Tu-95: Lá bài chiến lược không thể thay thế của Nga

7 giờ trướcBài gốc

Đây là một tổn thất nghiêm trọng đối với không quân tầm xa của Moscow, không chỉ vì số lượng thiệt hại lớn, mà còn bởi khả năng thay thế gần như không tồn tại.

Máy bay Tupolev Tu-95MS của Không quân Nga. (Nguồn: 19fortyfive)

Tu-95 là một trong những biểu tượng còn sót lại từ thời Chiến tranh Lạnh. Chiếc máy bay này thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1952 và được thiết kế để mang bom hạt nhân trong chiến lược răn đe của Liên Xô.

Qua nhiều thập kỷ, nó được cải tiến để phóng tên lửa hành trình hiện đại, như Kh-55, Kh-101 hay Kh-102 và vẫn tiếp tục đóng vai trò chủ lực trong các chiến dịch tấn công tầm xa của Nga, đặc biệt trong cuộc xung đột hiện nay với Ukraine.

Trước khi bị tấn công, Nga còn khoảng 55 chiếc Tu-95 trong tình trạng hoạt động. Tuy nhiên, video và hình ảnh vệ tinh xác nhận ít nhất 5 chiếc đã bị phá hủy trong chiến dịch mới đây, trong khi phía Ukraine tuyên bố hơn một chục chiếc khác đã bị hư hại. Đây không chỉ là thiệt hại vật chất đơn thuần, mà còn là đòn giáng mạnh vào năng lực chiến lược của Nga, bởi những chiếc Tu-95 đã không còn khả năng sản xuất.

Dây chuyền chế tạo Tu-95, cũng như dòng máy bay ném bom Tu-22M, đã đóng cửa từ đầu thập niên 1990 sau sự sụp đổ của Liên Xô. Điều này đồng nghĩa với việc bất kỳ chiếc Tu-95 nào bị phá hủy sẽ không thể thay thế bằng một chiếc mới.

Nga hiện chỉ còn loại máy bay ném bom hiện đại hơn là Tu-160 có tên định danh NATO là Blackjack, có khả năng mang nhiều tên lửa hành trình và là mẫu máy bay ném bom lớn nhất còn hoạt động trên thế giới. Song, số lượng Tu-160 đang sử dụng rất hạn chế, chưa đến 20 chiếc và quá trình hiện đại hóa dòng máy bay này đang diễn ra chậm, cả về sản xuất động cơ lẫn hệ thống điện tử hàng không.

Giải pháp lâu dài của Nga là phát triển một loại máy bay ném bom tàng hình thế hệ mới mang tên PAK DA. Thế nhưng, dự án này vẫn đang ở giai đoạn đầu và chưa có dấu hiệu sẽ được triển khai trong thời gian gần. Trong lúc đó, Nga buộc phải dựa vào các máy bay Tu-95 cũ để duy trì năng lực răn đe và thực hiện các cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình, đặc biệt ở những chiến trường xa.

Cuộc tấn công của Ukraine càng gây bất ngờ hơn khi các UAV không bay từ lãnh thổ Ukraine mà được ngụy trang, vận chuyển bằng xe tải đến gần mục tiêu trong lãnh thổ Nga và phóng đi từ khoảng cách ngắn.

Theo các chuyên gia, chúng được điều khiển bởi trí tuệ nhân tạo, có khả năng tự động nhận diện và chọn mục tiêu, một minh chứng rõ nét cho sự tiến bộ trong xung đột không người lái và chiến thuật tấn công bất đối xứng.

Nhà phân tích quân sự Oleksandr Kovalenko cho biết, ít nhất 4 căn cứ quân sự Nga đã bị tấn công trong chiến dịch lần này, bao gồm cả căn cứ Olenya ở vùng Murmansk và căn cứ Belaya ở Irkutsk, Siberia. Tổng cộng, theo phía Ukraine, khoảng 40 máy bay đã bị phá hủy hoặc hư hại, trong đó có nhiều máy bay ném bom chiến lược.

Điều đáng chú ý là những căn cứ nói trên được coi là "an toàn", nằm sâu trong lãnh thổ Nga, xa vùng giao tranh. Sau những cuộc tấn công UAV trước đó gần biên giới, Nga đã di dời các máy bay ném bom tới các căn cứ ở vùng Bắc Cực và Siberia. Dù vậy, cuộc tấn công lần này cho thấy ngay cả những "pháo đài hậu phương" cũng không còn bất khả xâm phạm.

Douglas Barrie, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), nhận định: "Nga đã mất một phần đáng kể lực lượng máy bay ném bom hạng nặng trong cuộc tấn công này, mà không có khả năng thay thế ngay lập tức". Ông cho rằng điều này có thể buộc Moscow phải thúc đẩy nhanh hơn chương trình phát triển PAK DA nếu muốn duy trì sức mạnh răn đe hạt nhân trên không trong tương lai.

Xuân Minh

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/tu-95-la-bai-chien-luoc-khong-the-thay-the-cua-nga-169250617120739085.htm