TP. Hồ Chí Minh: Dòng vốn đầu tư công mở đường cho metro số 2 phát triển theo mô hình TOD

4 giờ trướcBài gốc

Đầu tư công làm “đòn bẩy” cho mô hình đô thị TOD

Tại Hội thảo chuyên đề “Công nghiệp hỗ trợ cơ khí – điện cho ngành đường sắt đô thị”, bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC), khẳng định: “Đề án đầu tư các tuyến metro là nội dung quan trọng trong định hướng phát triển đô thị thông minh TOD của Thành phố. Đây là công cụ giúp tái cấu trúc không gian đô thị, phát triển mô hình đô thị đa trung tâm, phân bố dân cư và tổ chức các hoạt động kinh tế xã hội phù hợp với quy mô hiện có".

TP. Hồ Chí Minh đầu tư các tuyến metro theo hướng phát triển đô thị thông minh TOD. Ảnh tư liệu

Theo quy hoạch, metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) có chiều dài 11,68 km, gồm 11 nhà ga, tổng mức đầu tư giai đoạn 1 khoảng 54.000 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách Thành phố. Dự án dự kiến khởi công vào tháng 4/2026 và vận hành cuối năm 2030, sau 57 tháng thi công. Khi hoàn thành, tuyến metro này có khả năng vận chuyển 227.000 hành khách/ngày vào năm 2030 và hơn 1,5 triệu hành khách/ngày vào năm 2060.

Ông Bùi Anh Huấn, Phó Trưởng Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP. Hồ Chí Minh cho biết, việc triển khai dự án được hỗ trợ bởi các chính sách đặc thù theo Nghị quyết 188/2025/QH15, giúp quá trình triển khai dự án rút ngắn 3–5 năm so với thông thường. Thành phố được phép chỉ định thầu EPC, tách riêng công tác bồi thường – tái định cư và áp dụng thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED) thay thế thiết kế cơ sở. Đây là những giải pháp rất quan trọng để đảm bảo tiến độ và minh bạch trong sử dụng vốn đầu tư công.

Mục tiêu sau năm 2045 là hệ thống giao thông công cộng sẽ đáp ứng 40-50% nhu cầu đi lại, hình thành hạ tầng giao thông đô thị hiện đại với mạng lưới đường sắt đô thị làm “xương sống", góp phần giảm ùn tắc, phát triển đô thị xanh, bền vững và hiện đại.

Không chỉ tuyến số 2, kế hoạch tổng thể đến năm 2035 đặt mục tiêu TP. Hồ Chí Minh hoàn thành 355 km đường sắt đô thị, với 27 tuyến metro nằm trong quy hoạch, đảm nhận 30 - 40% nhu cầu đi lại bằng giao thông công cộng.

Việc triển khai mạng lưới metro theo mô hình đô thị TOD được kỳ vọng sẽ tạo động lực tài chính lâu dài, khi giá trị đất đai, thương mại và dịch vụ dọc các tuyến được gia tăng, hình thành cơ chế hoàn vốn bền vững cho đầu tư công.

Doanh nghiệp Việt đón cơ hội từ dòng vốn hạ tầng

Nghị quyết 188/2025/QH15 không chỉ giúp tháo gỡ thủ tục đầu tư mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp sản xuất trong nước tham gia chuỗi giá trị dự án metro. Theo quy định tại Điểm c, khoản 3, điều 7 của Nghị quyết này quy định: “Tổng thầu, nhà thầu phải ưu tiên sử dụng các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà trong nước có thể sản xuất, cung cấp”.

Ông Trần Thành Trọng, Phó Chủ tịch kiêm Trưởng Ban Đối thoại Chính sách Hội Doanh nghiệp Cơ khí - Điện TP. Hồ Chí Minh (HAMEE), nhận định đường sắt đô thị là dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia, không chỉ giảm áp lực giao thông đường bộ mà còn phản ánh năng lực công nghiệp và trình độ công nghệ của Việt Nam trong quá trình hiện đại hóa.

Ông Trọng cho rằng doanh nghiệp cơ khí - điện tử trong nước hoàn toàn có thể cung cấp nhiều hạng mục kỹ thuật như hệ thống cấp điện, máy phát điện dự phòng, thông gió, điều khiển tự động ngoại vi, PCCC và thang máy.

“Để nắm bắt cơ hội, doanh nghiệp cần đầu tư chiều sâu về công nghệ, chuẩn hóa quy trình, phát triển nhân lực chất lượng cao và tăng cường liên kết với các nhà thầu, đối tác quốc tế, từng bước hình thành chuỗi cung ứng nội địa cho ngành đường sắt. Cần có những doanh nghiệp lớn đầu tư, dẫn dắt doanh nghiệp nhỏ tham gia chuỗi liên kết, ưu tiên sử dụng sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ sản xuất trong nước”.

Đầu tư metro theo mô hình TOD sẽ giúp thay đổi diện mạo giao thông tại TP. Hồ Chí Minh. Ảnh tư liệu.

Theo ông Nguyễn Vĩnh Toàn, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, Thành phố đang rà soát tổng thể quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị, tận dụng tối đa cơ chế từ Nghị quyết 188 để xây dựng kế hoạch và lộ trình đầu tư.

Ông Toàn cho biết, hiện có nhiều doanh nghiệp tư nhân quan tâm đầu tư hệ thống đường sắt đô thị tại TP. Hồ Chí Minh, như Tập đoàn Vingroup với dự án tuyến metro kết nối trung tâm thành phố đến huyện Cần Giờ theo hình thức đầu tư trực tiếp theo Luật Đầu tư; Tập đoàn Trường Hải cùng đối tác Hyundai Rotem tham gia đầu tư, xây dựng các đoạn tuyến metro số 2 gồm Bến Thành - Tham Lương, Bến Thành - Thủ Thiêm và Thủ Thiêm - Long Thành; Tập đoàn Sovico nghiên cứu tuyến metro số 4. Thành phố đã có chủ trương giao nhà đầu tư nghiên cứu dự án, đồng thời hướng dẫn thủ tục, trình tự cho các nhà đầu tư quan tâm.

Việc đầu tư metro theo mô hình TOD không chỉ là chi phí hạ tầng, mà là kênh đầu tư sinh lợi dài hạn thông qua gia tăng giá trị đất, dịch vụ và năng suất đô thị. Khi được triển khai đồng bộ, metro sẽ không chỉ thay đổi diện mạo giao thông mà còn đưa Việt Nam tiến gần hơn đến tự chủ trong công nghiệp đường sắt đô thị./.

Hội Doanh nghiệp Cơ khí - Điện TP. Hồ Chí Minh (HAMEE) cũng kiến nghị các cơ quan quản lý, đặc biệt là Ban Quản lý dự án Đường sắt đô thị TP. Hồ Chí Minh, ưu tiên sử dụng sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ nội địa trong các hạng mục đường sắt đô thị. Việc này giúp giảm chi phí đầu tư, vận hành, bảo trì, nâng cao tính tự chủ quốc gia và tạo nền tảng phát triển cho công nghiệp đường sắt hiện đại Việt Nam. Với các hạng mục bắt buộc dùng thiết bị nhập khẩu, cần có quy định rõ lộ trình chuyển giao công nghệ sản xuất, vận hành và bảo trì cho Việt Nam.

Lạc Nguyên

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/tp-ho-chi-minh-dong-von-dau-tu-cong-mo-duong-cho-metro-so-2-phat-trien-theo-mo-hinh-tod-185629.html