Theo ông Dương, từ đầu năm 2025 đến nay, TP HCM đã phê duyệt hơn 70 hồ sơ với giá trị khoảng 52.000 tỷ đồng; dự kiến từ nay đến cuối năm sẽ trình thêm hơn 70 hồ sơ, ước thu khoảng 34.000 tỷ. Như vậy, cả năm có thể hoàn tất hơn 150 hồ sơ, với nguồn thu dự kiến khoảng 86.000 tỷ đồng.
Trong quá trình thực hiện, có những trường hợp vướng mắc như một Cty lớn của nước ngoài. “Tháng 10/2022, TP bàn giao đất cho Cty này. Trong quá trình đó, có một số vướng mắc liên quan đến pháp lý và TP đã tập trung tháo gỡ, đến cuối năm 2023 trình giá đất. Tuy nhiên tháng 2/2024, khi Nghị định 12/2024/NĐ-CP ban hành khiến nhiều dự án trên cả nước gặp khó khăn, vướng mắc.
Đến ngày 1/8/2024, Chính phủ ban hành Nghị định 71 thì tình hình mới được tháo gỡ. Với dự án này, TP đã thực hiện đúng quy trình, thời gian xử lý hồ sơ tương đối ngắn. Vấn đề phát sinh 5,4% tiền bổ sung là do quy định của Luật Đất đai tại Nghị định 103/2024/NĐ-CP về tiền sử dụng đất và tiền thuê đất, thuộc thẩm quyền của Chính phủ, TP HCM đã báo cáo lên Trung ương để xem xét”, ông Dương nói.
Liên quan lĩnh vực đất đai, UBND TP HCM vừa ban hành Quyết định về việc tổ chức lại Văn phòng đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) TP trực thuộc Sở NN&MT trên cơ sở hợp nhất VPĐKĐĐ TP HCM, tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (trước đây).
Theo đó, VPĐKĐĐ TP là tổ chức đăng ký đất đai, là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở NN&MT; có chức năng thực hiện đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, đo đạc, chỉnh lý, lập bản đồ địa chính, xây dựng, quản lý, vận hành, khai thác hệ thống thông tin đất đai, cung cấp dịch vụ công về đất đai và hỗ trợ công tác quản lý nhà nước khác về đất đai trên địa bàn TP. TP cũng thành lập 38 Chi nhánh VPĐKĐĐ trực thuộc VPĐKĐĐ TP.
“Có những hồ sơ, từ khi có quyết định giao đất đến lúc chúng tôi trình giá đất chỉ mất chưa đến 2 tháng là đã phê duyệt xong. Như vậy, với hồ sơ đã đầy đủ thì việc xác định giá đất không hề khó. Tuy nhiên, những hồ sơ có quyết định giao đất theo Luật Đất đai 2003, trước khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực, đến nay vẫn chưa xác định được giá đất. Nguyên nhân là do trước đây công tác định giá chuyển từ ngành tài chính sang ngành tài nguyên - môi trường nên còn tồn đọng kéo dài”, ông Dương nói.
Theo ông Dương, hiện TP HCM còn khoảng 84 hồ sơ giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất theo Luật Đất đai 2003 - 2013 vẫn chưa được xác định giá đất. Mỗi hồ sơ liên quan trung bình khoảng 1.000 căn hộ, tức hơn 84.000 căn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở (sổ hồng). Nguyên nhân chính phát sinh vướng mắc là giai đoạn 2007 - 2010, việc thu thập dữ liệu làm cơ sở định giá gần như không thể. Ở các khu vực như Bình Chánh, Hóc Môn, Thủ Đức (cũ) chưa có dự án chung cư tương tự để so sánh.
Ông Đào Quang Dương, Trưởng phòng Phòng Kinh tế đất, Sở NN&MT TP HCM. (Ảnh: Nhã An)
Đại diện Sở NN&MT cho biết đã nhiều lần kiến nghị giải pháp lấy bảng giá đất nhân hệ số điều chỉnh. Sở đã có nhiều văn bản báo cáo gửi TP, từ đó TP tiếp tục báo cáo Thủ tướng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính để tháo gỡ vướng mắc. “Quan điểm đề xuất là áp dụng cách tính lấy bảng giá đất nhân với hệ số điều chỉnh, cụ thể là có thể sử dụng hệ số năm 2015 mà TP HCM đã ban hành”, ông Dương cho hay.
Gần đây nhất (16/9), TP tiếp tục có 2 văn bản báo cáo Thủ tướng và các Bộ, ngành, trong đó đề nghị tháo gỡ theo hướng lấy bảng giá nhân hệ số để dễ áp dụng, minh bạch và thống nhất. Ông Dương cho rằng, sắp tới Bộ NN&MT cùng Bộ Tài chính sẽ mời các địa phương họp bàn để xử lý nội dung này.
“Nếu tháo gỡ được, 84 hồ sơ tồn đọng, ước tính tương đương khoảng 84.000 căn hộ, sẽ được giải quyết, phát huy nguồn lực đất đai, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Thực tế cho thấy, sau khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, công tác xác định giá đất cho bồi thường, giải phóng mặt bằng đã diễn ra nhanh chóng, minh bạch, được người dân đồng thuận. Như dự án Vành đai 3 chỉ trong vòng 1 tháng đã có phương án giá đất được phê duyệt và nhận được sự ủng hộ cao”, ông Dương nhận định.
Cũng theo ông Dương, UBND TP đã đề nghị Bộ NN&MT, Tài chính, bỏ quy định thu thêm 5,4% trong thời gian chưa tính tiền SDĐ, tiền thuê đất theo Luật Đất đai 2024.
Theo UBND TP, việc buộc người SDĐ phải nộp bổ sung mức thu 5,4%/năm trên số tiền SDĐ được xem là để chia sẻ trách nhiệm tài chính giữa Nhà nước và người dân. Tuy nhiên, việc chậm tổ chức xác định giá đất cụ thể thường thuộc về cơ quan quản lý, còn người dân và DN không có lỗi, do đó không nên gánh thêm nghĩa vụ này. TP cho rằng việc xóa bỏ quy định này sẽ tạo động lực thu hút vốn đầu tư và thúc đẩy kinh tế phát triển.
Hiện nay, mức thu bổ sung được Luật quy định là 5,4%/năm. Trong dự thảo sửa đổi Nghị định 103, Bộ Tài chính đề xuất hai phương án: Giảm xuống còn 3,6% hoặc bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho biết việc bãi bỏ hoàn toàn chỉ có thể thực hiện nếu được quy định trực tiếp trong Luật Đất đai, do đó đã kiến nghị Bộ NN&MT nghiên cứu trong quá trình dự thảo Luật Đất đai sửa đổi.
Quy định thu tiền bổ sung lâu nay bị một số ý kiến đánh giá là chưa hợp lý. Thực tế, việc chậm xác định nghĩa vụ tài chính thường xuất phát từ phía cơ quan nhà nước, nhưng chi phí lại dồn lên người dân và DN. Trong khi đó, tiền SDĐ được coi là một khoản đầu tư trả trước, đã được tính vào giá bán sản phẩm bất động sản. Việc thu thêm không chỉ khiến chi phí tăng mà còn đẩy gánh nặng sang người mua nhà.
Nhã An - Bùi Yên