Trong khi nhiều diện tích rừng keo lai thông thường của các gia đình lân cận bị gãy đổ thì 15 ha rừng keo lai nuôi cấy mô của gia đình ông Nguyễn Văn Đức (trú tại xã Đồng Lộc) vẫn xanh tươi, vững vàng giữa những ngày mưa bão liên tiếp vừa qua.
Hà Tĩnh từng bước nhân rộng mô hình trồng rừng thâm canh gỗ lớn bằng giống keo lai nuôi cấy mô.
“Nhờ giống keo lai nuôi cấy mô Nhà nước hỗ trợ cùng với sự “cầm tay chỉ việc” của cán bộ kỹ thuật trong công tác chăm sóc, sau 18 tháng xuống giống, 15 ha keo lai nuôi cấy mô của gia đình tôi phát triển tốt, tỷ lệ sống đạt trên 95%. Hiện nay, thân cây đã cao từ 2,5–3m, đường kính gốc trung bình từ 7–9 cm. Cây keo lai nuôi cấy mô dẻo dai, rễ cọc ăn sâu nên chịu gió bão tốt hơn hẳn giống keo lai thông thường, bước đầu không ghi nhận thiệt hại về kinh tế do thiên tai” - ông Đức chia sẻ.
Mô hình trồng keo lai nuôi cấy mô của gia đình ông Đức do Trung tâm Khuyến nông tỉnh (thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh) hỗ trợ triển khai sau quá trình khảo sát kỹ lưỡng về thổ nhưỡng, điều kiện tự nhiên và năng lực hộ trồng rừng.
15 ha keo lai nuôi cấy mô gần 2 năm tuổi của gia đình ông Nguyễn Văn Đức (xã Đồng Lộc) sinh trưởng, phát triển tốt so với keo lai thông thường.
Không chỉ xã Đồng Lộc, mô hình trồng rừng thâm canh gỗ lớn giống keo lai nuôi cấy mô cũng đã được triển khai tại xã Sơn Tây gần 5 năm nay và mang lại hiệu quả rõ rệt.
Ông Nguyễn Sỹ Hùng (SN 1962), trú tại thôn Trung Lưu, xã Sơn Tây cho biết: “Trước đây, chúng tôi trồng keo lai thường rất lo thiệt hại mỗi khi bão gió bởi cây thân giòn, rất dễ gãy đổ. Còn dòng keo lai nuôi cấy mô do Nhà nước hỗ trợ đã hạn chế được sự ảnh hưởng của thiên tai. Keo lai nuôi cấy mô có cấu tạo rễ cọc, thân dẻo, chịu được gió mạnh nên những cơn bão mạnh vừa qua cũng không gây thiệt hại. Hơn nữa, tỷ lệ sống của keo lai nuôi cấy mô cũng cao hơn, cây phát triển nhanh và cho năng suất cao hơn so với loại keo lai thường”.
“Nhiều diện tích rừng trồng của chúng tôi đã đạt chứng chỉ FSC, tạo điều kiện để kết nối với doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm lâu dài, hướng đến xây dựng chuỗi giá trị gỗ rừng trồng hiệu quả, minh bạch. Chứng nhận FSC cũng sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các mặt hàng gỗ xuất khẩu khi tiếp cận với các thị trường "khó tính" như: EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản… Do vậy, thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục nhân rộng diện tích keo lai nuôi cấy mô để hướng tới thị trường xuất khẩu, gia tăng giá trị lâm sản Hà Tĩnh”.
Nhiều diện tích keo lai thông thường của người dân Hà Tĩnh bị gãy đổ do thiên tai vừa qua.
Từ những thành công bước đầu, mô hình đã được nhân rộng tại nhiều địa phương như: xã Can Lộc (12 ha), xã Hương Đô (12 ha), xã Sơn Hồng (hơn 2 ha), Kim Hoa (hơn 4 ha)… Các vùng rừng này đều ghi nhận tỷ lệ sinh trưởng cao, cây thẳng, ít sâu bệnh, đặc biệt kháng tốt với bệnh chết héo ở giai đoạn 2–3 năm tuổi.
Được biết, toàn bộ quy trình triển khai mô hình trồng rừng thâm canh gỗ lớn giống keo lai nuôi cấy mô trên địa bàn Hà Tĩnh được cơ quan chuyên môn triển khai đồng bộ, từ hỗ trợ giống, phân bón, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho người dân và theo dõi sát sao đến năm thứ 3 – giai đoạn quan trọng quyết định năng suất và mật độ rừng.
Ông Nguyễn Hữu Ngọc – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho biết: Giống keo lai nuôi cấy mô được sản xuất trong ống nghiệm, chuyển sang vườn huấn luyện và đưa ra môi trường nên sức chống chịu tốt, tỷ lệ sống trung bình đạt cao (trên 95%). Thực tiễn cho thấy, cây sinh trưởng nhanh gấp 1,5 – 2 lần so với keo giâm hom thông thường; khả năng chống sâu bệnh và chịu thiên tai vượt trội. Đây là cơ sở thực tiễn quan trọng để thay đổi nhận thức của người trồng rừng, chuyển từ trồng rừng nguyên liệu ngắn ngày sang trồng rừng gỗ lớn thâm canh, gắn với chế biến sâu, tăng hiệu quả sản xuất; góp phần quản lý và phát triển bền vững, hướng tới ngành lâm nghiệp hiện đại.
Phát triển rừng gỗ lớn để đạt các tiêu chuẩn theo chứng chỉ quản lý rừng bền vững FSC được các địa phương trên địa bàn tỉnh ngày càng quan tâm.
Từ hiệu quả thực tế, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh đặt mục tiêu nhân rộng mô hình keo lai nuôi cấy mô lên khoảng 100 ha vào năm 2026, góp phần quan trọng hình thành kỹ năng sản xuất lâm nghiệp hiện đại cho người dân, tăng giá trị kinh tế lâm sản và nâng cao độ che phủ rừng. Với sự vào cuộc đồng bộ của ngành nông nghiệp, chính quyền địa phương và người dân, Hà Tĩnh đang từng bước xây dựng nền lâm nghiệp hiện đại, hiệu quả và thân thiện với môi trường để mỗi cánh rừng không chỉ là "lá phổi xanh", bảo vệ môi trường mà còn phát triển sinh kế bền vững cho người dân.
Vấn đề đặt ra hiện nay là Hà Tĩnh cần tiếp tục thực hiện đồng bộ, hiệu quả các chính sách, nguồn lực và khoa học - công nghệ để nhân rộng mô hình, đưa lâm nghiệp trở thành trụ cột phát triển xanh của địa phương trong giai đoạn mới.
Thu Phương - Phan Trâm