Dự thảo phân luồng học sinh được Bộ GD&ĐT xây dựng đặt ra các nguyên tắc gồm: phù hợp với nguyện vọng, năng lực của học sinh và nhu cầu nhân lực, phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia, địa phương.
Việc phân luồng hướng nghiệp bảo đảm quyền lựa chọn hướng học tập, nghề nghiệp của học sinh.
Các nội dung hướng nghiệp bao gồm: cung cấp thông tin nghề nghiệp; hỗ trợ học sinh tự nhận thức; phát triển kĩ năng lựa chọn nghề; tổ chức trải nghiệm nghề nghiệp; ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong hướng nghiệp.
Học viên học nghề sửa chữa ô tô.
Việc thực hiện được tổ chức thông qua các môn học, hoạt động giáo dục, tư vấn trực tiếp và trực tuyến, phối hợp với cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học và doanh nghiệp.
Dự thảo Thông tư đưa ra định hướng phân luồng học sinh sau THCS và THPT dựa trên nhu cầu nhân lực của từng vùng, miền và khả năng đáp ứng của hệ thống giáo dục. Học sinh được hỗ trợ thông qua tư vấn phân luồng, cung cấp thông tin các lựa chọn học tập – việc làm, kết nối với cơ sở giáo dục nghề nghiệp, tăng cường truyền thông nhằm nâng cao nhận thức về phân luồng.
Bảo đảm quyền được định hướng nghề nghiệp và lựa chọn lộ trình học tập của học sinh
Về điều kiện bảo đảm và trách nhiệm tổ chức thực hiện, dự thảo Thông tư quy định về đội ngũ thực hiện; cơ sở vật chất, thiết bị tối thiểu; tài liệu, học liệu; kinh phí. Dự thảo cũng quy định rõ trách nhiệm của Bộ GD&ĐT, UBND cấp tỉnh, sở GD&ĐT, cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở đào tạo giáo viên, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, doanh nghiệp và các tổ chức, cá nhân liên quan.
Trong đó, về đội ngũ, người làm nhiệm vụ tư vấn hướng nghiệp và phân luồng phải đáp ứng tiêu chuẩn về phẩm chất, năng lực và kĩ năng tư vấn theo quy định của Bộ GD&ĐT; có năng lực cốt lõi về tư vấn hướng nghiệp, tổ chức hoạt động giáo dục, đánh giá và hỗ trợ học sinh, ứng dụng công nghệ số, phối hợp với gia đình và xã hội; được bồi dưỡng thường xuyên để nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ.
Về cơ sở vật chất, cơ sở giáo dục bố trí phòng hoặc không gian tư vấn hướng nghiệp bảo đảm điều kiện tiếp cận thông tin, trao đổi và hỗ trợ học sinh; trang bị đầy đủ tài liệu, thiết bị cần thiết theo yêu cầu thực hiện nhiệm vụ hướng nghiệp và phân luồng.
Bộ GD&ĐT cho biết, việc ban hành dự thảo Thông tư tạo khuôn khổ pháp lí đầy đủ, thống nhất và cập nhật giúp các địa phương triển khai công tác hướng nghiệp, phân luồng gắn với thực tiễn kinh tế, xã hội, nhu cầu nhân lực, bảo đảm quyền được định hướng nghề nghiệp và lựa chọn lộ trình học tập của học sinh.
Đề án 522 về "Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025" của Chính phủ ban hành năm 2018 đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 có 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học nghề trình độ trung cấp, sơ cấp; học sinh vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt tỉ lệ này là 30%.
Tại một số địa phương, nhiều năm qua, việc tư vấn học nghề, hướng nghiệp bị cho là cứng nhắc, có tình trạng giáo viên định hướng, thậm chí ngăn cấm học sinh dự kỳ thi tuyển sinh lớp 10 để đi học trường nghề.
Hà Linh