Từ Busan đến Cái Mép, Lạch Huyện - cất cánh với mặt tiền Biển Đông

6 giờ trướcBài gốc

Biểu tượng của tầm nhìn

Cảng Busan, nằm ở cửa sông Nakdong và được thành lập từ cuối thế kỷ XIX đã trở thành đầu mối xuất khẩu trung tâm của Hàn Quốc. Trong năm 2022, cảng này xử lý hơn 75% khối lượng container xuất nhập khẩu cả nước, đóng góp trực tiếp vào giá trị thương mại lên tới 57,7 tỷ USD. Chính từ đây, những chuyến hàng điện tử, vi mạch, cụ thể là các vi mạch tích hợp trị giá 89,9 tỷ USD đã đưa Hàn Quốc thành cường quốc công nghệ toàn cầu.

Busan không chỉ là điểm trung chuyển hàng hóa, nó là biểu tượng đầu tàu của “miracle” kinh tế. Ảnh: Korea.net

Hàn Quốc từng là một trong những quốc gia nghèo nhất sau chiến tranh. Tuy nhiên, nhờ chiến lược kinh tế rõ ràng và đồng bộ, quốc gia này đã đạt tốc độ tăng trưởng ngoạn mục từ GDP bình quân đầu người chỉ 79 USD năm 1960 đến con số rất cao vào đầu thế kỷ XXI. Các kế hoạch phát triển 5 năm liên tục đặc biệt vào những thập niên 1960 và 1970 đã thúc đẩy công nghiệp nặng, hóa dầu, đóng tàu và điện tử trở thành xương sống nền kinh tế.

Chiến lược “liều lĩnh tính toán” của nhà nước, quyết định “deliberately getting relative prices wrong” để hỗ trợ xuất khẩu và chaebol tạo nên một mô hình “developmental state” (nhà nước phát triển) đặc trưng Đông Á.

Busan không chỉ là điểm trung chuyển hàng hóa, nó là biểu tượng đầu tàu của “miracle” kinh tế. Trong những năm 1960 - 1970, cảng Busan là cầu nối giữa Seoul và chuỗi sản xuất xuất khẩu, tạo nên động lực tăng trưởng kinh tế và công nghiệp hóa nhanh chóng. Đến nay, Busan là một trung tâm logistics toàn cầu, điểm hội tụ của cảng biển hiện đại và chiến lược kinh tế dài hạn.

Thổi hồn văn hóa vào những cần cẩu

Khi đứng trên cầu cảng nhìn ra hàng nghìn container nối dài đến tận chân trời, người dân nơi đây cảm nhận rõ ràng: Busan không chỉ vận chuyển hàng hóa, mà còn chuyển tải khát vọng của cả một quốc gia.

Lễ hội Cảng Busan như một “điểm hẹn của biển, âm nhạc và công nghệ”. Nguồn ảnh: Hanoitourist

Báo Korea JoongAng Daily từng mô tả Lễ hội Cảng Busan như một “điểm hẹn của biển, âm nhạc và công nghệ”. Năm 2025, sự kiện trở lại với các màn trình diễn K-pop bùng nổ, song song là hội thảo “Moving the World with Music” (MWM) kết hợp AI để tạo trải nghiệm âm nhạc mới.

Và đó cũng chính là hình ảnh của Busan thời 4.0: Năng động, sáng tạo, và biết cách biến một hoạt động logistics khô khan thành một sự kiện văn hóa quốc gia, thu hút du khách và truyền cảm hứng cho giới trẻ.

Theo Maritime Executive, Busan đã đưa vào hoạt động terminal container tự động đầu tiên tại Hàn Quốc, với hệ thống cần cẩu “ship-to-shore” điều khiển từ xa, hoàn toàn do kỹ sư trong nước sản xuất. Điều này không chỉ nâng năng suất bốc xếp thêm 20% mà còn giảm nguy cơ tai nạn lao động - một bước tiến mà người dân Hàn Quốc coi là “niềm tự hào Made in Korea”. Đó là minh chứng cho năng lực sáng tạo công nghệ nội địa, đưa Busan ngang hàng với những cảng tiên tiến nhất thế giới.

Chính phủ Hàn Quốc đã phê duyệt kế hoạch đầu tư 14 nghìn tỷ KRW (tương đương khoảng 9,75 tỷ USD) đến năm 2045 để mở rộng Busan, xây dựng Jinhae New Port và tăng gấp đôi năng lực xử lý hàng hóa. Kế hoạch này không đơn thuần là mở rộng cảng, mà là cam kết đưa Busan thành “cảng số 1 thế giới”, với mạng lưới logistics xanh, năng lượng sạch và tự động hóa toàn diện. Người dân Busan gọi đây là “Dự án của thế kỷ” - minh chứng cho tầm nhìn xa trông rộng của quốc gia.

Không chỉ mạnh về kinh tế, tờ báo chuyên về du lịch của Mỹ Afar còn miêu tả Busan là “thành phố bị đánh giá thấp” nhưng lại giàu bản sắc nhất: Những bãi biển trải dài, chợ cá Jagalchi sôi động, chùa Beomeosa cổ kính và những con phố nhỏ mang nhịp sống yên bình.

Busan - nơi để người Hàn Quốc tự hào giới thiệu với thế giới rằng họ không chỉ giỏi công nghệ, mà còn giữ được hồn cốt văn hóa truyền thống. Ảnh: Korea.net

Với người Hàn Quốc, Busan là nơi để tự hào giới thiệu với thế giới rằng họ không chỉ giỏi công nghệ, mà còn giữ được hồn cốt văn hóa truyền thống.

Tổng hòa các yếu tố, cảng biển hiện đại, công nghệ tiên tiến, chiến lược dài hạn, văn hóa đặc sắc, Busan trở thành “tấm gương” để Hàn Quốc kể câu chuyện phát triển của mình. Người dân ở đây coi cảng không chỉ là hạ tầng mà là “trái tim” của thành phố, nơi nối liền Hàn Quốc với thế giới.

Bài học cho Việt Nam - từ cảng đến nền kinh tế thông minh

Hàn Quốc đã chứng minh rằng cảng biển không chỉ là hạ tầng, nó chính là bệ phóng cho cả nền kinh tế. Việt Nam có thể học hỏi bằng cách:

Thứ nhất, xây dựng cảng biển chiến lược kết hợp FTZ, logistics, đô thị công nghệ, không dừng lại ở sân ga hàng hóa;

Thứ hai, lập kế hoạch phát triển dài hạn đến 20 - 30 năm, như Busan và Hàn Quốc đã làm;

Thứ ba, tích hợp công nghệ và digital hóa trong quản lý cảng và logistics, hướng tới cảng thông minh, xanh như “Port Metaverse";

Thứ tư, nâng cao năng lực quản lý, đào tạo nhân lực chuyên sâu, xây dựng liên kết giữa đào tạo - doanh nghiệp - cảng;

Thứ năm, xây dựng mô hình nhà nước phát triển, định hướng chính sách tập trung vào thúc đẩy xuất khẩu và ngành công nghiệp trọng điểm.

Nhìn vào bảng so sánh nhanh Busan với các cảng Việt Nam cho ta thấy:

Khi so sánh với Busan, Việt Nam hiện có ba “mũi nhọn”:

Tuy nhiên, khoảng cách là rõ rệt: Busan đã ở mức tự động hóa và tích hợp chuỗi giá trị cao, còn Việt Nam mới ở giai đoạn đầu, phân tán và chưa khai thác hết tiềm năng giao nhận trực tiếp (Cái Mép chỉ 13 - 15% hàng giao nhận tại bờ, còn lại trung chuyển xà lan).

Kể câu chuyện bên bờ biển Đông

Phát biểu tại Lễ ra mắt Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại Busan và Lễ kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ hữu nghị hợp tác Thành phố Hồ Chí Minh - thành phố Busan (Hàn Quốc) sáng nay 13/8, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá thành phố Busan có rất nhiều những tiềm năng để tiếp tục phát triển quan hệ với Việt Nam.

Chiều 13/8, giờ Hàn Quốc, tại thành phố Busan, Tổng Bí thư Tô Lâm tới thăm cảng tự động hóa DGT (Dongwon Global Terminal Busan), một trong những bến container mới nhất tại cảng Busan - cảng lớn nhất ở Hàn Quốc. Ảnh: TTXVN

Thành phố Hồ Chí Minh là một đô thị lớn của Việt Nam, quy mô tiềm năng đầy đủ với một tầm nhìn phát triển hiện đại. Thành phố Busan và Thành phố Hồ Chí Minh đều là những trung tâm kinh tế lớn, trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu của Việt Nam và của Hàn Quốc, hai bên có nhiều điều kiện để tiếp tục hợp tác cùng phát triển.

Tổng Bí thư mong muốn, thời gian tới, thành phố Busan tiếp tục mở rộng quan hệ hợp tác với nhiều địa phương, nhiều thành phố khác của Việt Nam. Các tỉnh ven biển của Việt Nam có nhiều cơ hội mở rộng hợp tác với thành phố Busan.

Nhìn rộng hơn theo tinh thần mà Tổng Bí thư gợi mở, để cất cánh, đã đến lúc Việt Nam phải có quy hoạch dài hạn, không “giật gấu vá vai”: Busan được quy hoạch tới 2045, Việt Nam cần lộ trình tương tự.

Trong đó, Việt Nam có thể tập trung vào các giải pháp:

Thứ nhất, phải coi cảng là trung tâm chuỗi giá trị, không chỉ là điểm bốc dỡ, trong đó phát triển đồng bộ khu công nghiệp - logistics - FTZ gắn liền với cảng;

Thứ hai, tự động hóa để bứt phá năng suất: Cần đầu tư vào công nghệ điều khiển từ xa, AGV, TOS tối ưu, cảm biến IoT;

Thứ ba, xanh hóa để đón tương lai: Nhiên liệu methanol, LNG và điện khí hóa bãi là tiêu chuẩn mới của ngành;

Thứ tư, liên kết với các “hub” toàn cầu: Hợp tác với cảng hàng đầu như Busan để tham gia sâu vào chuỗi vận tải liên lục địa.

Thứ năm, Thị Vải - Hải Phòng - Đà Nẵng sẽ là những Busan tiềm năng trong tương lai gần.

Trong đó, cảng Cái Mép - Thị Vải: Đủ độ sâu, đón tàu siêu lớn, gần tuyến xuyên Thái Bình Dương có thể thành hub container quốc tế nếu tăng giao nhận trực tiếp và có thêm tuyến thẳng.

Cảng Lạch Huyện - Hải Phòng: Cửa ngõ miền Bắc, kết nối với công nghiệp điện tử, ô tô rất thích hợp phát triển cảng thông minh bán-tự động lên toàn phần.

Cảng Đà Nẵng - Liên Chiểu: Trung tâm miền Trung, gần hành lang kinh tế Đông - Tây có tiềm năng trở thành hub logistics khu vực Mekong nếu tích hợp LNG/LPG và dịch vụ cảng xanh.

Ở góc độ ngành Công Thương có thể triển khai mạnh mẽ các nội dung như ký kết chuyển giao công nghệ cảng thông minh, MOU hợp tác với các đối tác Hàn Quốc như LG CNS, Samsung SDS về AI, IoT, blockchain trong quản lý cảng và hải quan.

Cảng Cái Mép - Thị Vải: Đủ độ sâu, đón tàu siêu lớn, gần tuyến xuyên Thái Bình Dương có thể thành hub container quốc tế nếu tăng giao nhận trực tiếp và có thêm tuyến thẳng. Ảnh: Minh Hưng

Khi nhìn Cái Mép, Lạch Huyện hay Liên Chiểu, chúng ta có thể hình dung giấc mơ Việt Nam - giấc mơ đưa cảng biển trở thành bệ phóng chiến lược cho công nghiệp, thương mại, và hội nhập toàn cầu. Ảnh: Bình An

Thứ sáu, thu hút đầu tư vào FTZ ven biển chiến lược. Thúc đẩy đầu tư vào Khu kinh tế ven biển kết nối cảng - đặc biệt tại Hải Phòng, Vũng Tàu - phát triển logistics, chế tạo, xuất khẩu.

Thứ bảy, xây dựng chuỗi cung ứng ngành công nghiệp hỗ trợ. Học mô hình Busan: kết nối cảng, nhà máy, nhà cung ứng để tối ưu hóa logistics cho các ngành như điện tử, ô tô, đóng tàu.

Thứ tám, đào tạo nhân lực logistics, công nghệ. Mời Đại học Yonsei, Samsung R&D, Viện VKIST hợp tác đào tạo nguồn nhân lực logistics, AI, logistics 4.0.

Thứ chín, khai thác các FTA Việt - Hàn. Tận dụng ưu đãi thuế và mở rộng xuất khẩu công-thương, đặc biệt hàng chế biến sâu, nông sản, linh kiện.

Mười là, phát triển trung tâm MICE để thương hiệu Việt Nam vươn xa. Kết nối trung tâm triển lãm - hội chợ quốc tế tại cảng, biến nơi đây thành biểu tượng giao thương du lịch công-thương.

Khi nhìn Busan hôm nay, người Hàn thấy quá khứ gian khó và tương lai rực rỡ hội tụ trong một bến cảng. Khi nhìn Cái Mép, Lạch Huyện hay Liên Chiểu, chúng ta có thể hình dung giấc mơ Việt Nam - giấc mơ đưa cảng biển trở thành bệ phóng chiến lược cho công nghiệp, thương mại, và hội nhập toàn cầu.

Giấc mơ ấy không xa vời, nhưng đòi hỏi tầm nhìn dài hạn, quyết tâm chính trị và năng lực triển khai đồng bộ. Nếu Busan là câu chuyện Hàn Quốc kể cho thế giới nghe, thì một ngày nào đó, Cái Mép hay Lạch Huyện cũng có thể là câu chuyện Việt Nam kể - câu chuyện về một đất nước cất cánh từ bờ biển Đông.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên - Trưởng đoàn Bộ Công Thương tháp tùng Tổng Bí thư Tô Lâm thăm chính thức Hàn Quốc. Đi cùng Bộ trưởng có lãnh đạo các cục, vụ, đơn vị chức năng: Vụ Phát triển thị trường nước ngoài, Cục Điện lực, Cục Công nghiệp, Báo Công Thương.

Đại Bàng

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/tu-busan-den-cai-mep-lach-huyen-cat-canh-voi-mat-tien-bien-dong-415180.html