Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh đã dũng cảm, thẳng thắn nhìn nhận những khuyết điểm trong nhiệm kỳ qua. Ảnh: Nguyễn Lê
Nhìn thẳng vào những tồn tại
Nhìn nhận về những hạn chế trong nhiệm kỳ vừa qua, dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, không né tránh mà thẳng thắn chỉ ra những điểm nghẽn. Điển hình là các đột phá chiến lược thiếu đồng bộ, trong đó chưa đáp ứng hạ tầng đi trước một bước, nhất là hạ tầng giao thông mang tính kết nối liên vùng.
Đối với hạn chế này, Báo cáo chính trị chỉ rõ: "Liên kết vùng và quản trị vùng chưa đủ mạnh; xây dựng không gian kinh tế thống nhất chưa hiệu quả; lợi ích kinh tế của từng địa phương bó buộc theo địa giới hành chính làm phân tán nguồn lực, thậm chí triệt tiêu lợi thế chung....".
Đơn cử, dự án cầu Cát Lái - tuyến đường bộ ngắn nhất kết nối thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Đồng Nai và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), dù được quy hoạch nhưng hàng chục năm nay vẫn không thể lên phương án thiết kế dù hai địa phương (thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Đồng Nai) đã nhiều lần họp bàn. Hay cao tốc thành phố Hồ Chí Minh - Mộc Bài kết nối với tỉnh Tây Ninh cũng "nằm trên giấy" khá lâu. Quốc lộ 13 chưa nối thông được với tỉnh Bình Dương (cũ), thường xuyên ùn ứ đoạn đi qua địa bàn thành phố Hồ Chí Minh do chưa được mở rộng...
Ông Nguyễn Xuân Thành, giảng viên cao cấp Trường Chính sách công và quản lý Fulbright nhận định, thời gian qua, những công trình hạ tầng đầu tư nhanh, đúng tiến độ hoặc vượt tiến độ đưa vào khai thác hầu như đều nằm trong ranh giới hành chính của một tỉnh, thành phố. Những công trình hạ tầng kết nối giữa hai tỉnh, thành được đầu tư nhanh, đúng tiến độ gần như chưa làm được.
Nhận diện được điểm nghẽn để khơi thông, đưa thành phố Hồ Chí Minh phát triển bứt phá. Ảnh: Nguyễn Lê
PGS.TS Nguyễn Quốc Dũng, nguyên Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II cho rằng, vấn đề bức xúc nhất của người dân thành phố Hồ Chí Minh hiện nay là tình trạng ùn tắc giao thông và ngập nước kéo dài dai dẳng. Dự án chống ngập có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu có tổng mức đầu tư 10.000 tỷ đồng ách tắc thủ tục, chậm tiến độ nhiều năm, đến nay vẫn chưa hoàn thành.
Về vấn đề này, Báo cáo chính trị cũng chỉ ra: "Quy hoạch, quản lý và phát triển đô thị chưa theo kịp với tốc độ tăng dân số và biến đổi khí hậu; thiếu nguồn lực để giải quyết hiệu quả những vấn đề cơ bản, cấp bách như ngập nước, ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông...".
Chính quyền hai cấp của thành phố Hồ Chí Minh đến nay đã cơ bản vận hành ổn định. Ảnh: Nguyễn Lê
Xây dựng bộ máy “ngang tầm nhiệm vụ”
Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng khi còn đảm nhiệm chức vụ Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong một lần phát biểu tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, riêng năm 2022, UBND thành phố Hồ Chí Minh hỏi Bộ Kế hoạch và Đầu tư 584 văn bản, Bộ phải trả lời 604 văn bản.
Theo các chuyên gia, điểm nghẽn lớn nhất mang tính cấu trúc đó là bộ máy chính quyền vận hành chưa thật sự hiệu lực, hiệu quả. Dự thảo Báo cáo chính trị đã thẳng thắn chỉ ra: "Nhận thức, năng lực, trình độ lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý điều hành ở nhiều cấp, nhiều ngành chưa thực sự ngang tầm nhiệm vụ; chưa đủ sức xử lý những vấn đề phát sinh và kịp thời dự báo, phản ứng chính sách. Một bộ phận cán bộ, công chức chưa dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Vai trò trách nhiệm và bản lĩnh của người đứng đầu ở một số nơi chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, thiếu ý chí quyết tâm đột phá…".
Giảng viên cao cấp Trường Chính sách công và quản lý Fulbright Nguyễn Xuân Thành cho rằng, lãnh đạo địa phương “đừng đợi” cơ chế hay hướng dẫn của Trung ương, trước hết hãy lắng nghe người dân, đối diện bức xúc của người dân và giải quyết các bức xúc đó dựa trên nền tảng từ ý kiến, nhu cầu, mong muốn, nguyện vọng của người dân để hiện thực hóa chính sách trong thẩm quyền của địa phương.
PGS.TS Nguyễn Quốc Dũng nhìn nhận, xây dựng đội ngũ cán bộ trong giai đoạn mới để “ngang tầm nhiệm vụ” cần có những tiêu chuẩn rõ ràng. Trong đó, tiêu chí quan trọng nhất là cán bộ phải có tầm nhìn, có tư duy chiến lược, hoạch định và thực thi những quyết sách lớn, xứng tầm với quy mô đô thị lớn như thành phố Hồ Chí Minh. Dự thảo báo cáo chính trị cũng nêu rõ: Tiêu chuẩn tiếp theo của cán bộ là phải giỏi chuyên môn, tinh thông nghiệp vụ, làm việc nào chắc việc đó, phải dám nghĩ, dám làm.
Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh Trần Lưu Quang phát biểu tại một hội nghị. Ảnh: TTXVN
Từ ngày 1-7-2025, chính quyền địa phương hai cấp chính thức vận hành. Thành phố Hồ Chí Minh hợp nhất tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trở thành một “siêu đô thị” tầm cỡ khu vực. Đến nay, tổ chức bộ máy, nhân sự chính quyền hai cấp của thành phố Hồ Chí Minh đã cơ bản ổn định. Tuy nhiên, công tác xây dựng chính quyền vẫn cần tiếp tục hoàn thiện trong thời gian tới.
Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh Trần Lưu Quang cho biết, sắp tới sẽ có sự thay đổi lớn về công tác cán bộ nhằm xây dựng bộ máy chính quyền hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu đưa thành phố tiên phong cùng cả nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Đảng bộ thành phố thống nhất tuân thủ bốn nguyên tắc, đó là chọn người cho công việc; lắng nghe; dân chủ và không bảo thủ, thực hiện các mặt công tác ngày càng tốt hơn.
Nguyễn Lê