Cải tiến phần mềm quản lý hộ tịch
Từ ngày 1/7, tỉnh Quảng Ninh cùng cả nước chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Với việc tổ chức theo mô hình mới này, ngoài thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn như trước, cấp xã được phân cấp, phân quyền nhiều hơn, đảm nhiệm thêm nhiệm vụ, quyền hạn của cấp huyện. Việc phân quyền nhiều hơn cho cấp xã giúp đưa chính sách đến gần dân hơn, giảm tải áp lực cho cơ quan cấp trên và nâng cao vai trò của chính quyền cơ sở.
Hiện nay, cấp xã được giao những thẩm quyền trong lĩnh vực tư pháp như: thực hiện thủ tục đăng ký giám hộ, xác định lại dân tộc, thay đổi hộ tịch; xác nhận công dân biên giới nhận con nuôi; lĩnh vực bồi thường nhà nước...Công chức tư pháp, hộ tịch cấp xã thực hiện toàn bộ chức năng hộ tịch cấp huyện, các nhiệm vụ của Phòng Tư pháp, Trưởng phòng Tư pháp, công chức làm công tác hộ tịch cấp huyện sẽ được chuyển giao cho công chức tư pháp, hộ tịch cấp xã.
Tại phường Cao Xanh (Quảng Ninh), công chức tư pháp Hà Thị Huế cho biết: trung bình mỗi ngày tiếp nhận bình quân 60 – 70 hồ sơ về lĩnh vực tư pháp hộ tịch, khối lượng công việc nhiều, khiến công chức nhiều khi phải làm ngoài giờ để giải quyết công việc.
Thời gian qua, việc triển khai phần mềm đăng ký và quản lý hộ tịch đôi lúc còn bị lỗi, gián đoạn. Đặc biệt trong quá trình xác minh cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân cho công dân có nhu cầu đăng ký kết hôn, nhiều địa phương gặp khó khăn do năng lực chuyên môn của một số cán bộ tư pháp còn hạn chế và trang thiết bị chưa đảm bảo - đặc biệt một số tỉnh miền núi, dẫn tới hồ sơ thường bị “treo” không thể từ chối hay tiếp tục vào sổ giải quyết, dẫn đến việc xác minh không thống nhất, kéo dài thời gian giải quyết việc đăng ký kết hôn cho công dân.
Chị Hà Thị Huế - Cán bộ tư pháp phường Cao Xanh.
Công chức tư pháp Hà Thị Huế kiến nghị, cần cải tiến phần mềm, sửa đổi Luật Hộ tịch, các nghị định và thông tư hướng dẫn trong lĩnh vực chứng thực đảm bảo đáp ứng nhiệm vụ của chính quyền địa phương 2 cấp; bố trí công chức phụ trách lĩnh vực tư pháp hộ tịch tại đia phương đảm bảo chuyên môn nghiệp vụ, để hoàn thành khối lượng công việc hàng ngày. Đồng thời, Bộ Tư pháp và Sở Tư pháp tỉnh quan tâm tập huấn về lĩnh vực tư pháp hộ tịch cho cán bộ cấp xã, vì một số thủ tục của cấp huyện chuyển giao cấp xã chưa được tập huấn.
Trao đổi với phóng viên về thủ tục hành chính tư pháp – hộ tịch khi vận hành chính quyền địa phương hai cấp, ông Lương Văn Luân, Bí thư Đảng ủy phường Cao Xanh chia sẻ, trong giai đoạn đầu vận hành, phường cũng gặp một số vướng mắc như: Phần mềm quản lý hộ tịch điện tử mới triển khai còn lỗi kỹ thuật khi kết nối dữ liệu, một số cán bộ chưa thành thạo thao tác, dẫn đến việc nhận hồ sơ còn chậm, khối lượng hồ sơ tăng cao do địa bàn rộng sau sáp nhập đơn vị hành chính.
Trước những vướng mắc trên, Đảng ủy phường đã chỉ đạo UBND phường và các cơ quan chuyên môn triển khai các biện pháp khắc phục: Liên hệ trực tiếp với Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp để được hướng dẫn, hỗ trợ xử lý các vấn đề về chuyên môn; phân công cấp ủy phụ trách, giám sát trực tiếp bộ phận tư pháp hộ tịch, các cán bộ, đảng viên, bộ phận hành chính công. Song song đó, tăng cường nghiên cứu tài liệu, nghị định, thông tư mới ban hành; tổ chức tập huấn cho cán bộ, nâng cao kỹ năng sử dụng hệ thống quản lý hộ tịch, cấp phát thêm trang thiết bị.
Ông Lương Văn Luân, Bí thư Đảng ủy phường Cao Xanh
Tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ công tác tư pháp
Tại xã Tiên Yên, cán bộ tư pháp Trần Phương Thảo chia sẻ, hiện phần mềm tra cứu về các lĩnh vực giải quyết công việc hành chính tư pháp hiệu quả hơn trước. Nhiều thủ tục tư pháp trước thuộc cấp huyện, nay chuyển xuống cấp xã, quá trình vừa làm tôi vừa phải tra cứu thêm các thông tư, nghị định, các văn bản hướng dẫn, đồng thời báo cáo xin ý kiến cấp trên để giải quyết.
Tại xã Đông Ngũ, lãnh đạo UBND xã cho biết thêm, từ khi chính quyền 2 cấp đi vào hoạt động, công tác tư pháp hộ tịch cơ bản kịp thời đáp ứng được cho người dân, đảm bảo thực hiện các thủ tục hành chính theo quy định. Tuy nhiên, một số cán bộ huyện trước làm ở lĩnh vực khác, sau khi sắp xếp công việc còn chưa phù hợp chuyên môn ở một số bộ phận, cho nên cần thêm thời gian bồi dưỡng, nâng cao năng lực để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới.
Bà Nguyễn Thị Mai Phương, công chức Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ninh cho biết: “Trong giai đoạn đầu triển khai thực hiện chính quyền địa phương 02 cấp cũng không tránh khỏi những khó khó khăn, vướng mắc, cụ thể: Thời gian đầu, hệ thống đăng ký, quản lý hộ tịch chưa đồng bộ được dữ liệu từ Hệ thống điện tử cũ sang Hệ thống điện tử mới. Các hệ thống, phần mềm hoạt động chưa ổn định, thường xuyên lỗi kỹ thuật dẫn đến chậm muộn trong việc nộp hồ sơ, tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính. Sau ngày 01/7/2025, có một số trường hợp cán bộ còn mới, không phải cán bộ tư pháp - hộ tịch trước đây, mà ở lĩnh vực khác sang nên chưa đủ kiến thức chuyên sâu, chưa đủ quen để tiếp cận công việc.
Bên cạnh đó, trình độ người dân không đồng đều giữa các khu vực tại địa phương, một số người dân chưa quen với việc sử dụng các dịch vụ trực tuyến, công nghệ thông tin, gây khó khăn trong việc tiếp cận và thực hiện các thủ tục hành chính, công chức phải mất nhiều thời gian để hướng dẫn công dân thực hiện.
Ngay sau khi triển khai mô hình hai cấp, ông Lô Văn Hưởng, công chức tư pháp xã Đông Ngũ luôn tận tình, linh hoạt phối hợp với cấp trên để tháo gỡ các vướng mắc đạt hiệu quả cao.
Mặt khác, khối lượng công việc ngày càng tăng, trong khi đó nhiều thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực hộ tịch có quy trình, thời hạn giải quyết ngắn, nên phần nào ảnh hưởng đến thời hạn giải quyết thủ tục hành chính cho người dân. Tuy nhiên, nhờ việc triển khai số hóa dữ liệu hộ tịch, ứng dụng công nghệ thông tin trong đăng ký và quản lý hộ tịch, áp dụng phương thức đăng ký hộ tịch trực tuyến nên các thủ tục hành chính trong lĩnh vực hộ tịch (như khai sinh, khai tử, kết hôn...) được giải quyết nhanh chóng; tỷ lệ đăng ký hộ tịch trực tuyến trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đạt trên 90%; người dân không phải đi lại xa xôi để làm các thủ tục như trước, tiết kiệm được thời gian, chi phí.
Bà Nguyễn Thị Mai Phương đề nghị Bộ Tư pháp tiếp tục hoàn thiện Hệ thống đăng ký, quản lý hộ tịch mới, khắc phục các lỗi kỹ thuật trên hệ thống; các cơ quan chức năng tăng cường tập huấn, mở các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ cho công chức làm công tác hộ tịch cấp xã; tiếp tục tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về công tác tư pháp, hộ tịch, hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục hành chính một cách dễ hiểu, dễ thực hiện; xem xét, bố trí đảm bảo nguồn nhân lực cho công tác tư pháp hộ tịch cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra.
Hoan Dương