Trình Quốc hội ba dự án luật sửa đổi, bổ sung về giáo dục và đào tạo

13 giờ trướcBài gốc

Sáng 22/10, thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã trình bày trước Quốc hội ba dự án luật gồm: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục 2019; Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi); và Luật Giáo dục đại học (sửa đổi).

Ba dự án luật này có mối quan hệ chặt chẽ, được xây dựng đồng bộ nhằm thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Mục tiêu là tháo gỡ “điểm nghẽn” trong hệ thống giáo dục, tăng quyền tự chủ của cơ sở đào tạo gắn với bảo đảm chất lượng, hiệu lực, hiệu quả; đáp ứng yêu cầu phân quyền, phân cấp, cải cách hành chính và tinh gọn bộ máy

Các dự án luật đã được Ủy ban Văn hóa và Xã hội thẩm tra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp thu, hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội tại kỳ họp tháng 9/2025. Quá trình xây dựng diễn ra khẩn trương, tuân thủ đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày trước Quốc hội 3 dự án Luật. Ảnh: daibieunhandan.vn.

Quản lý thống nhất toàn hệ thống; tăng cường phân quyền, phân cấp

Về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục 2019, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết: dự án luật thể chế hóa các nội dung trọng tâm của Nghị quyết số 71-NQ/TW, như quy định giáo dục trung học cơ sở là bắt buộc, phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi; xây dựng chính sách nhà nước về khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo; hình thành cơ sở dữ liệu quốc gia về giáo dục và đào tạo; quy định bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc; không tổ chức hội đồng trường trong cơ sở công lập; bổ sung quỹ học bổng quốc gia; đổi mới mô hình trường năng khiếu, trường phổ thông nội trú; khuyến khích giảng viên, nhà giáo đồng cơ hữu giữa cơ sở khoa học và đại học.

Dự thảo cũng quy định cụ thể cơ cấu chi ngân sách, cùng chính sách ưu đãi thuế và đất đai cho cơ sở giáo dục.

Luật mới tháo gỡ nhiều vướng mắc thực tiễn, bảo đảm quản lý thống nhất trong toàn hệ thống: bổ sung cấp trung học nghề cùng bậc trung học phổ thông, làm rõ hướng phân luồng sau trung học cơ sở, quy định văn bằng, chứng chỉ có thể cấp dưới dạng giấy, điện tử hoặc số. Đồng thời, tách tài liệu giáo dục địa phương khỏi sách giáo khoa, giao địa phương thẩm quyền biên soạn, phê duyệt; bổ sung dịch vụ hỗ trợ giáo dục và định danh nhân sự hỗ trợ giáo dục; hoàn thiện quy định về đầu tư và nhà đầu tư trong giáo dục.

Tinh thần phân quyền, phân cấp thể hiện rõ: chuyển một số nhiệm vụ từ Quốc hội sang Chính phủ, từ Chính phủ sang Bộ Giáo dục và Đào tạo và từ Bộ xuống các cấp chính quyền, cơ sở giáo dục.

Dự thảo đồng thời đẩy mạnh cải cách hành chính, số hóa hồ sơ, phân cấp cho địa phương. Có 69/126 thủ tục hành chính hiện hành được điều chỉnh, trong đó bỏ thủ tục cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, chuyển sang xác nhận hoàn thành chương trình, cho phép cấp văn bằng điện tử và phân cấp mạnh việc thành lập, chia tách, sáp nhập cơ sở giáo dục.

Nâng cao kỹ năng nghề, gắn kết doanh nghiệp

Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) gồm 9 chương, 42 điều, giảm 37 điều so với luật hiện hành. Luật bảo đảm quyền tự chủ toàn diện cho cơ sở giáo dục nghề nghiệp, coi đây là yếu tố then chốt trong phát triển lực lượng lao động kỹ năng cao, phù hợp chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Hệ thống được bổ sung loại hình trung học nghề cùng bậc trung học phổ thông nhằm thúc đẩy phân luồng, hướng nghiệp, đồng thời không quy định hội đồng trường trong cơ sở công lập.

Luật hoàn thiện cơ chế hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp thông qua mạng lưới cơ sở tham gia đào tạo, khuyến khích doanh nghiệp trực tiếp xây dựng chương trình, giảng dạy, tổ chức thực tập, đánh giá và thành lập quỹ đào tạo nhân lực. Chính sách tín dụng ưu đãi cho người học cũng được mở rộng.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra dự thảo Luật. Ảnh: daibieunhandan.vn.

Dự thảo sửa đổi, hoàn thiện 30 điều, loại bỏ các quy định chồng chéo, chuẩn hóa hoạt động đào tạo, nâng cao năng lực quản trị và tính minh bạch trong sử dụng tài chính, tài sản. Nhiều điểm mới đáng chú ý được bổ sung: mô hình trung học nghề, công nhận kết quả học tập và năng lực nghề nghiệp tích lũy, thiết chế giảng viên đồng cơ hữu, mở rộng hợp tác đầu tư nước ngoài và quy định chuẩn cơ sở, chuẩn chương trình đào tạo.

Cơ chế phân quyền - phân cấp được cụ thể hóa: Quốc hội giao Chính phủ quy định hai nhóm nhiệm vụ; Chính phủ và Thủ tướng phân cấp cho Bộ Giáo dục và Đào tạo năm nhóm nhiệm vụ chuyên môn; Bộ Giáo dục và Đào tạo phân cấp cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp. Dự thảo cũng cắt giảm mạnh điều kiện đầu tư và thủ tục hành chính: bãi bỏ 37 điều, loại bỏ 39 thủ tục, tích hợp và đơn giản hóa hồ sơ, nhất là đối với cơ sở có vốn đầu tư nước ngoài.

Hoàn thiện cơ chế tự chủ, hiện đại hóa giáo dục đại học

Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) gồm 9 chương, 46 điều, giảm 27 điều so với luật hiện hành. Văn bản được xây dựng trên cơ sở tổng kết toàn diện hai luật trước, bám sát Nghị quyết số 71-NQ/TW và các nghị quyết Trung ương khác. Nhà nước giữ vai trò kiến tạo, bảo đảm công bằng trong giáo dục đại học, đồng thời trao quyền tự chủ pháp định cho cơ sở đào tạo không phụ thuộc tài chính, gắn với trách nhiệm và cơ chế giải trình.

Nội dung sửa đổi tập trung hoàn thiện cơ chế tự chủ, củng cố mô hình tổ chức và quản trị trong các cơ sở công lập và tư thục; bổ sung cơ chế dừng tuyển sinh, rút phép với ngành yếu kém; thiết lập chuẩn chương trình, chuẩn cơ sở giáo dục đại học, bảo đảm kiểm định thực chất, minh bạch và nâng cao uy tín hệ thống.

Dự thảo cũng hướng tới hiện đại hóa giáo dục đại học thông qua việc đề cao tự do và liêm chính học thuật, phát triển mô hình giáo dục đại học số, thúc đẩy liên thông, hội nhập quốc tế, bảo đảm ngân sách 3% cho giáo dục đại học, khuyến khích khoa học, đổi mới sáng tạo, cùng chính sách thu hút nhân tài, học phí và học bổng công bằng, hiệu quả.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: daibieunhandan.vn.

Cơ chế phân quyền, phân cấp tiếp tục được đẩy mạnh: Chính phủ quy định nhóm nhiệm vụ về thành lập, chia tách cơ sở, đầu tư, kiểm định chất lượng, hợp tác quốc tế; Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn chuyên môn; Ủy ban nhân dân tỉnh quản lý giáo dục đại học theo nhu cầu nhân lực địa phương. Cách tiếp cận này hình thành mô hình quản trị đa tầng, rõ thẩm quyền, minh bạch trách nhiệm, chuyển trọng tâm từ “quản lý vi mô” sang quản trị theo năng lực, kết quả và trách nhiệm giải trình, góp phần giảm chồng chéo, nâng cao hiệu quả điều hành.

Dự thảo đồng thời cải cách hành chính sâu rộng, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, giảm thủ tục từ 9 xuống còn 4; hợp nhất và tinh giản quy định về đăng ký hoạt động, chương trình liên kết đào tạo; bỏ phê duyệt chỉ tiêu tuyển sinh, chuyển sang cơ chế tự xác định theo chuẩn của cơ sở và chương trình, qua đó tăng quyền tự chủ học thuật và giảm gánh nặng hành chính.

Ba dự án luật sửa đổi được kỳ vọng sẽ tạo lập khung pháp lý đồng bộ, hiện đại, thúc đẩy tự chủ, chuyển đổi số, giảm thủ tục, nâng cao chất lượng và năng lực cạnh tranh của hệ thống giáo dục Việt Nam - hướng tới một nền giáo dục mở, linh hoạt, hiệu quả và hội nhập sâu rộng.

Mộc Trà

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/trinh-quoc-hoi-ba-du-an-luat-sua-doi-bo-sung-ve-giao-duc-va-dao-tao-post255363.gd