Từ giáo dục mô hình đổi mới sáng tạo AIM đến thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ

2 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa: Thanh Tùng/TTXVN

Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia nhấn mạnh phát huy nguồn lực trí tuệ con người và Nghị quyết 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, xác định rõ mục tiêu đổi mới mạnh mẽ giáo dục phổ thông, nâng cao năng lực số, tư duy sáng tạo và kỹ năng đổi mới sáng tạo cho học sinh. Những nghị quyết này không chỉ tạo hành lang chính sách mà còn mở ra cơ hội để tích hợp giáo dục sở hữu trí tuệ vào hệ thống giáo dục quốc gia, đảm bảo rằng thế hệ trẻ được trang bị đầy đủ kiến thức, đồng thời ươm mầm ý tưởng để giới trẻ hiểu được cách thức bảo vệ quyền đối với các ý tưởng sáng tạo, sẵn sàng đối mặt với thách thức toàn cầu.

Từ giáo dục thế hệ trẻ với mô hình đổi mới sáng tạo AIM

Ông Nguyễn Hoàng Giang, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) nhấn mạnh: Trong bối cảnh thế giới đang bước vào kỷ nguyên kinh tế tri thức và công nghệ số, sở hữu trí tuệ không chỉ là công cụ pháp lý bảo vệ thành quả sáng tạo của cá nhân, tổ chức, mà đã trở thành động lực cốt lõi cho sự phát triển bền vững của quốc gia. Các quốc gia có hoạt động đổi mới sáng tạo mạnh như Hàn Quốc, Israel, Singapore… đều sớm quan tâm đến giáo dục sở hữu trí tuệ cho giới trẻ, các kiến thức cơ bản về sở hữu trí tuệ được đưa vào giảng dạy ở các cấp học phổ thông với nhiều hình thức phong phú, đa dạng để thế hệ trẻ nhận thức rằng mỗi ý tưởng đều có giá trị, cần được tôn trọng và bảo vệ. Việt Nam đang sở hữu một thế hệ trẻ năng động, sáng tạo, có năng lực cao về đổi mới sáng tạo và nghiên cứu khoa học với trên 20 triệu thanh niên (khoảng 20% dân số). Thế hệ trẻ Việt Nam được đào tạo, thúc đẩy đam mê và phát huy hết tiềm năng đổi mới sáng tạo sẽ góp phần đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo khu vực.

Tại chuỗi sự kiện thúc đẩy giáo dục sở hữu trí tuệ và đổi mới sáng tạo cho thế hệ trẻ tại Việt Nam và khu vực ASEAN vừa diễn ra, bà Altaye Tedla, Giám đốc Học viện WIPO Academy chia sẻ: Mô hình phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo gắn với giáo dục sở hữu trí tuệ tại Ấn Độ, đặc biệt là mô hình “Atal Tinkering Labs” đã được triển khai hiệu quả tại các trường học để khơi dậy tư duy đổi mới sáng tạo cho học sinh, cũng như khả năng thiết lập các phòng Lab sáng tạo hay IP Labs tại Việt Nam và định hướng các lĩnh vực hợp tác trong đào tạo, khởi nghiệp, cũng như phát triển năng lực đổi mới sáng tạo cho thế hệ trẻ.

Mô hình đổi mới sáng tạo AIM (Atal Innovation Mission) là sáng kiến của Chính phủ Ấn Độ vào năm 2016 nhằm thúc đẩy văn hóa đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trên phạm vi quốc gia. Mô hình ban đầu bao gồm Atal Tinkering Labs (ATL) cho học sinh và Atal Incubation Centres (AIC) cho doanh nghiệp khởi nghiệp (startup). Đến năm 2020, AIM mở rộng với Atal Community Innovation Centres (ACIC) tập trung vào đổi mới sáng tạo cộng đồng và Atal New India Challenges (ANIC) giải quyết các thách thức xã hội. Theo đó, năm 2024, AIM ký Joint Letter of Intent (JLoI) với Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) để hợp tác phát triển mô hình đổi mới sáng tạo Ấn Độ gồm: Thiết lập văn phòng đổi mới sáng tạo, lab tinkering/incubator; tổ chức hackathons/thử thách; chương trình trao đổi và capacity building; nâng cao nhận thức sở hữu trí tuệ cho phát triển kinh tế. Mô hình AIM-WIPO không chỉ dừng ở cơ sở vật chất mà xây dựng cả một hệ sinh thái hoàn chỉnh: từ vườn ươm khởi nghiệp (Atal Incubation Centres), trung tâm đổi mới sáng tạo cộng đồng (ACIC), đến các cuộc thi giải quyết thách thức quốc gia (ANIC).

Ông Trịnh Thanh Trung, Giám đốc Smartschool - đơn vị thiết kế mô hình giáo dục phát triển dựa trên khung chương trình của WIPO nhấn mạnh: Với sự đồng hành của Cục Sở hữu trí tuệ và WIPO Academy, Smartschool đang tiên phong triển khai một hướng đi mới cho giáo dục sở hữu trí tuệ, bám sát Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số và Nghị quyết 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Việc đưa các nội dung kiến thức cốt lõi về sở hữu trí tuệ và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đến với học sinh từ bậc mầm non đến phổ thông chính là sự chuẩn bị cho thế hệ công dân toàn cầu Việt Nam, đáp ứng yêu cầu khắt khe của nền kinh tế tri thức và kỷ nguyên số. Điểm nổi bật của chương trình theo mô hình AIM là sự kết hợp hài hòa giữa tư duy khoa học - năng lực sáng tạo - hiểu biết pháp lý - tinh thần khởi nghiệp.

... đến thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ

Ông Nguyễn Hoàng Giang, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ cho rằng: Trong bối cảnh thế giới và khu vực đang chứng kiến những thay đổi nhanh chóng về khoa học, công nghệ, mở ra các mô hình đổi mới sáng tạo và cách thức học tập, lao động mới. Sở hữu trí tuệ trở thành công cụ chiến lược quan trọng, không chỉ cho doanh nghiệp mà còn là thước đo năng lực đổi mới sáng tạo và chất lượng tri thức. Nhận thức được yêu cầu phải thích ứng với sự thay đổi trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ cũng như phải chủ động nắm bắt cơ hội do khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo mang lại, văn hóa sở hữu trí tuệ, khuyến khích tư duy sáng tạo, nuôi dưỡng tinh thần khởi nghiệp, thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ.

Văn hóa sở hữu trí tuệ được coi là nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của quốc gia. Vì vậy, việc giáo dục và nuôi dưỡng nhận thức về sở hữu trí tuệ từ sớm sẽ hình thành văn hóa sở hữu trí tuệ toàn dân - nơi không chỉ các chuyên gia hay doanh nhân mà mọi tầng lớp trong xã hội đều nhận thức rõ ràng về giá trị của đổi mới sáng tạo, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và sử dụng nó như một công cụ để thúc đẩy phát triển doanh nghiệp và xã hội. Văn hóa sở hữu trí tuệ không phải là một khái niệm trừu tượng, mà là một hệ thống giá trị sống động, nơi mọi ý tưởng sáng tạo đều được tôn trọng, bảo vệ và khai thác, thương mại hóa một cách hợp pháp, góp phần giảm thiểu các hành vi vi phạm sở hữu trí tuệ và xây dựng một môi trường cạnh tranh lành mạnh.

Bà Altaye Tedla, Giám đốc Học viện WIPO Academy cho biết thêm: Việc Việt Nam triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số và Nghị quyết 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đã thể hiện quyết tâm chính trị rõ nét để Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo gắn với giáo dục sở hữu trí tuệ. Thế hệ trẻ Việt Nam tràn đầy năng lượng đổi mới sáng tạo, tiềm năng đổi mới sáng tạo quốc gia sẽ tạo ra một thế hệ doanh nhân trẻ, nhà khoa học trẻ, sẵn sàng đưa đất nước hội nhập sâu rộng vào hệ thống sở hữu trí tuệ và đổi mới sáng tạo khu vực và thế giới trong kỷ nguyên kinh tế số.

Tổng Giám đốc Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) Daren Tang cũng nhấn mạnh: Vai trò của sở hữu trí tuệ đã thay đổi, không chỉ dừng ở bảo hộ mà phải gắn với thương mại hóa để tạo động lực phát triển kinh tế. Vì vậy, Cục Sở hữu trí tuệ cần đảm nhận nhiệm vụ kép vừa bảo vệ, vừa trao cho doanh nghiệp những “vũ khí” cần thiết để cạnh tranh và “vũ khí” đó chính là thương mại hóa tài sản trí tuệ. Để Việt Nam thúc đẩy mạnh mẽ việc thương mại hóa tài sản trí tuệ, WIPO sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ Việt Nam trong các lĩnh vực mới như thương mại hóa và tài chính hóa tài sản trí tuệ, nâng cao năng lực thực thi quyền; thúc đẩy tăng tỷ lệ sáng chế của người Việt.

Việt Nam đang trong quá trình chuyển dịch, từ dựa vào tài nguyên vật chất sang phát huy sức mạnh của tài sản vô hình, trong đó sở hữu trí tuệ giữ vai trò then chốt. WIPO mong muốn phối hợp thúc đẩy việc định giá và thương mại hóa tài sản trí tuệ, khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam đăng ký quyền sở hữu trí tuệ ở nước ngoài, từng bước nâng cao năng lực xuất khẩu quyền sở hữu trí tuệ - lĩnh vực mà Việt Nam còn nhiều tiềm năng, đồng thời, hỗ trợ thúc đẩy hợp tác công - tư để nâng cao năng lực thương mại hóa tài sản trí tuệ. Bên cạnh đó, WIPO khuyến khích Việt Nam lựa chọn những doanh nhân, doanh nghiệp thành công nhờ khai thác tốt quyền sở hữu trí tuệ trở thành “đại sứ hình ảnh” để lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo trong xã hội.

HL (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/giao-duc/tu-giao-duc-mo-hinh-doi-moi-sang-tao-aim-den-thuc-day-thuong-mai-hoa-tai-san-tri-tue-20251210133847632.htm