Trường đại học kêu khó vì quy định NSND, NSƯT phải có bằng tiến sĩ 3 năm mới được xét GS, PGS

5 giờ trướcBài gốc

Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội được thành lập ngày 17/12/1980, theo Quyết định số 372/CP của Thủ tướng Chính phủ, trên cơ sở sáp nhập các ngành thuộc khối nghệ thuật của Trường Điện ảnh Việt Nam và Trường Sân khấu Việt Nam.

Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội có sứ mạng đào tạo, bồi dưỡng nhân tài trong lĩnh vực sân khấu, điện ảnh, truyền hình, nhiếp ảnh, múa, thiết kế mỹ thuật và công nghệ điện ảnh - truyền hình; thực hiện nghiên cứu khoa học và ứng dụng trong lĩnh vực văn hóa - nghệ thuật; quan tâm, thúc đẩy các hoạt động kết nối và phục vụ cộng đồng; phát huy tinh thần, bản sắc văn hóa Việt Nam trong hội nhập quốc tế.

Thông tư 01/2024/TT-BGDĐT (gọi là Thông tư 01) về Chuẩn cơ sở giáo dục đại học của Bộ Giáo dục và Đào tạo là cơ sở để thực hiện quy hoạch, sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục đại học; đánh giá và giám sát các điều kiện đảm bảo chất lượng, việc thực hiện trách nhiệm giải trình của các cơ sở giáo dục đại học theo quy định của pháp luật.

Để tìm hiểu rõ hơn về việc đáp ứng các tiêu chuẩn, tiêu chí tại Thông tư 01, phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam gửi câu hỏi tới Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội và đã nhận được chia sẻ của Tiến sĩ Bùi Như Lai - Hiệu trưởng nhà trường.

Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội tọa lạc tại Khu Văn hóa nghệ thuật, phường Phú Diễn, Hà Nội. Ảnh: website nhà trường.

Nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú cần được tạo điều kiện xét chức danh

Tỷ lệ giảng viên toàn thời gian có trình độ tiến sĩ theo điểm b, tiêu chí 2.3, Thông tư số 01/2024/TT-BGDĐT về Chuẩn cơ sở giáo dục đại học quy định: “Không thấp hơn 40% và từ năm 2030 không thấp hơn 50% đối với cơ sở giáo dục đại học có đào tạo tiến sĩ; không thấp hơn 10% và từ năm 2030 không thấp hơn 15% đối với các trường đào tạo ngành đặc thù có đào tạo tiến sĩ.”.

Tại Báo cáo thường niên năm 2025 (số liệu năm 2024) của Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội, bảng thống kê đội ngũ giảng viên, viên chức quản lý và nhân viên cho thấy, tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ của nhà trường trong năm 2024 đạt 15,74% (tăng 2,74% so với năm 2023); vượt tiêu chuẩn đối với các trường đào tạo ngành đặc thù có đào tạo tiến sĩ.

Nhà trường có tổng 111 giảng viên toàn thời gian. Trong đó có 4 cử nhân, 87 thạc sĩ, 17 tiến sĩ, 3 phó giáo sư và không có giáo sư nào.

Chia sẻ những khó khăn trong việc khuyến khích giảng viên có trình độ tiến sĩ phấn đấu đạt chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư, Tiến sĩ Bùi Như Lai cho biết: “Tại điểm b, khoản 4, Điều 6 Quyết định 37/2018/QĐ-TTg quy định về tiêu chuẩn chức danh phó giáo sư từ ngày 01 tháng 01 năm 2020, ứng viên là tác giả chính đã công bố được ít nhất 03 bài báo khoa học hoặc (và) bằng độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích; tác phẩm nghệ thuật, thành tích huấn luyện, thi đấu thể dục thể thao đạt giải thưởng quốc tế.

Đối với tiêu chuẩn chức danh giáo sư, điểm b, khoản 4, Điều 5 quy định ứng viên là tác giả chính đã công bố được ít nhất 05 bài báo khoa học hoặc (và) bằng độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích; tác phẩm nghệ thuật, thành tích huấn luyện, thi đấu thể dục thể thao đạt giải thưởng quốc tế. Ứng viên không đủ công trình khoa học quy định tại điểm này thì phải có ít nhất 03 trong số các công trình khoa học nêu trên và 02 chương sách phục vụ đào tạo do một nhà xuất bản có uy tín trên thế giới xuất bản hoặc có ít nhất 03 trong số các công trình khoa học nêu trên và 02 sách chuyên khảo do một nhà xuất bản có uy tín xuất bản.

Đối với một giảng viên giảng dạy tại trường đại học đào tạo đặc thù về nghệ thuật như Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội, việc công bố ít nhất 3 bài báo khoa học trên tạp chí khoa học quốc tế có uy tín hoặc có tác phẩm nghệ thuật đạt giải thưởng quốc tế là điều vô cùng khó khăn.

Ngoài ra, các nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú đã công tác lâu năm tại trường nhưng yêu cầu vẫn phải có bằng tiến sĩ đủ ít nhất ba năm để xét chức danh phó giáo sư, giáo sư gây khó khăn lớn cho việc phát triển đội ngũ khối ngành nghệ thuật. Trong khi các nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú đã có nhiều hoạt động, đóng góp và cống hiến trong thời gian dài cho lĩnh vực nghệ thuật mới được xét phong tặng danh hiệu nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú.

Chính vì vậy, muốn phát triển đội ngũ giảng viên, đội ngũ quản lý khối ngành nghệ thuật thì nên tạo điều kiện cho các nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú đã công tác lâu năm tại trường được xét chức danh phó giáo sư, giáo sư ngay sau khi có bằng tiến sĩ không cần đủ ít nhất 3 năm. Đây cũng là một hình thức khuyến khích, ghi nhận quá trình hoạt động sáng tạo nghệ thuật lâu dài của đội ngũ nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú và tạo điều kiện để phát triển đội ngũ giảng viên khối ngành nghệ thuật nói chung và của nhà trường nói riêng”.

Trong công tác thu hút và giữ chân giảng viên trình độ tiến sĩ, Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ thiết thực. Giảng viên được hỗ trợ chi phí học tập khi tiếp tục nâng cao trình độ, trong đó áp dụng mức giảm 50% học phí đối với giảng viên theo học trình độ thạc sĩ và tiến sĩ.

Bên cạnh đó, nhà trường tạo điều kiện để giảng viên tham gia hướng dẫn nghiên cứu sinh, đồng thời mở rộng cơ hội cho các tiến sĩ thực hiện các nghiên cứu chuyên sâu trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật khi về công tác tại trường. Các tiến sĩ được hỗ trợ tham dự hội thảo, hoạt động nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước; đồng thời, nhà trường cũng nỗ lực hỗ trợ kinh phí để giảng viên tham gia các khóa học chuyên sâu về lĩnh vực nghệ thuật trong nước và quốc tế.

Số sinh viên tốt nghiệp thực sự làm nghệ thuật không nhiều

Tiêu chí 5.3, Thông tư số 01/2024/TT-BGDĐT quy định tỷ lệ tốt nghiệp, được xác định bằng tỷ lệ người học tốt nghiệp trong thời gian không chậm quá 2 năm so với kế hoạch học tập chuẩn, không thấp hơn 60%; tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn không thấp hơn 40%.

Theo bảng quy mô đào tạo, tuyển mới và tốt nghiệp năm 2024, trình độ đại học của Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội có 1495 sinh viên đang theo học, tuyển mới 442 sinh viên và 291 sinh viên tốt nghiệp. Đối với đào tạo sau đại học, trình độ thạc sĩ có 141 học viên đang theo học, 43 học viên tuyển mới và 17 học viên tốt nghiệp. Trình độ tiến sĩ có 15 nghiên cứu sinh đang theo học và tuyển mới 6 nghiên cứu sinh, 1 nghiên cứu sinh tốt nghiệp.

Theo bảng chỉ số đánh giá về tuyển sinh và đào tạo năm 2024, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp của nhà trường đạt 71,8% (giảm 4,67% so với năm 2023); trong đó có 68,4% sinh viên tốt nghiệp đúng hạn.

Kết quả tuyển sinh và đào tạo của Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội năm 2024. Ảnh chụp màn hình.

Chia sẻ về nguyên nhân khiến một bộ phận sinh viên tốt nghiệp không đúng hạn, Tiến sĩ Bùi Như Lai cho biết: “Năm 2020, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, sinh viên phải tham gia tuyển sinh cũng như học tập trong tình hình diễn biến căng thẳng của dịch bệnh. Trong quá trình học (khóa 2020-2024), nhiều sinh viên không theo kịp kế hoạch học tập trực tiếp và trực tuyến của nhà trường do những nguyên nhân chủ quan và khách quan như ở vùng dịch bệnh, bị cách ly do mắc virus,… do đó quá trình học tập bị gián đoạn.

Chính vì vậy, đến thời điểm cuối khóa chuẩn bị tốt nghiệp, một số sinh viên vẫn chưa hoàn thành được chương trình đào tạo hoặc chưa thực hiện được bài thi tốt nghiệp, bài thi tốt nghiệp chưa đạt yêu cầu về chuyên môn. Trong khi đó, đặc thù bài thi tốt nghiệp năng khiếu của sinh viên nghệ thuật (phim, vở diễn, đồ án…) đòi hỏi sinh viên phải đầu tư rất nhiều công sức và thời gian để có thể hoàn thiện. Đây cũng là một trong những lý do chính khiến hơn 20% sinh viên tốt nghiệp không đúng hạn năm 2024.

Đào tạo nghệ thuật là đào tạo đặc thù, đào tạo tinh hoa. Số lượng sinh viên thực sự có năng khiếu để có thể theo học và trở thành người có thể làm nghệ thuật không nhiều. Hiện nay, ngoài việc tập trung cho sinh viên được đào tạo bài bản và chuyên nghiệp trong nhà trường với đội ngũ giảng viên dày dặn kinh nghiệm, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ đạt chuẩn thì nhà trường cũng thường xuyên xây dựng mối quan hệ với các đơn vị sử dụng nhân lực trong lĩnh vực sân khấu, điện ảnh, truyền hình… như các đài truyền hình, hãng phim, nhà hát, các đoàn nghệ thuật, các công ty truyền thông, tổ chức sự kiện.

Hàng năm, nhà trường đều thực hiện lấy ý kiến khảo sát, phản hồi của các đơn vị tuyển dụng về chất lượng đào tạo của sinh viên sau khi tốt nghiệp. Các đơn vị tuyển dụng sẽ đóng góp ý kiến để nhà trường từng bước cải tiến, chỉnh sửa và cập nhật chương trình đào tạo theo hướng ngày càng hoàn thiện và tiến bộ hơn. Đây là cũng là cơ sở để những đơn vị này tiếp nhận và sử dụng nguồn nhân lực là sinh viên của nhà trường sau khi tốt nghiệp”.

Số công bố khoa học/giảng viên đạt chuẩn nhưng tỷ trọng thu bằng 0

Tiêu chí 6.2, Thông tư số 01/2024/TT-BGDĐT quy định số lượng công bố khoa học và công nghệ tính bình quân trên một giảng viên toàn thời gian không thấp hơn 0,3 bài/năm.

Theo bảng các chỉ số đánh giá về hoạt động khoa học và công nghệ, số công bố khoa học/giảng viên của trường là 1 bài/năm; số công bố WoS, Scopus/giảng viên của trường là 0,2 bài/năm; đạt chuẩn quy định.

Ngoài ra, nhà trường có 26 đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở thực hiện trong năm 2024 với tổng kinh phí thực hiện trong năm là 811 triệu 600 nghìn đồng. Tổng số bài báo khoa học được Hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận không nằm trong danh mục WoS, Scopus và bằng độc quyền giải pháp hữu ích là 50 bài. Tổng số công bố WoS, Scopus tất cả các lĩnh vực là 2 bài; 9 sách chuyên khảo, tác phẩm nghệ thuật và thành tích thể dục thể thao đạt giải thưởng quốc gia, quốc tế.

Số lượng bài báo khoa học và đề tài nghiên cứu khoa học của nhà trường trong năm 2024 có xu hướng gia tăng; tuy nhiên, trong 2 năm là 2023 và 2024, tỷ trọng nguồn thu từ hoạt động khoa học - công nghệ của trường vẫn dừng ở mức 0%.

Tỷ trọng thu và nguồn thu khoa học công nghệ trong 2 năm liên tiếp (năm 2023 và năm 2024) của Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội đều bằng 0. Ảnh chụp màn hình.

Về kết quả tài chính, Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội có biên độ hoạt động trung bình 3 năm là 14,81%; chỉ số tăng trưởng bền vững là 12,79%.

Tại bảng Kết quả thu chi hoạt động, tổng thu hoạt động của nhà trường trong năm 2024 là 27,87 tỷ đồng. Trong đó chiếm phần lớn là thu từ học phí với 22,67 tỷ đồng (chiếm 81,3% tổng thu) và 5,2 tỷ đồng từ nguồn thu khác.

Lý giải về nguyên nhân khiến tỷ trọng thu từ hoạt động khoa học - công nghệ chưa xuất hiện, dù trường vẫn triển khai đề tài nghiên cứu và có số lượng công bố/giảng viên đạt chuẩn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội cho biết: “Hàng năm, nhà trường đều triển khai thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học nhằm phục vụ công tác đào tạo của giảng viên, sinh viên.

Các đề tài nghiên cứu khoa học chủ yếu tập trung phục vụ cho nhu cầu giảng dạy, học tập và nghiên cứu của sinh viên, học viên, nghiên cứu sinh trong nhà trường và đặc thù dành cho lĩnh vực đào tạo về nghệ thuật. Chính vì thế, việc chuyển giao, chuyển nhượng để ứng dụng, khai thác giá trị thương mại của các công trình, đề tài nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực nghệ thuật chưa thể có nhiều và phổ biến như các lĩnh vực khác trong xã hội.

Ngoài ra, để nâng cao chất lượng và số lượng đề tài nghiên cứu khoa học đảm bảo đạt chuẩn yêu cầu, Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội đã thực hiện nhiều giải pháp.

Một là, căn cứ Thông tư số 20/2020/TT-BGDĐT ngày 27/7/2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy định chế độ làm việc của giảng viên cơ sở giáo dục đại học, nhà trường đã xây dựng và ban hành quy định cụ thể cho giảng viên đang công tác tại trường. Theo đó, giảng viên phải hoàn thành định mức giờ giảng dạy đồng thời hoàn thành định mức nghiên cứu khoa học mới được tính là hoàn thành nhiệm vụ của giảng viên trong năm học.

Hai là, xây dựng định mức công trình nghiên cứu khoa học cùng với cơ chế tài chính đủ để tạo ra các công trình nghiên cứu có chất lượng. Giảng viên bắt buộc phải có bài báo/công trình/đề tài nghiên cứu được thẩm định công bố hằng năm để phục vụ cho hoạt động đào tạo cũng như các hoạt động khác của trường, của ngành và các lĩnh vực có liên quan.

Ba là, có cơ chế chính sách khuyến khích giảng viên - chủ thể của hoạt động nghiên cứu khoa học tích cực tham gia nghiên cứu, tìm tòi, thay đổi cách thức nghiên cứu khoa học theo hướng giải quyết các vấn đề thực tiễn đang đặt ra. Các vấn đề nảy sinh đòi hỏi phải giải quyết qua quá trình giảng dạy, nghiên cứu để tạo ra sản phẩm có tính ứng dụng và khả thi.

Qua nghiên cứu, đội ngũ cán bộ giảng dạy luôn có cơ hội cập nhật kiến thức, nâng cao trình độ, góp phần làm cho bài giảng phù hợp với thực tế. Giảng viên được hỗ trợ chi phí thực hiện công trình/đề tài nghiên cứu khoa học theo quy chế chi tiêu nội bộ của nhà trường, đảm bảo chi trả đúng công sức lao động, nghiên cứu, sáng tạo”.

An Vy

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/truong-dai-hoc-keu-kho-vi-quy-dinh-nsnd-nsut-phai-co-bang-tien-si-3-nam-moi-duoc-xet-gs-pgs-post256867.gd