Trung Thu xưa và nay - Từ mâm cỗ quê đến phố thị hiện đại

4 giờ trướcBài gốc

Nếu Trung Thu xưa in đậm dấu ấn mâm cỗ quê đơn sơ, ánh trăng làng thôn dịu ngọt, niềm vui trẻ thơ hồn nhiên, thì Trung Thu nay lại khoác lên tấm áo rực rỡ của phố thị hiện đại – nơi truyền thống và đổi thay đan xen, vừa thân thuộc vừa mới lạ. Và giữa vòng quay đô thị hóa dồn dập, câu hỏi cứ ngân nga: làm sao giữ được chút hồn quê trong sắc màu hội nhập?

Lễ tổ chức đêm Trung thu cùng những đứa trẻ. Những hình ảnh trẻ con tụ tập sinh hoạt trong tết Trung Thu như thế này dường như bây giờ không còn nhiều nữa. Ảnh tư liệu

Ngày xưa, Trung Thu về cùng hương mùa chín đỏ ngoài vườn, cùng rơm rạ, cùng tiếng ếch nhái rộn đồng. Mâm cỗ của trẻ nhỏ giản dị mà ấm tình: nải chuối vàng, trái bưởi thơm, quả hồng căng mọng, chùm na ngọt lành, thêm khoai lang, ngô nếp… Người lớn khéo tay xếp thành hình thỏ ngọc, cá vàng, chiếc thuyền giấy, để mắt trẻ thơ sáng lấp lánh bởi niềm tò mò.

Đèn Trung Thu thuở ấy cũng đơn sơ nhưng ăm ắp tình thương. Đèn ông sao bằng tre, giấy kiếng, đèn cá chép, đèn kéo quân… đôi khi chỉ là chiếc lon sữa bò được khoét lỗ, gắn nến. Vậy mà khi đêm về, ánh sáng chập chờn ấy trở thành cả một thế giới lung linh dưới trăng rằm. Tiếng trống ếch vang xa, lũ trẻ ríu rít kéo nhau đi rước đèn khắp xóm, ca hát hồn nhiên. Đêm phá cỗ, cả làng quây quần bên nhau: trẻ nhỏ cười vang, người lớn trò chuyện, tình làng nghĩa xóm thêm bền chặt. Trung Thu thời ấy không giàu sang, nhưng đong đầy kỷ niệm, để ai đã từng đi qua cũng mang theo một miền ký ức trong trẻo.

Rồi nhịp sống hiện đại đưa Trung Thu vào thành phố, biến nó thành mùa lễ hội rực rỡ sắc màu. Mâm cỗ nay không chỉ có trái cây vườn nhà, mà còn có nho, táo nhập khẩu, bánh Trung Thu đủ hương vị: thập cẩm, hạt sen, trà xanh, socola, matcha, tiramisu… Nhiều gia đình còn công phu trang trí, kết hợp hoa tươi, ánh đèn led, thậm chí nhờ dịch vụ thiết kế để mâm cỗ thêm “hợp thời”.

Phố thị những ngày Trung Thu cũng náo nức khác xưa. Phố lồng đèn Lương Nhữ Học (TP.HCM), phố Hàng Mã (Hà Nội), phố cổ Hội An… sáng rực đèn hoa, thu hút từng dòng người đổ về. Đèn ông sao truyền thống đứng cạnh những món đồ chơi điện tử, nhân vật hoạt hình phát sáng đủ màu. Tiếng cười nói rộn ràng, bước chân chen chúc, phản chiếu rõ nhịp sống đô thị sôi động.

Ngày nay, Trung Thu còn là dịp để các trung tâm thương mại, doanh nghiệp, tổ chức xã hội tạo ra những sân chơi cộng đồng: múa lân sư rồng, lễ hội ánh sáng, hội chợ đêm, tour du lịch kết hợp trải nghiệm. Doanh thu từ bánh kẹo, đồ chơi mỗi mùa trăng có thể lên đến hàng nghìn tỷ đồng – cho thấy Trung Thu nay đã trở thành một mùa tiêu dùng quan trọng. Nhưng giữa ánh sáng thương mại ấy, hồn Trung Thu vẫn chưa bao giờ lạc mất.

Ở nhiều miền quê, những chương trình “Trung Thu cho em” vẫn đều đặn mang đèn lồng và phần quà đến với trẻ em nghèo, trẻ vùng sâu vùng xa. Những chiếc đèn ông sao giản dị, những gói bánh ngọt ngào vẫn tiếp tục thắp sáng niềm vui tuổi thơ. Ở thành phố, không ít gia đình vẫn dành góc bàn cho mâm cỗ truyền thống với chuối, bưởi, hồng… để con trẻ hiểu rằng, Trung Thu không chỉ là lễ hội ánh sáng mà còn là ký ức văn hóa. Một số trường học đưa rước đèn, múa lân, phá cỗ vào hoạt động ngoại khóa, gieo vào lòng học sinh hạt mầm về cội nguồn.

Dẫu đổi thay, Trung Thu xưa hay nay vẫn mang một giá trị bất biến: đó là ngày của đoàn viên, của niềm vui trẻ thơ, của ước vọng sum vầy. Nếu Trung Thu xưa là nỗi nhớ hồn quê mộc mạc thì Trung Thu nay là bức tranh đa sắc của thời hiện đại. Và trên tất cả, vầng trăng rằm vẫn soi chung một ánh sáng – ánh sáng của sẻ chia, của tình thân, của sự nối kết giữa thế hệ hôm qua và hôm nay.

Để Trung Thu không chỉ là mùa tiêu dùng mà thực sự là mùa hội văn hóa, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng đều có thể gìn giữ chút hương xưa, đồng hành cùng những sáng tạo mới. Giữa muôn ánh đèn rực rỡ của phố thị, ai cũng mong tìm thấy một thoáng hồn quê trong mâm cỗ đoàn viên – để trẻ nhỏ vừa vui mắt, vui miệng, vừa thấm được vị ngọt ngào của truyền thống.

Bởi cuối cùng, Trung Thu dẫu khác xưa, khác nay, cái đích vẫn chỉ gói trọn trong hai chữ: đoàn viên. Giữ được hồn quê trong vòng xoáy đô thị không chỉ là trách nhiệm với quá khứ, mà còn là món quà vô giá trao lại cho mai sau. Và khi những đứa trẻ của hôm nay lớn lên, ký ức về một đêm Trung Thu – dù là dưới ánh trăng làng quê hay ánh đèn phố thị – vẫn sẽ thành hành trang ấm áp trong suốt hành trình đời người.

Phan Toàn

Nguồn VHPT : https://vanhoavaphattrien.vn/trung-thu-xua-va-nay-tu-mam-co-que-den-pho-thi-hien-dai-a30225.html