Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã thay mặt Chính phủ ký tờ trình gửi Quốc hội về việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án quan trọng này.
Theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, hiện nay tuyến Quốc lộ 19 là trục giao thông ngắn nhất kết nối các tỉnh Tây Nguyên như Gia Lai, Kon Tum với tỉnh Bình Định và hệ thống cảng biển khu vực Nam Trung Bộ.
Tuy nhiên, tuyến đường này, mặc dù đã được nâng cấp đạt tiêu chuẩn cấp III, vẫn tồn tại nhiều điểm nghẽn do địa hình đèo dốc quanh co như đèo An Khê và đèo Mang Yang, gây cản trở lớn đến lưu thông, đặc biệt đối với vận tải hàng hóa xuất nhập khẩu. Tốc độ lưu thông trung bình chỉ đạt khoảng 40 - 50 km/h, khiến thời gian di chuyển giữa TP. Quy Nhơn và TP. Pleiku kéo dài từ 3,5 đến 4 giờ.
Dự báo đến năm 2030, lưu lượng vận tải trên trục kết nối Gia Lai - Bình Định có thể đạt từ 16.000 đến 23.000 xe quy đổi/ngày đêm, vượt xa năng lực hiện tại của Quốc lộ 19 (khoảng 11.000 - 12.800 xe quy đổi/ngày đêm). Do đó, việc đầu tư tuyến cao tốc Quy Nhơn - Pleiku với tốc độ cao, an toàn và năng lực thông hành lớn được đánh giá là cấp thiết.
Tuyến cao tốc dự kiến có điểm đầu tại Km39+200 trên Quốc lộ 19B, thuộc thị xã An Nhơn (tỉnh Bình Định) và điểm cuối tại Km1606+770 trên đường Hồ Chí Minh, TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai). Tổng chiều dài khoảng 125km, trong đó 40km đi qua địa bàn tỉnh Bình Định và 85km qua tỉnh Gia Lai.
Về quy mô, tuyến cao tốc được thiết kế với 4 làn xe hoàn chỉnh, mỗi làn rộng 3,75m, kèm theo làn dừng khẩn cấp rộng 3m, nền đường rộng 24,75m và vận tốc thiết kế 100 km/h.
Tổng mức đầu tư sơ bộ của dự án là 43.734 tỷ đồng, bao gồm: chi phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư hơn 4.890 tỷ đồng; chi phí xây dựng và thiết bị hơn 30.800 tỷ đồng; chi phí dự phòng gần 5.500 tỷ đồng. Nguồn vốn đầu tư dự kiến được bố trí từ ngân sách nhà nước, bao gồm phần tăng thu và tiết kiệm chi ngân sách năm 2024, cùng ngân sách trung ương và địa phương trong các giai đoạn 2021 - 2025 và 2026 - 2030.
Chính phủ đề xuất chia dự án thành hai dự án thành phần, cụ thể:
Dự án thành phần 1 (đoạn qua tỉnh Bình Định) dài khoảng 40km, tổng mức đầu tư khoảng 18.054 tỷ đồng, do UBND tỉnh Bình Định làm cơ quan chủ quản.
Dự án thành phần 2 (đoạn qua tỉnh Gia Lai) dài khoảng 85km, tổng mức đầu tư khoảng 25.680 tỷ đồng, do UBND tỉnh Gia Lai làm cơ quan chủ quản.
Lộ trình triển khai dự án dự kiến bắt đầu từ năm 2025 và hoàn thành vào năm 2029. Để đảm bảo tiến độ và điều kiện thi công, Chính phủ kiến nghị Quốc hội chấp thuận chuyển đổi mục đích sử dụng khoảng 257,35 ha đất rừng sang mục đích khác, đồng thời áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai.
NH