Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp.
Trình bày Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế VAT, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, lần sửa đổi này được Chính phủ đánh giá là cấp bách và cần thiết để kịp thời khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ, sớm khôi phục sản xuất kinh doanh, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp, đồng thời tháo gỡ "điểm nghẽn" trong hoàn thuế VAT.
Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, dự thảo Luật tập trung sửa đổi ba nội dung chính nhằm giải quyết triệt để các bất cập thực tiễn:
Thứ nhất, đưa sản phẩm nông nghiệp vào diện không phải tính thuế VAT nhưng vẫn được khấu trừ đầu vào. Nội dung này đã được quy định ổn định từ năm 2014, cụ thể: doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mua bán các sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản (chưa chế biến thành sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường) cho doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã khác thì không phải tính thuế VAT.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Tờ trình.
Thứ hai, đảm bảo chính sách thuế đồng bộ cho thức ăn chăn nuôi. Chính phủ trình Quốc hội lược bỏ nội dung đang quy định tại khoản 5, Điều 9, Luật Thuế VAT số 48 để đảm bảo việc áp dụng thuế VAT đồng bộ theo quy định của pháp luật về thức ăn chăn nuôi, bảo đảm bình đẳng với thức ăn chăn nuôi nhập khẩu. Hiện thức ăn chăn nuôi nhập khẩu không chịu thuế, còn thức ăn chăn nuôi sản xuất trong nước có thuế VAT đầu vào 5% nên phải tính vào chi phí, làm tăng giá bán. Quy định này sẽ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp, nhất là trong bối cảnh ngành nông nghiệp bị ảnh hưởng nhiều từ hậu quả thiên tai, mưa lũ kéo dài.
Thứ ba, lược bỏ quy định về điều kiện hoàn thuế: "Người mua chỉ được hoàn thuế khi người bán đã kê khai nộp thuế" (tại điểm c, khoản 9, Điều 15, Luật Thuế VAT năm 2024). Quy định này, dù được bổ sung năm 2024 nhằm phòng chống gian lận, đã dẫn đến tình trạng doanh nghiệp xuất khẩu bị chậm hoàn thuế do phải chờ xác định người bán đã kê khai, nộp thuế. Điều này gây khó khăn và rủi ro cho doanh nghiệp hoàn thuế, bởi họ không có công cụ pháp lý hoặc kỹ thuật để kiểm tra tình trạng tuân thủ thuế của người bán. Nhiều ý kiến cũng cho rằng quy định này chưa phù hợp với nguyên tắc chịu trách nhiệm độc lập của người mua và người bán.
Với tính chất cấp bách, Chính phủ đề xuất dự thảo Luật sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026 để hỗ trợ kịp thời cho lĩnh vực nông nghiệp và tháo gỡ điểm nghẽn cho doanh nghiệp.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra.
Thẩm tra về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế VAT, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết Ủy ban thống nhất việc tiếp nhận ý kiến của các bên liên quan trong quá trình thực thi luật là cần thiết để kịp thời có giải pháp tháo gỡ vướng mắc, điểm nghẽn cho người dân và doanh nghiệp.
Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng vướng mắc chủ yếu nằm ở khâu hoàn thuế chậm. Vì vậy, cần phân định rõ nội dung nào thực sự phải sửa luật, nội dung nào thuộc tổ chức thực hiện hoặc cần xử lý ở văn bản dưới luật. Đồng thời, đảm bảo không tạo kẽ hở, gây thất thu và phù hợp với quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Lê Bảo