Từ ánh sáng 'Bình dân học vụ' đến nền giáo dục hội nhập

6 giờ trướcBài gốc

Bác Hồ thăm một lớp học của phong trào Bình dân học vụ. Ảnh tư liệu.

Từ ngọn đèn leo lét trong lớp học tạm, nền giáo dục Việt Nam nay đã vươn mình hội nhập mạnh mẽ. Thành tựu hôm nay là kết quả từ một chặng đường dài đầy ý chí và khát vọng.

Nền móng đầu tiên của nền giáo dục cách mạng

Ngay sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (2-9-1945), Chính phủ lâm thời đã tổ chức phiên họp đầu tiên vào ngày 3-9-1945. Tại đây, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: Nạn dốt là một trong những phương pháp độc ác mà bọn thực dân dùng để cai trị chúng ta. Hơn 90% đồng bào ta mù chữ... Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu, vì vậy tôi đề nghị mở một chiến dịch để chống nạn mù chữ. Từ lời kêu gọi ấy, phong trào “Bình dân học vụ” đã ra đời như một hành động cấp bách và mang tính cách mạng sâu sắc.

Chỉ 5 ngày sau đó, ngày 8-9-1945, ba sắc lệnh lịch sử lần lượt được ban hành: Sắc lệnh thành lập Nha Bình dân học vụ; Sắc lệnh quy định mọi làng phải có lớp học bình dân; Sắc lệnh cưỡng bức học chữ quốc ngữ không mất tiền.

Những sắc lệnh này thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong việc biến “Bình dân học vụ” từ một khẩu hiệu vận động thành một thiết chế giáo dục quốc gia.

Phong trào nhanh chóng lan rộng khắp cả nước. Theo tư liệu, chỉ sau một năm, đã có 75.000 lớp học được tổ chức, với sự tham gia của 95.000 giáo viên và hơn 2,5 triệu người dân đã biết đọc, biết viết. Đây là một kỳ tích hiếm có về xã hội hóa học tập trong lịch sử giáo dục thế giới, phản ánh tinh thần yêu nước, đoàn kết và khao khát tri thức của toàn dân tộc.

Trong những năm kháng chiến chống Pháp (1946-1954), “Bình dân học vụ” tiếp tục là ngọn lửa soi đường, theo chân đồng bào tản cư, các đoàn dân công ra mặt trận.

Không chỉ dừng ở xóa mù chữ, các lớp bổ túc văn hóa đã đưa hơn 8 triệu người dân thoát khỏi bóng tối của sự dốt nát, giúp họ vừa học tập vừa tham gia sản xuất, chiến đấu.

Đến năm 1959, toàn bộ các tỉnh đồng bằng, trung du miền Bắc hoàn thành xóa mù chữ cho người dân trong độ tuổi 12-50. Đặc biệt, đến cuối kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961-1965), nạn mù chữ cơ bản được xóa bỏ tại các tỉnh miền núi phía Bắc…

Giáo dục Hà Nội phát động thi đua xây dựng trường học hạnh phúc. Ảnh: Lê Nguyễn

Phong trào “Bình dân học vụ” không chỉ xóa mù chữ mà còn góp phần nâng cao dân trí, khơi dậy lòng tự hào dân tộc, củng cố niềm tin của nhân dân vào chế độ mới.

Đó là bước khởi đầu vững chắc cho sự nghiệp giáo dục cách mạng, đặt nền móng cho hành trình 80 năm phát triển sau này.

Thiết lập nền giáo dục hội nhập và thực chất

Từ những lớp học đơn sơ thời kỳ kháng chiến, nền giáo dục Việt Nam đã trải qua hành trình dài để bước vào thời kỳ hiện đại, hội nhập sâu rộng với thế giới. Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 và sự thay đổi nhanh chóng của xã hội, ngành giáo dục đã và đang khẳng định vai trò then chốt trong phát triển con người, nâng cao dân trí và bồi dưỡng nhân tài.

Ngành Giáo dục Thủ đô có những bước phát triển vững chắc, toàn diện và bền vững. Ảnh: Lê Nguyễn

Đặc biệt, tại Thủ đô Hà Nội, những thành tựu của ngành Giáo dục thời gian qua thể hiện rõ sự đột phá về tư duy và hành động.

Trên nền tảng truyền thống hiếu học và sự quan tâm đặc biệt của Đảng bộ, chính quyền thành phố, ngành Giáo dục Thủ đô đã có những bước phát triển vững chắc, toàn diện và bền vững.

Với gần 2,3 triệu học sinh, 2.900 trường phổ thông và gần 128.000 giáo viên, Hà Nội là địa phương có quy mô giáo dục lớn nhất cả nước.

Tính đến hết năm học 2024-2025, toàn thành phố có 1.767/2.841 trường đạt chuẩn quốc gia, đạt tỷ lệ 62,2%, trong đó khối công lập đạt 76,8%. Mục tiêu đến cuối năm 2025, tỷ lệ này đạt 80-85%, tiến tới xóa dứt điểm tình trạng thiếu trường lớp tại các khu vực đông dân cư.

Song song với việc phát triển quy mô, Hà Nội tập trung nâng cao chất lượng giáo dục. Năm học vừa qua, có tới 200 trường đạt tỷ lệ tốt nghiệp trung học phổ thông 100%. Hà Nội cũng là địa phương có số bài thi tốt nghiệp trung học phổ thông đạt điểm 10 nhiều nhất cả nước.

Sở GD-ĐT Hà Nội trao Giấy khen tặng học sinh giành Huy chương vàng Olympic thiên văn và vật lý thiên văn quốc tế năm 2025. Ảnh: Lê Nguyễn

Đây không chỉ là con số, mà là kết quả của sự đồng lòng, nỗ lực đổi mới phương pháp giảng dạy, quản lý và đánh giá trong toàn ngành.

Một điểm nhấn đáng kể là việc Hà Nội tiếp tục đi đầu trong chuyển đổi số giáo dục. Năm học 2024-2025, gần 100% trường học đã sử dụng sổ điểm và học bạ điện tử; riêng bậc tiểu học đạt tỷ lệ 97,64%. Việc áp dụng công nghệ trong quản lý giáo dục giúp tăng tính minh bạch, kết nối chặt chẽ giữa phụ huynh - giáo viên - nhà trường, đồng thời giảm gánh nặng hành chính cho đội ngũ giáo viên.

Ngoài ra, các phần mềm hỗ trợ dạy học trực tuyến, ngân hàng học liệu số và thư viện mở đã được triển khai rộng rãi. Việc kiểm tra, đánh giá học sinh thông qua nền tảng số cũng được thực hiện linh hoạt, vừa phù hợp trong tình huống khẩn cấp, vừa đáp ứng yêu cầu xây dựng một xã hội học tập hiện đại. Hà Nội đang nỗ lực tham gia mạng lưới “Thành phố học tập” của UNESCO - một minh chứng cho sự chuyển mình mạnh mẽ trong tư duy giáo dục hiện đại.

Ngành Giáo dục Thủ đô đang tăng tốc hoàn thiện quy hoạch trường lớp, hướng tới mục tiêu thiết lập một nền giáo dục hội nhập, công bằng và thực chất. Ảnh: Đỗ Tâm

Các chuyên gia nhận định: Từ một nền giáo dục kháng chiến, đến nay giáo dục Thủ đô đã trở thành điểm sáng về đổi mới và hội nhập. Đặc biệt, việc chú trọng phát triển nhân lực chất lượng cao và chuyển đổi số toàn diện là bước đi đúng đắn, thể hiện tầm nhìn dài hạn của Hà Nội trong đào tạo thế hệ tương lai.

Học sinh - đối tượng trung tâm của giáo dục cũng cảm nhận được sự thay đổi tích cực trong môi trường học tập. Em Nguyễn Hoài Phương, học sinh Trường Trung học phổ thông Đoàn Kết - Hai Bà Trưng chia sẻ: “Việc học và kiểm tra trực tuyến giúp em chủ động hơn, tiết kiệm thời gian, dễ tra cứu kết quả học tập. Em cũng rất vui khi năm học mới, chúng em được miễn học phí, giúp gia đình em giảm gánh nặng chi phí.”

Năm học 2025-2026 đánh dấu một bước tiến nhân văn sâu sắc với hai chính sách: Miễn học phí cho trẻ mầm non, học sinh phổ thông cả nước; riêng học sinh tiểu học Hà Nội còn được hỗ trợ kinh phí ăn bán trú. Đây không chỉ là chính sách hỗ trợ tài chính, mà còn là cam kết đầu tư cho tương lai, bảo đảm công bằng trong giáo dục và tạo điều kiện cho mọi học sinh được tiếp cận giáo dục toàn diện.

Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội khẳng định, ngành Giáo dục Thủ đô đang tăng tốc hoàn thiện quy hoạch trường lớp, triển khai các chính sách đột phá và hướng tới mục tiêu thiết lập một nền giáo dục hội nhập, công bằng và thực chất. Đồng thời, Thủ đô kiên trì xây dựng môi trường học tập nhân văn, sáng tạo, giúp mỗi học sinh phát huy tối đa tiềm năng cá nhân, trở thành công dân toàn cầu trong tương lai.

Thống Nhất

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/tu-anh-sang-binh-dan-hoc-vu-den-nen-giao-duc-hoi-nhap-714914.html