Người dân xã Thiệu Hóa chăm sóc rau màu vụ đông.
Cuối tháng 9 và đầu tháng 10/2025 những đợt mưa lớn kéo dài đã làm nhiều diện tích đất sản xuất bị ngập, không thể xuống giống đúng lịch thời vụ. Ở nhiều xã trên địa bàn tỉnh, người dân phải chờ đất khô, nắng lên để bắt đầu làm lại đất, khôi phục sản xuất. Dù tiến độ chậm hơn dự kiến, nhưng người dân đã linh hoạt chuyển đổi gieo trồng cây màu ngắn ngày để kịp cung cấp rau củ cho thị trường dịp cuối năm.
Tại xã Hoa Lộc - một trong những vùng chuyên canh rau màu lớn của tỉnh, vụ đông năm nay toàn xã có kế hoạch gieo trồng khoảng 1.000ha. Sau mưa bão, xã đã hướng dẫn người dân tranh thủ thời tiết khô ráo để gieo trồng trở lại và khuyến khích người dân dùng các loại giống rau ngắn ngày nhằm bù lại diện tích bị thiệt hại. Nhờ vậy, đến nay xã đã gieo trồng được 930ha, đạt hơn 90% kế hoạch. Trên các cánh đồng, bà con đang tất bật làm cỏ, bón phân, tưới nước, tạo không khí sản xuất nhộn nhịp.
Chị Đoàn Thị Năm ở thôn Xuân Yên, chia sẻ: “Thời điểm này, chúng tôi ưu tiên trồng các loại rau ngắn ngày, tầm 40 đến 45 ngày là thu hoạch được. Cùng với đó, trồng xen canh thêm cải ngọt, rau muống, xà lách... để gối vụ, lúc nào cũng có rau bán. Gặp sâu bệnh, chúng tôi dùng chế phẩm sinh học để phòng trừ, bảo đảm an toàn cho người dùng”.
Nhiều người dân vùng chuyên canh rau của xã Hoa Lộc cho biết thêm, trong tháng 9 và tháng 10/2025 mưa liên tục khiến nhiều ruộng rau bị ngập, thậm chí úng chết hàng loạt. Các loại rau ăn lá, rau ăn củ như cải xanh, su hào, củ cải... bị ảnh hưởng nặng nề, nên không có rau màu thu hoạch khiến giá rau tăng. Một số thời điểm giá rau tăng gấp rưỡi so với ngày thường. Theo dự tính của bà con, chỉ cần khoảng 20 ngày đến 1 tháng nữa, khi đợt rau mới xuống giống sẽ cho thu hoạch, nguồn cung dần ổn định trở lại.
Người dân xã Thọ Lập chuyển đổi cây trồng vụ đông phục vụ nhu cầu thị trường cuối năm.
Giám đốc HTX kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Phú Lộc Hoàng Văn Toàn, cho biết: "Vụ đông năm nay HTX tổ chức sản xuất 180ha cây trồng các loại với sự tham gia của gần 957 hộ hội viên. Trong đó, HTX đứng ra làm đầu mối liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm với Công ty CP Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Ninh Bình), tổ chức cho bà con trồng khoảng 50ha ngô ngọt và cải bó xôi phục vụ xuất khẩu. Ngoài ra, HTX còn đầu tư 1.000m2 nhà màng để trồng rau thủy canh, luân canh các loại rau ăn lá phục vụ thị trường. Mưa bão đầu vụ đông khiến bà con vất vả, nhiều diện tích phải trồng lại, nhưng nhờ kinh nghiệm và sự chịu khó, bà con đã chủ động chuyển sang trồng các loại rau ngắn ngày để vừa tận dụng đất, vừa kịp có rau bán vào cuối năm”.
Theo tổng hợp của Sở Nông nghiệp và Môi trường, đến ngày 22/11 toàn tỉnh đã gieo trồng được 31.022ha/46.000ha cây vụ đông các loại, đạt hơn 67%. Trong đó có 9.113ha ngô, 1.031ha lạc, 1.173ha khoai lang, 15.463ha rau đậu và 4.242ha các loại cây khác. Ở những xã có truyền thống sản xuất rau màu, người dân đã gần như trồng phủ kín các xứ đồng và đang khẩn trương làm đất, xuống giống cây trồng vụ đông xuân. Ngành nông nghiệp cũng đang tích cực hướng dẫn các địa phương rà soát quỹ đất, tận dụng mọi diện tích để mở rộng sản xuất cây vụ đông. Với những vùng đất màu, khuyến khích người dân trồng luân canh, xen canh nhiều loại rau màu có giá trị kinh tế cao, thời gian sinh trưởng ngắn, dễ tiêu thụ vào dịp cuối năm như cà chua, bắp cải, su hào, súp lơ xanh và các loại rau gia vị... Mục tiêu là tăng hệ số quay vòng đất, giúp người dân có thêm nguồn thu trong thời điểm nhu cầu thị trường tăng mạnh. Nhu cầu sử dụng rau sạch an toàn ngày càng tăng, nên nhiều hộ nông dân cũng dần thay đổi tập quán sản xuất. Thay vì dùng nhiều thuốc bảo vệ thực vật, người dân chuyển sang các biện pháp canh tác hữu cơ, sử dụng chế phẩm sinh học và tuân thủ quy trình an toàn để đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường.
Có thể thấy, dù thời tiết đầu vụ có nhiều bất lợi, nhưng với sự nhanh nhạy, linh hoạt của người dân và sự hỗ trợ của ngành nông nghiệp, các địa phương trong tỉnh sản xuất vụ đông năm 2025-2026 vẫn đang đi đúng hướng. Việc chủ động chuyển sang các loại cây ngắn ngày không chỉ giúp bà con giảm thiệt hại sau mưa bão mà còn bảo đảm nguồn cung rau xanh cho nhu cầu tiêu thụ cuối năm. Đây cũng là cơ sở để các địa phương tiếp tục phát triển vùng rau hàng hóa theo hướng an toàn, nâng cao giá trị sản xuất và thu nhập cho người dân.
Bài và ảnh: Lê Hợi