi chiếc xe chở nguồn phóng xạ xuất hiện dấu hiệu cháy nổ trong lúc lực lượng y tế đang đưa nạn nhân đi cấp cứu.
Theo lệnh của Chỉ huy Công an, lực lượng Cảnh sát PCCC & CNCH đã triển khai phương án chữa cháy. Sau khi đám cháy được khống chế, các đơn vị chức năng phối hợp thu hồi nguồn phóng xạ Ir-192 và dược chất phóng xạ, bảo đảm an toàn tuyệt đối và an ninh khu vực.
Chương trình diễn tập ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân do UBND TP.HCM chỉ đạo, giao Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) phối hợp cùng Công an TP.HCM, Bộ Tư lệnh Thành phố, Sở Y tế, Trung tâm Hạt nhân, các bệnh viện, Trung tâm Cấp cứu 115 và các đơn vị liên quan tổ chức. Các lực lượng tham gia gồm công an, CSGT, Cảnh sát PCCC & CNCH, Quân đội và y tế.
Bà Nguyễn Hoàng Bảo Trân, Phó giám đốc Sở KH&CN TP.HCM cho biết, các kỹ thuật bức xạ và hạt nhân hiện nay giữ vai trò thiết yếu trong y tế, nông nghiệp và nghiên cứu khoa học. Là trung tâm kinh tế và đổi mới sáng tạo của cả nước, TP.HCM hiện đang quản lý hơn 1.600 cơ sở bức xạ, với trên 3.000 thiết bị X-quang y tế, hơn 800 thiết bị X-quang công nghiệp và trên 1.000 nguồn phóng xạ các loại.
So với giai đoạn trước, số lượng thiết bị bức xạ đã tăng hơn 70%, trong khi số lượng nguồn phóng xạ tăng gần 160%, đưa TP.HCM trở thành địa phương dẫn đầu cả nước trong ứng dụng công nghệ bức xạ phục vụ y tế, công nghiệp và nghiên cứu – đào tạo.
Theo bà Trân, việc sử dụng các nguồn bức xạ, phóng xạ bên cạnh những lợi ích mang lại vẫn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe con người, môi trường và an toàn xã hội nếu không được quản lý, ứng phó kịp thời. Thời gian qua, TP.HCM đã xảy ra một số sự cố bức xạ liên quan đến thất lạc, kẹt nguồn phóng xạ nhưng đều được xử lý, chưa gây hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, nguy cơ xảy ra sự cố bức xạ kết hợp với tai nạn giao thông, cháy nổ, sập đổ công trình là hoàn toàn có thể, do đó công tác ứng phó cần được diễn tập thực tế, sát với năng lực của từng đơn vị.
Mỹ Quỳnh