TP Hồ Chí Minh: Tranh luận vụ án cán bộ phường không biết nhà đất trên địa bàn là tài sản công

13 giờ trướcBài gốc

Căn nhà bị “bỏ quên” khi thống kê TSNN

Theo hồ sơ, nhà đất 318/82 có nguồn gốc của ông Nguyễn Văn Nhỡ sử dụng, có kê khai vào 1977. Năm 1987, ông Nhỡ đi nước ngoài nên con gái ở. Năm 1994, xác định căn nhà thuộc diện vắng chủ do đi nước ngoài nên TP ra Quyết định xác lập quyền sở hữu nhà nước (SHNN). Năm 2000, con gái ông Nhỡ cũng đi nước ngoài. Nhà cho con dâu ông Nhỡ ở.

Trên giấy tờ, từ 1994 - 2013, căn nhà thuộc quản lý của UBND quận; từ 2013 đến nay thuộc Sở Xây dựng. Về khai thác, vận hành, từ 1994 - 1998 thuộc Phòng Quản lý đô thị (QLĐT), từ 1998 - 2022 thuộc Cty TNHH MTV Dịch vụ Công ích (DVCI) Tân Bình, từ 2022 đến nay thuộc Trung tâm Quản lý nhà và Giám định xây dựng (Sở Xây dựng).

Năm 2004, Phòng QLĐT yêu cầu con dâu ông Nhỡ giao lại nhà trong 30 ngày. Con dâu ông Nhỡ khởi kiện, rồi sau đó không tiếp tục thực hiện vụ kiện.

Theo bảng tổng hợp tình hình quản lý, sử dụng nhà đất lập 2008 tại phường 5 theo Chỉ thị 31 năm 2007 của Thủ tướng thì nhà đất 318/82 không nằm trong danh sách nhà đất thuộc SHNN. Tại một số cơ quan, không có tài liệu nào trong kho lưu trữ về nhà đất trên.

Như vậy, trên giấy tờ, căn nhà trên là TSNN, nhưng thực tế thường xuyên có người nhà của chủ cũ ở và có những lúc một số cơ quan, cán bộ chức năng không biết nhà đất trên là TSNN.

Tháng 9/2017, Phạm Thái Học (SN 1967, ngụ phường 5) muốn mua nhà đất trên nên nhờ Võ Trung Dũng (SN 1982, công chức Địa chính - Xây dựng phường) hướng dẫn thủ tục cấp sổ đỏ. Biết được tình trạng “nhập nhèm” của căn nhà, hai người này lên kế hoạch hợp thức hóa.

Ông Học liên hệ phía ông Nhỡ tại nước ngoài và nhận được một file scan nội dung đã bán nhà đất cho ông Học. Đây là một trong những “hồ sơ gốc” để làm thủ tục ban đầu. Ông Dũng cho đo vẽ căn nhà, nộp đơn xin trích lục kê khai đến quận. Chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai (VPĐKĐĐ) thụ lý, xác định về trích lục hồ sơ, do không tìm thấy tài liệu nào trong kho lưu trữ nên xác nhận “Không có kê khai 99”.

Ngày 24/5/2018, ông Học nộp hồ sơ đề nghị cấp sổ đỏ tại UBND phường 5. Lĩnh vực này khi đó do ông Nguyễn Thanh Lâm, Phó Chủ tịch phường phụ trách.

Làm công tác tham mưu cho lãnh đạo phường, ông Dũng kiểm tra kho tài liệu, thấy Sổ đăng ký nhà - đất phường tại trang 21, quyền 9 có thông tin: “địa chỉ 318/82, chủ sở hữu Nguyễn Thị Lan; Hộ khẩu thường trú Công an quận Tân Bình cấp ngày 27/7/1994”. Từ những “căn cứ” này, ông Dũng tham mưu cho ông Lâm ký Thông báo 16/DSNY-UBND và thực hiện niêm yết công khai kết quả kiểm tra hồ sơ; ký văn bản xác nhận thời điểm, nguồn gốc sử dụng nhà đất. Ông Dũng tiếp tục lấy ý kiến cư dân, xác định nhà đất do ông Nhỡ tạo lập, giao lại con gái và con dâu sử dụng, đến tháng 11/2000 chuyển nhượng cho ông Học.

Hồ sơ cấp sổ đỏ được nộp vào bộ phận một cửa quận. Kiểm tra trên các phần mềm không phát hiện nhà đất 318/82 thuộc diện Nhà nước quản lý. Hồ sơ sau đó qua nhiều bước thẩm tra, trình Phó Chủ tịch quận ký cấp sổ đỏ. Ông Học thế chấp ngân hàng vay 4,7 tỷ đồng.

Bản án sơ thẩm của TAND TP HCM. (Ảnh: Bùi Yên)

6 năm tù chỉ vì sai sót trong quy trình

Tháng 8/2022, sự việc bị phát hiện. Theo định giá, thời điểm cấp sổ đỏ, nhà đất này trị giá 8,9 tỷ đồng. Các bị cáo đã nộp tiền khắc phục hậu quả 10,2 tỷ. Bản án sơ thẩm nêu rõ 6 bị cáo là cựu cán bộ (ngoại trừ bị cáo Dũng) có hành vi sai sót trong quy trình cấp sổ đỏ, nhưng đều không hưởng lợi gì.

Xử sơ thẩm, TAND TP HCM tuyên bị can Học và Dũng cùng 12 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” vì tạo dựng nội dung gian dối, hồ sơ tài liệu giả mạo để được cấp sổ đỏ. Bị can Lâm và 5 cán bộ Phòng TN&MT, Chi nhánh VPĐKĐĐ bị tuyên 3 - 6 năm tù về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng TSNN”. Trong đó bị cáo Lâm bị phạt 6 năm tù vì Tòa cho rằng “có trách nhiệm cao nhất khi xác nhận vào hồ sơ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đất”.

Ngay sau phiên sơ thẩm, một số bị cáo, trong đó có bị cáo Lâm, đã kháng cáo đề nghị xem xét lại một số nội dung bản án sơ thẩm.

Bị cáo Lâm cho rằng bị tuyên án về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng TSNN” với vai trò cao nhất là không đúng chủ thể, không đúng về mặt khách quan tội phạm. Theo các quyết định về quản lý vận hành, từ 1994 đến nay, UBND phường chưa từng được giao quản lý nhà đất 318/82. Theo một số thống kê chính thức và dữ liệu phần mềm, nhà đất trên không nằm trong danh sách TSNN. Bản thân ông Lâm không biết nhà đất trên là TSNN.

Sổ đỏ được quận cấp cho ông Học vào ngày 28/8/2018. Gần 1 năm sau, ngày 18/7/2019, Cty DVCI Tân Bình mới thông báo căn nhà trên thuộc SHNN. Ngay khi biết thông tin, ông Lâm lập tức có Công văn 164/UBND ngày 23/7/2019 gửi quận đề nghị chỉ đạo ngăn chặn chuyển dịch tài sản. “Hơn ai hết, tôi là người không bao giờ mong muốn sự việc này xảy ra. Bản thân tôi là nạn nhân bị ông Dũng lừa đảo trong vụ án này”, ông Lâm viết trong đơn kháng cáo.

Cùng quan điểm, Luật sư (LS) Nguyễn Nguyện Xuân Thảo (Đoàn LS TP HCM) đánh giá cấp phúc thẩm cần xem xét lại một số nội dung trong vụ án, đặc biệt là bản án với ông Lâm. Theo quy trình đăng ký và cấp sổ đỏ gồm 20 bước thì vai trò, công việc của UBND phường chỉ là cơ quan xác nhận nguồn gốc, thời điểm sử dụng, sự phù hợp quy hoạch theo hồ sơ lưu trữ; còn phần lớn các bước là do các cơ quan “gác cửa” gồm Chi nhánh VPĐKĐĐ, Phòng TN&MT, Phòng QLĐT, UBND quận thực hiện.

Tại phiếu theo dõi hồ sơ do Chi nhánh VPĐKĐĐ lập ngày 6/7/2018 với nhà đất này, thì một số bước lẽ ra phải chuyển UBND phường; nhưng cấp quận đã không thực hiện.

Vì vậy, theo LS Thảo, việc cấp sơ thẩm tuyên án ông Lâm “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng TSNN” với vai trò cao nhất, là cần được xem xét lại.

Theo LS Thảo, trong vụ án này, cấp phúc thẩm cũng cần xem xét trách nhiệm những đơn vị được giao quyền quản lý, vận hành nhà đất 318/82 nhưng không thực hiện hoặc thực hiện không đúng. Ngoài ra, xem xét trách nhiệm của cán bộ thẩm quyền có dấu hiệu thiếu kiểm tra, thiếu trách nhiệm khi cấp sổ đỏ với nhà đất 318/82.

Bùi Yên

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/tp-ho-chi-minh-tranh-luan-vu-an-can-bo-phuong-khong-biet-nha-dat-tren-dia-ban-la-tai-san-cong-post551067.html