TP.HCM thiếu gì để trở thành thủ phủ dược Việt Nam?

4 giờ trướcBài gốc

Sau cuộc “đại sáp nhập” mang tính lịch sử giữa TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, ngành công nghiệp dược TP.HCM có quy mô lớn, tiềm lực mạnh và nhiều lợi thế chiến lược. Số lượng nhà máy đạt chuẩn quốc tế tăng nhanh, thuốc công nghệ cao bắt đầu hình thành dấu ấn, chuỗi liên kết vùng từ sản xuất, logistics, tiêu thụ dần được hoàn thiện.

Thế nhưng, dù “thiên thời, địa lợi”, TP.HCM vẫn chưa thể trở thành thủ phủ dược đúng nghĩa của cả nước. Câu hỏi đặt ra là: điều gì đang kìm chân thành phố ở thời điểm mang tính quyết định này?

Vượt chỉ tiêu nhưng… đề án đã “lỗi thời”?

Theo Sở Y tế TP.HCM, sau hơn một năm triển khai Đề án “Phát triển công nghiệp dược TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, đặc biệt là sau khi hợp nhất địa giới hành chính, diện mạo ngành dược của thành phố đã thay đổi sâu sắc so với thời điểm xây dựng đề án.

Một nhà máy sản xuất dược phẩm tại TP.HCM - Ảnh: minh họa

Hiện TP.HCM có khoảng 80 cơ sở sản xuất thuốc và nguyên liệu làm thuốc, trở thành địa phương dẫn đầu cả nước về quy mô sản xuất dược phẩm. Trong số này, phần lớn nhà máy được bố trí trong các khu công nghiệp, tập trung nhiều tại Bình Dương.

Sở Y tế TP.HCM đánh giá, sự hợp nhất không đơn thuần là cộng gộp số lượng nhà máy hay mở rộng diện tích, mà đã tạo ra một không gian phát triển hoàn toàn mới cho công nghiệp dược. TP.HCM tiếp tục giữ vai trò trung tâm nghiên cứu, điều phối và phân phối dược phẩm, với hệ thống bệnh viện tuyến cuối và các trường đại học y dược lớn nhất cả nước. Trong khi đó, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu trở thành phần mở rộng quan trọng về sản xuất công nghiệp và logistics, giúp giải bài toán mà TP.HCM trước đây loay hoay nhiều năm: thiếu quỹ đất và không gian sản xuất đạt chuẩn quốc tế.

BSCK2 Nguyễn Hoài Nam, Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM, nhìn nhận rằng sau hợp nhất, TP.HCM đã bước sang một “vị thế khác” trong ngành dược. Theo ông, nếu trước đây thành phố chủ yếu đóng vai trò thị trường tiêu thụ và trung tâm phân phối thuốc, thì nay đã hình thành khá rõ một vùng công nghiệp dược liên hoàn, với đầy đủ các mắt xích từ nghiên cứu, sản xuất đến lưu thông.

“Đây là nền tảng rất quan trọng, bởi công nghiệp dược không thể phát triển đơn lẻ mà cần một hệ sinh thái đầy đủ và có chiều sâu”, ông Nam chia sẻ.

Thực tế cho thấy ngành công nghiệp dược tại TP.HCM đang có tốc độ phát triển nhanh hơn nhiều so với các chỉ tiêu đặt ra trong Đề án “Phát triển công nghiệp dược TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Cụ thể, số nhà máy đạt chuẩn quốc tế đã vượt xa mục tiêu. Đề án đặt ra đến năm 2025 sẽ có 7 cơ sở đạt chuẩn GMP-EU, GMP-PIC/S hoặc tương đương. Tuy nhiên, đến hết năm 2025, đã có 16 cơ sở đạt GMP-EU hoặc tương đương và 1 cơ sở đạt GMP-PIC/S. Nếu tính trên quy mô TP.HCM (mới), con số này cao gấp hơn hai lần chỉ tiêu ban đầu.

Đề án cũng yêu cầu đến năm 2025 có 8 sản phẩm thuốc công nghệ cao (thuốc sinh học, thuốc điều trị ung thư, nano, dạng phóng thích kéo dài…). Hiện nay, riêng TP.HCM (cũ) đã có 6 thuốc sinh học của Nanogen và 2 thuốc phóng thích kéo dài của DRP Inter. Chưa kể, tại Bình Dương (cũ) còn có ít nhất 27 số đăng ký thuốc công nghệ cao đang còn hiệu lực.

Tuy nhiên, chính sự phát triển nhanh này lại bộc lộ một nghịch lý: nhiều mục tiêu của đề án - được xây dựng trước thời điểm hợp nhất thì nay không còn phù hợp với thực tiễn mới.

Theo ông Nguyễn Hoài Nam, việc các chỉ tiêu bị “vượt rào” không phải là điều đáng lo, mà ngược lại cho thấy đề án cần sớm được điều chỉnh để tiếp tục đóng vai trò dẫn dắt. “Chính sách phải đi trước, hoặc ít nhất là theo kịp thực tiễn. Nếu các mục tiêu đặt ra quá thấp so với năng lực thực tế, đề án sẽ không còn là động lực, thậm chí có thể trở thành lực cản”, ông Nam phân tích.

Điểm nghẽn hạ tầng: “nút thắt” của tham vọng thủ phủ dược

Dẫu vậy, điều khiến ngành dược TP.HCM vẫn chưa thể bứt phá lên vị thế “thủ phủ” lại nằm ở một điểm nghẽn then chốt: hạ tầng chuyên ngành. Khu công nghiệp Y - Dược, được kỳ vọng là “trái tim” của chiến lược phát triển công nghiệp dược, đến nay vẫn chưa thể hình thành do những vướng mắc pháp lý kéo dài.

Khi không có một không gian sản xuất chuyên biệt, đồng bộ và đủ lớn, các doanh nghiệp dược buộc phải phân tán trong các khu công nghiệp đa ngành. Điều này làm hạn chế khả năng thu hút các dự án quy mô lớn, có hàm lượng công nghệ cao và giá trị gia tăng lớn.

Theo BSCK2 Nguyễn Hoài Nam, đây là vấn đề mang tính quyết định. Trong bối cảnh các tập đoàn dược đa quốc gia đang tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu và tìm kiếm điểm đặt nhà máy mới tại Đông Nam Á, việc chậm hình thành khu công nghiệp chuyên ngành y - dược đồng nghĩa với nguy cơ đánh mất lợi thế cạnh tranh.

“Nhà đầu tư dược phẩm không chỉ cần thị trường lớn hay nguồn nhân lực tốt, mà cần một ‘đường băng’ đủ dài và đủ chuẩn để cất cánh. Nếu chúng ta không chuẩn bị kịp, cơ hội sẽ trôi qua rất nhanh”, ông Nam thẳng thắn.

Không chỉ hạ tầng, quá trình sáp nhập các sở, ngành và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp cũng tác động không nhỏ đến tiến độ triển khai đề án. Việc thay đổi đồng loạt về nhân sự, chức năng và nhiệm vụ khiến công tác phối hợp có thời điểm chưa thật sự nhịp nhàng. Bên cạnh đó, dữ liệu tổng thể và chi tiết về ngành dược trên toàn vùng vẫn còn phân tán, gây khó khăn cho công tác hoạch định chính sách hỗ trợ doanh nghiệp một cách chính xác và hiệu quả.

Thời cơ hiếm có

Dù còn nhiều điểm nghẽn, các chuyên gia cho rằng TP.HCM đang đứng trước một thời cơ hiếm có trong lịch sử phát triển ngành dược. Với quy mô dân số lớn nhất cả nước, nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng, hệ thống bệnh viện chuyên sâu và năng lực sản xuất được mở rộng sau hợp nhất, thành phố hội tụ đầy đủ những yếu tố nền tảng để trở thành trung tâm dược phẩm hàng đầu Việt Nam và vươn ra khu vực.

Vấn đề còn lại, theo nhận định của BSCK2 Nguyễn Hoài Nam, là sự quyết liệt trong điều chỉnh chính sách và tháo gỡ các điểm nghẽn tồn tại nhiều năm. Việc rà soát lại toàn bộ đề án, cập nhật chỉ tiêu phù hợp với quy mô mới, đồng thời sớm giải quyết dứt điểm các vướng mắc pháp lý của khu công nghiệp y - dược là những bước đi không thể trì hoãn.

“Công nghiệp dược không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mà còn gắn chặt với an ninh y tế quốc gia. Nếu không nắm bắt thời điểm vàng, rất khó tạo ra cú bứt phá trong tương lai”, ông Nam nhấn mạnh.

Hồ Quang

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/tp-hcm-thieu-gi-de-tro-thanh-thu-phu-duoc-viet-nam-243068.html