Phó thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong sau cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung tại Kuala Lumpur (Malaysia). Ảnh: Reuters.
Theo Bloomberg, các trưởng đoàn đàm phán của Mỹ và Trung Quốc thông báo đã đạt loạt thỏa thuận sơ bộ về thuế quan, phí vận chuyển, fentanyl và kiểm soát xuất khẩu sau 2 ngày làm việc tại Malaysia.
Động thái này giúp “hạ nhiệt” căng thẳng đáng kể sau khi chính quyền Mỹ liên tục đe dọa áp thuế mới. Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu theo kiểu “ăn miếng trả miếng” này từng đẩy quan hệ song phương đến bờ đổ vỡ.
Trong bài xã luận đăng hôm thứ Hai, tờ Nhân Dân nhật báo của Trung Quốc dùng bút danh “Chung Sinh” (đồng âm với “Tiếng nói của Trung Quốc”) khẳng định tiến triển vừa qua cho thấy Bắc Kinh và Washington có thể kiểm soát bất đồng: “Hai phía đã tập trung vào giải quyết vấn đề”.
Thị trường cũng phản ứng tích cực với diễn biến này. Chỉ số Hang Seng China Enterprises có lúc tăng 1,3% trong phiên thứ Hai, còn MSCI AC Asia Pacific tăng 1,5% lên mức cao nhất trong phiên. Lợi suất trái phiếu chính phủ Trung Quốc kỳ hạn 10 năm nhích lên khi nhu cầu tài sản an toàn giảm sau khi có kết quả đàm phán tích cực.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump dự kiến phê chuẩn các điều khoản thỏa thuận trong tuần này tại Hàn Quốc, cũng là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng.
Cuộc gặp có thể làm rõ các nội dung như khối lượng đậu tương Mỹ mà Trung Quốc sẽ mua, kế hoạch của Washington với phí vận chuyển áp lên tàu Trung Quốc và cách Bắc Kinh áp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm.
“Chúng tôi kỳ vọng 2 nhà lãnh đạo sẽ đi đến một thỏa thuận, nhưng hiệu ứng xoa dịu bền vững với thị trường thì chưa chắc. Bình thường mới trong quan hệ Mỹ - Trung dường như là những chu kỳ căng thẳng, leo thang rồi đình chiến ngắn hạn”, nhóm chuyên gia kinh tế Chang Shu, David Qu và Jennifer Welch của Bloomberg Economics nhận định.
Theo chuyên gia, với Trung Quốc, việc giảm bớt bất định bên ngoài sẽ giúp nhà hoạch định chính sách có thêm thời gian hỗ trợ kinh tế trong nước và nâng cao khả năng tự chủ công nghệ.
Bài xã luận của Nhân Dân nhật báo kêu gọi Mỹ tuân thủ cơ chế tham vấn kinh tế - thương mại do Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Phó thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong đồng chủ trì.
Bắc Kinh cho rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu do phía Mỹ đơn phương công bố ngoài khuôn khổ cơ chế này đã nhiều lần phá vỡ tiến trình, buộc Trung Quốc phải “siết” chuỗi cung ứng đất hiếm - đầu vào quan trọng của công nghiệp Mỹ.
Kể từ khi ông Trump công bố mức thuế cao nhất của Mỹ áp đặt kể từ thập niên 1930 hồi tháng 4, hai bên đã có 5 vòng đàm phán. Hiện hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ chịu thuế ở mức 55%.
“Hai bên cần tôn trọng kết quả của từng cuộc đối thoại, liên tục xây dựng niềm tin và quản lý khác biệt”, tờ Nhân Dân nhật báo viết.
Tiến Lợi