Ảnh minh họa - Ảnh: Reuters
Mỹ và Trung Quốc đang trong cuộc đua giành vị thế thống trị trên thị trường xuất khẩu sản phẩm năng lượng.
Thông thường, sản phẩm năng lượng bao gồm các mặt hàng như dầu, khí đốt, than, điện. Nhưng với nghĩa mở rộng, các mặt hàng này có thể bao gồm những sản phẩm năng lượng sạch như ô tô điện, tấm pin năng lượng mặt trời...
Trong khi Mỹ muốn thế giới nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch của mình, Trung Quốc lại muốn bán ra thế giới sản phẩm năng lượng sạch. Ở thời điểm hiện tại, phần thắng rõ ràng thuộc về quốc gia châu Á.
Những năm qua, xuất khẩu ô tô điện, tấm pin năng lượng mặt trời, pin điện và các mặt hàng năng lượng sạch khác của Trung Quốc ngày càng tăng. Theo báo cáo mới từ tổ chức nghiên cứu Ember, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng này của Trung Quốc lập kỷ lục 20 tỷ USD.
“Trung Quốc đã đạt giá trị kỷ lục về xuất khẩu năng lượng sạch, kể cả khi giá các mặt hàng này giảm mạnh”, nhà phân tích dữ liệu Euan Graham của Ember nhận xét.
Còn Mỹ đang định vị là một nước xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch lớn. Trong 7 tháng đầu năm, nước này bán ra thế giới khoảng 80 tỷ USD dầu và khí đốt. Kim ngạch của riêng tháng 7 là khoảng 13 tỷ USD. Trong cùng kỳ, Trung Quốc xuất khẩu 120 tỷ USD sản phẩm năng lượng sạch.
Theo số liệu của Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), năm 2024, xuất khẩu đầu của Mỹ lập kỷ lục nhưng vẫn thấp hơn 30 tỷ USD so với xuất khẩu sản phẩm năng lượng sạch của Trung Quốc.
Đó là chưa kể giá tấm năng lượng mặt trời thế giới ngày càng giảm. Điều này đồng nghĩa Trung Quốc đang xuất khẩu một số lượng khổng lồ các mặt hàng này.
Điều quan trọng hơn là xuất khẩu các mặt hàng này của Trung Quốc sang các thị trường mới nổi đang tăng nhanh. Từ đầu năm đến nay, hơn 50% xuất khẩu ô tô điện của Trung Quốc bán sang các thị trường nằm ngoài Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).
Trong khi đó, Mỹ dưới nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump và sau đó là cựu Tổng thống Joe Biden ghi nhận sản lượng dầu khí ngày càng tăng, kéo theo xuất khẩu tăng vọt. Trong nhiệm kỳ thứ hai hiện tại, ông Trump đang thúc đẩy sản lượng cao hơn nữa với việc nới lỏng chính sách cho lĩnh vực này, đồng thời kìm hãm lĩnh vực công nghệ xanh.
Một điểm đáng chú ý là Trung Quốc hiện là một nước nhập khẩu dầu khí lớn. Nước này “khát năng lượng” để sử dụng cho các nhà sản xuất sản phẩm công nghệ sạch. Trong khi đó, Mỹ có thể đáp ứng hoàn toàn nhu cầu trong nước và còn nhiều dư địa để xuất khẩu.
Cả hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đều đang dư thừa công suất ở lĩnh vực thế mạnh của mình, nhờ đó thu về hàng chục tỷ USD từ xuất khẩu mỗi năm. Nhưng lợi thế của Mỹ là có thể tăng xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch và thu về nhiều hơn so với việc Trung Quốc xuất khẩu các sản phẩm carbon thấp giá ngày càng rẻ. Dù vậy, sức ảnh hưởng của Bắc Kinh với các quốc gia khác được dự báo sẽ tăng lên bởi lượng xuất khẩu đang không ngừng tăng lên.
"Sản phẩm năng lượng sạch giống như phần cứng. Khi một quốc gia nhập khẩu về, mặt hàng này sẽ tạo ra sức mạnh trong 1-2 thập kỷ tới. Nhưng với khí đốt, ngay khi mua về và sử dụng, nó sẽ biến mất mãi mãi”, ông Greg Jackson, CEO công ty bán lẻ năng lượng Octopus Energy tại Anh, nhận xét.
Đức Anh