Trà và rượu

4 giờ trướcBài gốc

6 giờ 45 phút sáng. Tại phòng mổ cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa tỉnh

Ánh sáng đèn dội thẳng xuống lớp da tái mét, thấm vào lưỡi dao mổ lạnh ngắt, hằn lên mặt sàn bê tông thứ mùi ngai ngái của thuốc sát trùng và máu loãng đỏ tươi. Tôi đứng nép mình bên bàn mổ số 2, cố giữ một khoảng cách vừa đủ để quan sát mà không cản trở các bác sĩ đang phẫu thuật. Nạn nhân đang thở oxy, áo sơ mi bị cắt toạc, thân thể đầy vết bầm giập. Xương đùi phải gãy kín, gót chân bên phải trầy xước sâu, vết rách da kéo dài hình cung.

Da bong thành từng mảng mỏng, tụ máu dưới lớp biểu bì, đường trượt nhẵn, không rách sâu - chứng tỏ vật tiếp xúc không sắc nhọn, bề mặt tương đối trơn, lực ma sát lớn và kéo dài. Theo hướng vết thương từ sau ra trước, hơi chếch từ ngoài vào trong - khả năng rất cao xe va chạm từ phía sau bên phải, cuốn đi một đoạn ngắn trước khi dừng lại hoặc tăng tốc bỏ trốn. Vết thương kiểu này thường gặp khi xe máy đổ xuống mặt đường, người điều khiển bị rơi lệch khỏi yên xe, tiếp đất bằng chân - đúng bên chịu lực ép từ phương tiện nặng phía sau.

Cộng với gãy kín ở đùi phải và va đập vùng bụng dưới, tôi tạm suy đoán: xe mô tô lao tới từ phía sau, lệch phải, tốc độ trung bình - cú va đủ mạnh để đẩy văng xe máy, nhưng không tạo ra đụng dập nặng lên phần đầu nạn nhân. Một y tá hét lên gọi bác sĩ trực. Tôi ngẩng đầu. Ánh sáng trắng phản chiếu trong mắt tôi khi nhìn sang cô gái trẻ, người ngồi sau xe máy trong vụ tai nạn, đã ngừng tim. Cô ấy đã chết. Còn người cầm lái - nam thanh niên tôi đang đứng bên - hơi thở vẫn thoi thóp, mùi rượu vẫn còn vương nơi cổ áo rách nát.

Minh họa: Lê Trí Dũng

Tiếng gào bên ngoài hành lang vọng vào, xé toạc lớp tường cách âm:

- Không...! Con ơi...! Trả con lại cho tôi!

“Con ơi...”, tiếng gọi như một lời thầm thì với chính mình. Bà không khóc, nhưng trong đôi mắt mờ đục ấy, tôi thấy tất cả những gì một người mẹ có thể mất. Và, tôi không biết làm gì hơn ngoài việc quay đi, để bà được một mình với nỗi đau mà tôi không thể hiểu hết. Tôi không bước lại gần, cũng không an ủi...

- Có lẽ, cô ấy không uống rượu. Nhưng, cô ấy đã tin người cầm lái.

8 giờ sáng - Tại trụ sở Phòng CSGT Công an tỉnh

Như một thói quen, mà đúng hơn là nguyên tắc khi pha trà. Tôi dùng nước sôi tráng qua ấm, rồi chậm rãi cho trà vào. Trà Phổ Nhĩ chín, mùi ủ lâu năm âm ấm, thoảng vị đất, vị khói. Đây là bộ ấm tử sa dáng Đức Chung tôi mua từ ngày còn làm ở đơn vị cũ, mang theo mãi đến giờ. Hồi đó mua về, vợ cằn nhằn cả tuần: “Tốn tiền vô ích”. Nhưng, rồi tối nào tôi pha, cô cũng ngồi cạnh rót ké một chén. Vợ nào chả hay càu nhàu, nhưng cuối cùng lại là người thương mình nhất.

Tôi vừa rót nước lần hai thì anh Vũ đẩy cửa bước vào, lưng áo còn lấm tấm mưa.

- Mẹ nó, lại thêm một vụ chết thảm. Tao thề, cái nghề này khiến tao ngủ cũng thấy ác mộng.

Tôi rót cho anh một chén trà:

- Em vừa bàn giao xong hồ sơ sáng nay rồi. Cơ quan điều tra nhận rồi, anh ạ.

Anh Vũ là tổ trưởng tổ điều tra giải quyết tai nạn giao thông. Tôi nhìn khuôn mặt rắn rỏi của anh, làn da rám nắng vì lăn lộn ngoài hiện trường gần hai mươi năm, vết chân chim nơi đuôi mắt lúc nào cũng gấp lại, như nét khắc bằng dao. Anh là người nóng tính, gặp chuyện trái khoáy là chửi đổng ngay, nhưng xong rồi là thôi, chưa bao giờ để bụng. Với anh em, lúc nào cũng hết lòng. Đói thì cùng đói, mưa thì cùng ướt, chưa bao giờ rút lui hay đứng ngoài cuộc. Tiếng chuông điện thoại quen thuộc vang lên, anh lại tất bật về phòng...

Tôi tranh thủ tự thưởng cho mình ngụm trà. Tôi thích trà. Từ ngày còn công tác ở đơn vị cũ, tôi đã có thói quen uống trà một mình sau mỗi vụ án. Không phải để thư giãn. Mà để giữ lại một phần tỉnh táo cuối cùng cho chính mình.

Tôi không nhớ rõ mình bắt đầu mê trà từ khi nào. Có lẽ là từ những ngày đầu mới vào nghề, những buổi chiều mưa dài dằng dặc, khi tôi về từ hiện trường, toàn thân mệt nhoài, nhưng trong đầu vẫn văng vẳng những câu hỏi không có lời đáp. Mỗi lần như vậy, tôi chỉ cần một chút trà nóng, để rồi từng ngụm trà ấy như giúp tôi tẩy rửa hết những vết bẩn của những vụ án, để giữ cho đầu óc tỉnh táo, không bị cuốn vào cái vòng quay của sự tàn khốc ngoài kia.

Ban đầu, trà chỉ là cái cớ để tôi lặng lẽ ngồi lại một mình sau những đêm dài với vết máu, vết sơn còn chưa khô trên vạt áo. Rồi, dần dần, trà trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của tôi. Tôi không đơn giản chỉ pha trà, mà là một cách tìm lại sự yên bình trong tâm trí, cũng như khi đối diện với hiện trường, tôi phải tìm ra mọi dấu vết ẩn giấu.

Pha trà không thể vội vàng, giống như công việc của tôi, không phải lúc nào cũng dễ dàng. Pha trà là một cách để tôi nhìn lại chính mình, giống như những lần tôi đứng trước hiện trường, chỉ có đôi mắt và cái đầu lạnh, không được phép bỏ sót bất kỳ chi tiết nào. Một chén trà nóng, một cái nhìn thật lâu, và một suy nghĩ, một suy ngẫm về những gì vừa xảy ra. Trong sự lặng lẽ ấy, tôi tìm ra được chính mình, tìm thấy câu trả lời cho những điều còn chưa rõ ràng, giống như trong công việc, khi tôi phát hiện ra kẻ gây tai nạn, những người đang trốn tránh trách nhiệm.

Có lẽ, trà giúp tôi tỉnh táo hơn. Nhưng, cái tỉnh ấy không phải là cái tỉnh của caffeine. Đó là cái tỉnh của sự tĩnh lặng trong tâm hồn, của sự sáng suốt khi đối mặt với những thử thách trong công việc. Tôi uống trà không chỉ để thỏa mãn niềm đam mê thích thú. Tôi uống trà để suy nghĩ, để trở lại với chính mình, để không bị cuốn đi bởi những cảm xúc nhất thời hay những quyết định vội vàng.

Tôi có một người bạn cũ. Tôi vẫn nhớ và có lẽ không bao giờ quên được khoảnh khắc đó, khoảng gần nửa đêm, vợ tôi đang càu nhàu tí tuổi mà như ông cụ non, giờ này còn ngồi lẩn thẩn pha trà thì lúc nào mới đi ngủ. Đột nhiên, tôi nhận được tin nó bị chết vì tai nạn giao thông...

Cũng như bao lần khác, cậu ấy tham gia một bữa rượu kéo dài khoảng hơn 2 tiếng cùng bạn bè. Những lời hò dô, cụng ly, những tiếng cười át cả tiếng nhạc xập xình. Những bức ảnh cuối cùng trong điện thoại nó vẫn là cảnh cười híp mắt, tay cầm chén rượu đầy. Nhưng, sau khi tiệc tan, cậu một mình phóng xe về. Trời đêm lạnh, gió buốt. Đường vắng. Và, cậu đã không kịp đến sáng.

Tang lễ của cậu ấy được đơn vị tổ chức trang trọng. Đồng nghiệp, bạn bè, người thân đau buồn đến tiễn biệt. Mẹ cậu ấy khóc cạn nước mắt. Bà ngồi bệt dưới chân ban thờ, gục đầu vào di ảnh con trai, tay run run vuốt từng nếp gấp áo quan tài như thể sợ con mình nằm không ngay ngắn... “Con hứa với mẹ là năm nay lấy vợ rồi mà... Giờ con ở đâu rồi hả con ơi...?”. Tôi đứng phía sau, tay nắm chặt, mắt đỏ hoe. Không lời an ủi nào đủ sức vá lại lỗ hổng trong trái tim của một người mẹ mất con.

Sau đám tang, tôi trở lại phòng làm việc, vẫn chỗ ngồi cũ, vẫn ấm trà ấy. Nhưng, cảm giác thì khác. Mỗi lần pha trà, tôi như văng vẳng nghe tiếng cậu ấy: “Nay trực không? Làm tí không nhỉ? Tối nay trà hay rượu, mày chọn đi!”. Nó vẫn cười khành khạch như vậy mỗi khi gạ gẫm tôi.

Tôi viết những dòng này không phải để kể lể về nỗi buồn cá nhân. Tôi viết, để hy vọng một ai đó đang đọc, một ai đó sẽ bỏ đi ý nghĩ “một hai ly rượu... có sao đâu”. Rượu không giết người tức thì. Nó ngấm dần, không chỉ vào máu, mà cả vào nhận thức. Nó ru ngủ lý trí, xóa mờ giới hạn giữa đúng sai, và đến khi tỉnh, nhiều khi đã quá muộn.

Cái chết của bạn tôi không phải tai nạn - nó là kết cục của một chuỗi lựa chọn sai lầm. Tôi đau vì mất bạn. Nhưng, còn đau hơn khi biết, cái chết đó lẽ ra có thể tránh được. Giờ đây, mỗi buổi sáng pha trà, tôi đều để thêm một chén. Tôi không bao giờ uống nó. Tôi chỉ để đó, như một lời nhắc. Một lời chia tay. Một lời hứa - rằng sẽ không để cái chết của bạn tôi trôi vào quên lãng...

Từ khi giải thể Công an cấp huyện, tôi về đơn vị mới cách nhà hơn 30 km. Đội chúng tôi phụ trách địa bàn khu vực 4 huyện nên công việc nhiều khi quá tải. Ngay từ những hôm đầu, tôi đã phải làm công tác tư tưởng để vợ tôi yên tâm, tuần tôi về nhà một hai lần, còn lại thời gian tôi ở đơn vị nghiên cứu hồ sơ và hỗ trợ công việc thêm cùng anh em.

Tối nay tôi không có ca trực, mọi việc cũng đã sắp xếp ổn thỏa. Như một thói quen, tôi ngồi ngay ngắn vào bàn trà. Nước sôi, tôi vẫn thao tác tráng ấm thật kĩ như mọi khi như để gột rửa sạch những bụi bẩn của thời gian...

Uống trà không dành cho người vội. Tôi thích uống trà Phổ Nhĩ chín. Trà lên men như chính cuộc đời - qua những năm tháng chìm đắm trong bóng tối, mới ngấm ra thứ hậu vị trầm ấm, sâu dày. Tôi thích loại bánh trà đã được ép lâu năm, khi bẻ ra từng lá đã nhuộm màu nâu đỏ, như những mảng ký ức cũ kỹ của một thời nào đó không gọi tên. Chỉ cần một mẩu nhỏ tách từ bánh trà, cỡ nửa bao diêm là ta đã có thể ngồi hàn huyên cả buổi rồi.

3 giờ 15 phút, ngày 25 tháng 4

Trực ban báo vụ tai nạn giao thông xảy ra tại tỉnh lộ gần khu công nghiệp Nghi Sơn...

Vì quãng đường khá xa nên khoảng gần một giờ sau chúng tôi mới kịp có mặt tại hiện trường. Trời chưa sáng hẳn, sương đêm còn lảng vảng như khói loãng trên mặt đường. Công an xã đã dựng rào chắn, hiện trường được bảo vệ tương đối tốt. Một chiếc xe máy đổ nghiêng sát lề phải, đầu xe xoay về phía vệ cỏ, chắn bùn móp nhẹ. Ngay mép bên phải đường là vết máu loang đã đông, sậm màu. Chiếc ô tô liên quan cũng đang đỗ cách đó khoảng 2 mét. Một chiếc Hyundai Accent, sản xuất 2020 màu trắng, phần bên phải đầu xe có vết xước nhỏ. Tài xế đứng bên lề, vẻ mặt thất thần.

Tôi cúi xuống, quan sát kỹ khu vực mặt đường gần vệt máu, một dấu vết đường vân lốp nhạt chồng lên mép ngoài vết máu, kéo dài khoảng gần 1 mét, như thể một bánh xe đã đè sượt qua sau khi nạn nhân ngã. Tôi dùng đèn chiếu quan sát kĩ, không phát hiện thấy có dấu vết tì trượt của lốp xe phanh thời điểm trước khi xảy ra va chạm. Có lẽ, do người điều khiển xe ô tô đã không chú ý quan sát.

Sau khi xác định hệ thống các dấu vết, chúng tôi ghi chú lại mốc hiện trường, tiến hành đo đạc, chụp ảnh ghi nhận các dấu vết khá nhanh chóng và bài bản. Không nhiều mảnh vỡ, dấu vết cũng không phức tạp, nhưng có cái gì đó cứ không ổn. Trong đầu tôi bắt đầu hiện lên giả thuyết chưa rõ ràng. Trở về phòng làm việc. Tôi rót chén trà, hơi nóng bốc lên mờ mờ mặt kính. Tôi đưa anh Vũ xem sơ đồ hiện trường cùng bản ảnh, rồi chậm rãi kể lại.

- Xe máy bị ngã sau khi va chạm nhẹ vào đầu xe ô tô trắng. Lái xe khai là bị bánh lốp phía sau bên phải đè vào. Nhưng, bánh lốp cả trước sau bên phải đều không có vết máu...

Anh Vũ nhíu mày:

- Chú muốn nói là... Còn xe thứ hai?

Tôi gật đầu: “Khả năng cao. Em chưa khẳng định, nhưng chấn thương của nạn nhân - gãy xương cẳng tay trái, lóc da, rách thịt - không tương xứng với một cú ngã đơn thuần”. Tôi ngừng một lát, rồi nói tiếp:

- Và, tay lái xe khai là không có ai đi sau. Không bị ai vượt. Nếu đúng thế, ai cán qua nạn nhân?

Anh Vũ dựa lưng vào ghế, im lặng. Một lúc sau, anh thở ra, chậm rãi:

- Có khi... đây không chỉ là một vụ tai nạn bình thường đâu, chú.

Tôi lật lại bản tường trình của Đỗ Văn Thành, sinh năm 1987, ở địa chỉ... - người điều khiển xe ô tô Hyundai Accent màu trắng, biển số 36A-xxx.xx. Vẫn là những dòng chữ gấp gáp, hơi ngoáy, cố tỏ ra bình tĩnh nhưng lại thiếu logic. Thành khai báo vì trời tối, ánh sáng đèn đường yếu nên anh điều khiển xe đi chậm với tốc độ chỉ khoảng 40 km/h, thấy xe máy đột ngột băng qua đường nên không kịp rà phanh và đã va chạm, người phụ nữ ngã xuống thì bị lốp xe ô tô đè qua. Anh cau mày:

- Khai thế này là nó đang đổ lỗi cho người phụ nữ điều khiển xe mô tô, khiến hắn ta bị bất ngờ và nếu đúng vậy thì lái xe sẽ không phải chịu trách nhiệm - Mẹ nó nữa. Chú gọi nó vào đây cho anh.

Thành bước vào, nét mặt vẫn cố giữ vẻ thành khẩn. Tôi ngồi đối diện, quan sát kỹ từng cử chỉ. Khi tôi hỏi lại về vị trí xe máy lúc anh ta phanh, ánh mắt Thành tránh nhìn thẳng vào mắt tôi.

Tôi mở hồ sơ ra, đưa cho Thành xem ảnh chụp X-quang và biên bản chẩn đoán: Gãy xương cẳng tay trái, lóc da mô mềm, lực tác động mạnh, dập trực tiếp từ trên xuống.

- Có đầy đủ cả nồng độ cồn và ma túy nhé, ông thần. Anh còn gì để nói nữa không?

Bằng các chiến thuật nghiệp vụ của anh em tôi, một lúc sau Thành tái mặt:

- Là bạn tôi. Nó đi ngay phía sau tôi. Khi chị kia ngã, tôi định dừng lại thì nó tông nhẹ vào đuôi xe tôi. Rồi... rồi bánh xe nó cán phải tay người phụ nữ. Nó sợ... Nó nói không thể ở lại vì trên xe có hàng. Sau khi ăn nhậu xong, chúng tôi mỗi người điều khiển một xe đến điểm hẹn giao hàng. Trên đường đi thì xảy ra vụ việc. Trung gọi điện cho tôi, bảo tôi ở lại nhận lỗi vì cùng lắm chỉ phạt hành chính thôi... còn nó thì...

Thành bắt đầu khai báo chi tiết thông tin lái xe Vũ Thành Trung, sinh năm 1987, ở địa chỉ... điều khiển xe ô tô biển số 36K-xxx.xx...

1 giờ sau - tại Trung tâm Giám sát giao thông thông minh của tỉnh

Màn hình lớn hiện lên hình ảnh từ camera một nút giao cách hiện trường 5 km. Chiếc xe ô tô biển số 36K-xxx.xx lướt qua với tốc độ cao, di chuyển theo hướng về thành phố. Tổ kỹ thuật báo xe này rẽ vào khu dân cư lúc 4 giờ 8 phút, sau đó mất tín hiệu. Nhưng, 9 giờ sáng nay, biển số này được camera khu công nghiệp quét được khi xe rẽ vào một gara.

Tôi đứng lặng bên cạnh, lòng lạnh đi một nhịp. Từ một vụ tai nạn tưởng như bình thường - chỉ cần chệch đi một bước, sự thật sẽ bị che lấp. Sau khi nhận được thông tin từ tổ trực camera, tôi ngồi lại với anh Vũ để bàn bạc kỹ lưỡng. Dù vụ việc đã rõ ràng, tôi vẫn cảm thấy không thể vội vã hành động. Một chiếc ô tô có thể chỉ là đầu mối trong một chuỗi hoạt động phức tạp hơn, và nếu không cẩn thận, mọi thứ có thể vượt khỏi tầm kiểm soát. Tôi nhìn anh Vũ:

- Anh Vũ, em đề nghị mình báo cáo lên lãnh đạo trước khi hành động. Việc khám xét xe và truy bắt đối tượng, nếu đúng là vụ án ma túy, cần phải có sự chủ trì của Phòng Ma túy. Chúng ta chỉ phối hợp, không nên tự ý can thiệp quá sâu.

Anh Vũ suy nghĩ một lúc, gật đầu:

- Cậu nói đúng. Cẩn thận là trên hết. Để tôi báo cáo lãnh đạo, sau đó mình phối hợp với Phòng Ma túy.

Sau khi thống nhất kế hoạch, mọi thứ được triển khai ngay lập tức. Phòng Ma túy sẽ chủ trì việc khám xét và bắt giữ lái xe. Phòng CSGT chúng tôi sẽ phối hợp hỗ trợ và giữ an toàn hiện trường. Tôi cùng anh Vũ bắt tay vào chuẩn bị. Các lực lượng được phân công rõ ràng, mỗi người có nhiệm vụ cụ thể. Tôi cảm nhận được sự căng thẳng trong không khí, nhưng cũng là sự tập trung cao độ của tất cả mọi người.

Tại gara sửa chữa

15 giờ đúng, các tổ công tác đã sẵn sàng. Cửa gara được mở, lực lượng CSGT và Phòng Ma túy ập vào từ hai hướng khác nhau. Lái xe, gã thanh niên trước đó khai báo một mạch, giờ đang ngồi trong phòng chờ, mặt tái nhợt khi nhìn thấy lực lượng Công an ập vào. Bên trong cốp xe, ngay sau khi kiểm tra kỹ lưỡng, chúng tôi phát hiện nhiều bao bì kín mít chứa đầy những bao nilon gói ma túy tổng hợp.

Tôi cúi xuống sát mép lốp trước bên phải. Dưới ánh đèn pin quét chéo, rãnh sâu nhất của hoa lốp vẫn còn vương một thứ gì đó nâu sẫm, như bụi bẩn đọng lại. Tôi đeo găng, rút lọ thuốc thử luminol từ túi áo, nhỏ 2 giọt lên vết bám đó, rồi soi đèn cực tím. Thứ ánh sáng xanh nhạt lập lòe hiện lên gần như ngay lập tức - “Máu”.

Lúc này người lái xe không còn đủ dũng khí để phản kháng, chỉ cúi đầu, hai tay buông thõng.

Tối hôm đó, chúng tôi được thủ trưởng cho nghỉ. Anh em lại tụ tập ở quán nhậu thịt chó quen thuộc bên sông. Tan tiệc, anh nào cũng chếnh choáng, thế nhưng vẫn tự tin rằng... ta đâu có say. Ai nấy cười ầm lên, rồi lục tục gọi taxi, nhưng không ai muốn về cả. Mọi thứ vẫn còn đọng lại trong lòng mỗi người - tình đồng đội, đồng chí bền chặt thêm.

Trà ngon và bạn hiền

Tôi vẫn hay uống trà mỗi khi ngà ngà sau những cuộc vui. Trà vơi, rượu đầy. Đấy là sự tinh tế của dân nghiện trà chúng tôi vẫn thường nói. Khi nước đầu được chắt ra, tôi đổ lượt thứ hai, để hãm đúng nhiệt độ. Hương trà bốc lên, nhẹ và thanh, làm tan đi chút nào đó cái căng thẳng còn sót lại trong công việc.

- Chú mày pha trà kỹ như thể đang khám nghiệm hiện trường ấy nhỉ.

Anh Vũ cười, nói với tôi. Tôi rót thêm trà vào chén của anh:

- Pha trà cũng như việc ta khám nghiệm hiện trường vậy đó anh, nếu không đủ lửa, không đúng nước, vị sẽ hỏng.

Anh Vũ nhấp một ngụm trà rồi hỏi tôi:

- Chú làm điều tra hình sự kinh nghiệm lâu năm như vậy, lúc giải thể Công an cấp huyện sao không tiếp tục gắn bó, chú sẽ có nhiều cơ hội để phát triển hơn nữa? Sao lại về điều tra tai nạn giao thông? Vất vả bỏ mẹ.

Tôi uống một ngụm trà, cảm nhận rõ hương thơm và vị ngọt dịu của trà lắng sâu vào trong cơ thể, rít một hơi thuốc rồi tôi nói với anh:

- Em đã từng thấy nhiều gia đình tan vỡ chỉ trong một đêm. Một đứa trẻ mất cha, một người vợ mất chồng, rồi tất cả bỗng chốc trở thành những bóng ma vô hồn, cứ lặng lẽ sống trong nỗi đau không lời. Chẳng ai nhớ đến người gây tai nạn, chỉ có cái lạnh của sự chết chóc và cái đắng của những giọt nước mắt.

Anh có thể nhìn thấy nụ cười của một người cha đưa con đi học sáng nay, và chiều nay... cái xác lạnh ngắt nằm giữa đường. Đấy là sự thật em đã thấy và nó cứ ám ảnh em. Em muốn thay cho những oan hồn kia đòi lại công bằng cuối cùng và cảnh tỉnh cho những người còn đang xem thường việc chấp hành Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ...

Tôi rót thêm trà vào chén, nhìn vào làn khói mỏng từ ấm trà, suy ngẫm lại tất cả những vụ tai nạn mình từng tham gia điều tra. Ngoài cửa sổ, nơi chỉ còn ánh đèn vàng vọt yếu ớt ngoài đường hắt vào qua khe cửa nhỏ...

Trà tỉnh. Rượu say.

Truyện ngắn của Hà Duy Anh

Nguồn VNCA : https://vnca.cand.com.vn/truyen/tra-va-ruou-i772171/