Trung Quốc sẽ vượt Mỹ về AI trong thập kỷ tới

5 giờ trướcBài gốc

Trung Quốc dần bắt kịp Mỹ trong cuộc đua AI. Ảnh: SCMP.

Thời điểm ChatGPT ra mắt 3 năm trước đã khiến Trung Quốc ráo riết tìm kiếm nhân tài để giành lại thị phần ngành AI. Các chuyên gia thời đó chưa có niềm tin rằng việc xây dựng mô hình ngôn ngữ lớn có thể mang đến lợi nhuận.

Ngày nay, các chatbot nước này đã chiếm 30% lượng người dùng toàn cầu, theo một báo cáo của OpenRouter. Các thương hiệu lớn như Airbnb hay thậm chí Meta cũng đang sử dụng Qwen, mô hình cốt lõi của Alibaba.

Khoảng cách thu hẹp đáng kể

Việc ra mắt ChatGPT đã khiến các “rồng AI” thời đó như SenseTime, Megvii, Yitu Technology nhanh chóng trở nên lỗi thời. Ngành công nghệ Trung Quốc bước vào giai đoạn tự vấn sâu sắc, nhận ra mình đang tụt lại xa đến mức nào trong cuộc đua AI.

Zhou Hongyi, nhà sáng lập 360 Security Technology, có mối quan hệ gần gũi với giới chức đại lục, phát biểu năm 2023 rằng Trung Quốc đang chậm hơn Mỹ từ 2-3 năm trong việc phát triển công nghệ tương tự ChatGPT. Sự lạc quan quay trở lại vào năm 2024, khi chính phủ huy động nguồn vốn lớn, tạo ra thế hệ “hổ AI” mới.

Bước ngoặt của ngành AI Trung Quốc đến khi DeepSeek, có trụ sở tại Hàng Châu, ra mắt V3 và R1 vào cuối năm 2024. Các mô hình có năng lực ngang bằng chatbot của OpenAI và Llama của Meta ở thời điểm đó, dù chi phí huấn luyện chỉ bằng một phần nhỏ.

Lượng token sử dụng của các mô hình từ tháng 11/2024 đến 11/2025. Ảnh: OpenRouter.

“Một điều chúng tôi học được từ DeepSeek là việc mở mã nguồn những mô hình tốt nhất có thể thúc đẩy mạnh mẽ mức độ phổ biến và ứng dụng”, ông Li Yanhong, CEO của Baidu, cho biết vào tháng 2. Trước đây, ông lại từng cho rằng các đặc điểm này lại kém hơn so với mô hình độc quyền.

Theo Tony Zhang, Trưởng bộ phận nghiên cứu công nghệ Trung Quốc tại CLSA, khoảng cách AI giữa Trung Quốc và Mỹ đã được thu hẹp xuống còn khoảng 3 tháng, từ mức hơn một năm trước đó. Lý do một phần nhờ làn sóng nhân tài AI đổ về, tốc độ mô phỏng công nghệ nhanh, và sự bùng nổ các ứng dụng AI.

Ông Zhang cũng cho biết, sự thiếu hụt bộ xử lý tiên tiến cho các dự án AI do những yếu tố địa chính trị không kìm hãm tiến độ phát triển của các công ty Trung Quốc. Các nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây đã kịp tích trữ đủ chip AI, dẫn đến ngày càng nhiều nhà thiết kế chip nội địa phát triển bộ xử lý AI cho cả hai tác vụ huấn luyện và suy luận.

Ông Ren Zhengfei, CEO của Huawei, cho biết các khu vực có hướng tiếp cận AI khác nhau. Trong khi Mỹ tập trung vào mục tiêu xa là trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI), Trung Quốc chọn cách tiếp cận thực dụng hơn, sử dụng AI để giải quyết các vấn đề trong thế giới thực.

Chiến lược mã nguồn mở

Cách tiếp cận phát triển mã nguồn mở của DeepSeek và Qwen (Alibaba Cloud) đã khuyến khích các start-up AI Trung Quốc tiếp tục đổi mới, dù không thể tiếp cận các GPU tiên tiến từ những nhà cung cấp Mỹ hàng đầu như Nvidia và AMD. Thay vì giữ phần mềm độc quyền, nhà phát triển công bố công khai các trọng số, cho phép người dùng tự triển khai và tinh chỉnh mô hình theo nhu cầu.

Trong số các hổ AI, Moonshot gây ấn tượng với Kimi K2 vào tháng 7. Tiếp đến là Zhipu AI (Z.AI), khi công bố mô hình GLM-4.5 và tạo ảnh hưởng trong giới lập trình nhờ năng lực viết mã. Đến tháng 10, Z.AI tiếp tục tung ra mô hình flagship mới là GLM-4.6, với khả năng lập trình còn vượt trội hơn.

Kimi K2 Reasoning vừa ra mắt tháng trước, bổ sung vào bộ sưu tập của Moonshot AI. Ảnh: Shutterstock.

Các công ty ở những lĩnh vực liên quan cũng bắt đầu tìm cách tự phát triển các mô hình AI mã nguồn mở của riêng mình, như RedNote, Meituan, hay Xiaomi. Nathan Lambert và Florian Brand, hai chuyên gia mã nguồn mở, cho biết chiến lược với họ mô hình Qwen của Alibaba là ví dụ gần giống nhất với cách các Big Tech của Mỹ tiếp cận.

Dòng Qwen3 của Alibaba Cloud được cho là mô hình mã nguồn mở đáng chú ý nhất trong năm nay, bên cạnh DeepSeek R1, nhờ hiệu năng mạnh và tính thực tiễn cao khi cung cấp nhiều kích thước mô hình để sử dụng linh hoạt. Các công ty Mỹ như OpenAI và Anthropic đều đã công khai cảnh báo các công ty AI Trung Quốc, về những rủi ro an ninh bị cáo buộc.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 6 đã công bố Kế hoạch Hành động về AI, trong đó nhấn mạnh việc phổ biến công nghệ AI của Mỹ ra toàn cầu, một phần nhằm phản ứng trước nhận thức rằng Trung Quốc đang chiếm ưu thế trong lĩnh vực AI mã nguồn mở.

Nhà đầu tư mạo hiểm Zhu Xiaohu Trung Quốc hiện có khả năng vượt Mỹ về AI trong vòng một thập kỷ tới. “Đây thực chất là cuộc cạnh tranh về trung tâm dữ liệu và nguồn cung điện, và Trung Quốc đang có lợi thế đáng kể ở điểm này”, Zhu nói.

Nhật Tường

Nguồn Znews : https://znews.vn/trung-quoc-se-vuot-my-ve-ai-trong-thap-ky-toi-post1611384.html