Trung Quốc soán ngôi Mỹ trong bảng xếp hạng sức mạnh hàng hải 2025. Ảnh: US Government.
Báo cáo khoa học thường niên “Maritime Powers 2025” (Cường quốc hàng hải 2025) của Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế IMEMO RAS (Nga) vừa công bố cho thấy cán cân sức mạnh trên biển đang dịch chuyển mạnh mẽ về châu Á, với Trung Quốc lần đầu vượt Mỹ để dẫn đầu thế giới, IZ cho biết.
Theo phân tích tiềm lực hàng hải của 100 quốc gia, Trung Quốc chiếm 16,4% sức mạnh biển toàn cầu, vượt qua Mỹ ở vị trí thứ hai với 15,1%.
Nga đứng thứ ba với 6,6%, tiếp tục duy trì vị thế cường quốc biển hàng đầu. Top 10 còn lại gồm Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh, Indonesia, Na Uy, Pháp và Ấn Độ - nhóm quốc gia đóng góp tổng cộng 58% sức mạnh hàng hải toàn cầu.
Bảng xếp hạng được xây dựng dựa trên ba trụ cột chính: Nguồn tài nguyên và lợi ích biển trong vùng đặc quyền kinh tế; Năng lực kiểm soát và khai thác, bao gồm sức mạnh hải quân, đội tàu thương mại, công nghệ khai thác biển và Các hoạt động hàng hải thực tế, trải rộng từ thương mại biển, nghiên cứu khoa học, thể thao đến mức độ hiện diện trên các tuyến hàng hải chiến lược.
Việc Trung Quốc vượt Mỹ được đánh giá là kết quả của quá trình đầu tư mạnh vào hải quân, hạ tầng cảng biển và năng lực khai thác tài nguyên.
Bắc Kinh hiện sở hữu đội tàu thương mại lớn nhất thế giới, mở rộng ảnh hưởng thông qua Sáng kiến Vành đai - Con đường và tăng tốc hiện đại hóa hải quân, trong đó có chương trình phát triển tàu sân bay và tàu khu trục.
Mới đây nhất, Trung Quốc vừa chính thức đưa vào hoạt động tàu sân bay Phúc Kiến (Fujian) - tàu sân bay lớn và tiên tiến nhất của mình sau nhiều năm thử nghiệm và hoàn thiện. Đây là tàu sân bay đầu tiên ở châu Á sử dụng hệ thống phóng máy bay điện từ (EMALS) - công nghệ mà đến nay chỉ có Mỹ nắm giữ.
Tàu khu trục Phúc Kiến vừa được Trung Quốc biên chế trong tháng này. Ảnh: Bộ quốc phòng Trung Quốc.
Trong khi đó, Mỹ vẫn duy trì ưu thế về năng lực tác chiến hải quân nhưng bị thu hẹp khoảng cách do sức bật kinh tế - thương mại biển của Trung Quốc, đặc biệt ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Nga, đứng thứ ba, tiếp tục thể hiện sức mạnh đáng kể nhờ nguồn tài nguyên biển khổng lồ, vị trí địa chiến lược Bắc Cực và hạm đội quân sự đang được hiện đại hóa.
Song song, Nga cũng được Global Firepower xếp thứ hai trong bảng đánh giá sức mạnh quân sự toàn cầu năm 2025, dẫn đầu thế giới ở các hạng mục pháo binh và trang bị rà phá mìn. Ngoài ra, nước này sở hữu trữ lượng khí đốt lớn nhất hành tinh - yếu tố củng cố thêm vị thế chiến lược.
Giới phân tích nhận định bảng xếp hạng năm nay phản ánh rõ sự dịch chuyển trong trật tự biển toàn cầu, với Trung Quốc nổi lên như trung tâm quyền lực mới và cuộc cạnh tranh ảnh hưởng trên đại dương đang nóng lên hơn bao giờ hết.
Phương Linh