Từ nếp nhà thanh lịch đến bản sắc người Hà Nội văn minh

4 giờ trướcBài gốc

Hà Nội hướng tới xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc trong thời kỳ hiện đại hóa. Ảnh: Công Hùng

Nền tảng bền vững cho phát triển văn hóa Thủ đô

Trong những năm gần đây, Hà Nội đặc biệt chú trọng tới công tác xây dựng và phát huy văn hóa gia đình, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển con người. Thành phố đã ban hành nhiều chương trình, đề án cụ thể, trong đó nổi bật là Chương trình “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025”.

Chương trình xác định rõ: phát triển văn hóa và xây dựng con người Hà Nội là nhiệm vụ trọng yếu; việc hình thành hệ giá trị gia đình cùng các chuẩn mực ứng xử thanh lịch, văn minh được coi là nền tảng cho sự phát triển bền vững của Thủ đô trong thời kỳ mới.

Tại nhiều địa phương, các mô hình gia đình văn hóa, khu dân cư tiêu biểu, tổ dân phố văn minh đã được duy trì và nhân rộng. Các mô hình “Gia đình văn hóa tiêu biểu”, “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền” hay “Tuyến phố văn minh đô thị” đã trở thành điểm sáng, góp phần củng cố mối gắn kết cộng đồng và lan tỏa những giá trị sống tích cực.

Trải qua hơn 20 năm, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đã trở thành phong trào rộng khắp, khẳng định vai trò quan trọng của mỗi gia đình trong việc xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, nếp sống văn minh đô thị và tinh thần đoàn kết của người Hà Nội.

GS.TS.NGND Nguyễn Quang Ngọc - Hội Khoa học lịch sử Việt Nam cho rằng, con người Thăng Long - Hà Nội có lối sống và lối ứng xử đẹp mang tính đặc trưng của mảnh đất ngàn năm văn hiến. Từ tiếng nói, nếp sống gia đình, nghệ thuật ẩm thực cho đến cách giao tiếp xã hội đều thể hiện những nét riêng của con người Hà Nội. Tuy nhiên đi sâu vào từng mặt, từng lớp người, từng hoàn cảnh cụ thể thì cuộc sống luôn là bức tranh nhiều màu sắc phản ánh tính đa dạng của xã hội.

Theo nhà nghiên cứu văn hóa Minh Đạo - Chi hội Di sản Văn hóa Hồng Châu (thuộc Hội Di sản Văn hóa Việt Nam), Hà Nội và con người Hà Nội không chỉ là biểu tượng của truyền thống ngàn năm văn hiến, mà còn mang trong mình tầm vóc của thời đại mới. Thủ đô hôm nay là hiện thân của phẩm giá con người, là “Thành phố vì hòa bình”, nơi hội tụ những giá trị văn minh, nhân ái và phát triển bền vững.

Hà Nội không chỉ được biết đến với di sản văn hóa phong phú, mà còn là đô thị “xanh – sạch – đẹp”, có môi trường sống trong lành, cảnh quan hài hòa giữa cổ kính và hiện đại. Chính sự bình yên, ổn định cùng sức sống năng động ấy đã giúp Thủ đô trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách, bạn bè quốc tế và các nhà đầu tư trên khắp thế giới.

Thích ứng hiện đại, giữ gìn giá trị truyền thống

Cùng với sự phát triển nhanh chóng của xã hội, đời sống vật chất và tinh thần của người dân Thủ đô ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên, theo các chuyên gia văn hóa, sự chuyển mình đó cũng kéo theo nhiều thách thức. Ảnh hưởng của kinh tế thị trường và quá trình hội nhập quốc tế đã tác động mạnh mẽ tới quan niệm và cách ứng xử trong gia đình. Một bộ phận người dân có xu hướng đề cao giá trị vật chất, danh vị, thậm chí xem nhẹ tình thân, khiến sợi dây gắn kết giữa các thành viên dần lỏng lẻo.

Những biểu hiện thực dụng, cá nhân chủ nghĩa, thiếu quan tâm chia sẻ trong đời sống gia đình là vấn đề xã hội cần sớm được nhìn nhận nghiêm túc. Bởi nếu không gìn giữ những giá trị nền tảng – như lòng hiếu thảo, sự tôn trọng, thủy chung, yêu thương – thì văn hóa gia đình sẽ dần phai nhạt, ảnh hưởng trực tiếp tới văn hóa xã hội nói chung.

GS.TS Từ Thị Loan - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Thăng Long cho rằng, trên phương diện đạo đức, lối sống, đời sống văn hóa, lối sống, nếp sống của người Hà Nội vẫn còn không ít những biểu hiện không đẹp, tiêu cực. Hệ giá trị văn hóa truyền thống bị xáo trộn, trong khi những giá trị mới tốt đẹp chưa được khẳng định.

Để khắc phục tình trạng này, cùng với sự vào cuộc của các cấp, các ngành, điều quan trọng hơn hết là ý thức của mỗi người dân trong việc giữ gìn nề nếp gia phong. Mỗi gia đình cần trở thành một “pháo đài văn hóa nhỏ”, nơi gìn giữ đạo lý truyền thống, nơi con trẻ được dạy dỗ bằng tình yêu thương, sự nhân ái và trách nhiệm.

Theo nhà nghiên cứu Minh Đạo, trong quá trình Hà Nội từng bước chuyển mình trở thành đô thị thông minh, hiện đại nhưng vẫn gìn giữ bản sắc văn hóa riêng, vai trò của các gia đình văn hóa càng trở nên có ý nghĩa đặc biệt. Gia đình không chỉ là tế bào của xã hội, mà còn là nơi khởi nguồn và nuôi dưỡng những giá trị làm nên bản sắc người Hà Nội.

Để tiếp tục gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống trong việc xây dựng hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Thủ đô hôm nay, cần nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của văn hóa gia đình. Song song với đó, việc đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chủ trương xây dựng hệ giá trị gia đình Hà Nội và chuẩn mực người Hà Nội thanh lịch, văn minh cần được triển khai sâu rộng hơn nữa, để những giá trị ấy thực sự thấm sâu vào đời sống và lan tỏa trong cộng đồng.

Ông cho rằng, mỗi gia đình cần tiếp tục phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp, xây dựng đời sống no ấm, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc. Khi mỗi mái ấm trở thành điểm tựa vững chắc của xã hội, đó cũng là lúc văn hóa Thủ đô được củng cố, lan tỏa, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững mà Hà Nội đang hướng tới.

Có thể thấy, việc hình thành hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Hà Nội thanh lịch, văn minh luôn có mối quan hệ gắn bó mật thiết, tuy hai mà một, tuy một mà hai. Bởi lẽ, những giá trị cốt lõi của gia đình chính là nền tảng tạo nên bản lĩnh và phẩm chất của người Hà Nội. Do đó, không thể tách rời việc xây dựng gia đình văn hóa với việc bồi đắp phẩm chất thanh lịch, văn minh – những nét đẹp truyền thống đã được ông cha gìn giữ và truyền lại qua bao thế hệ, trở thành tinh hoa đặc trưng của người Tràng An giữa lòng Thủ đô hôm nay.

P. Sỹ

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/tu-nep-nha-thanh-lich-den-ban-sac-nguoi-ha-noi-van-minh.html