Từng phục hồi đáng ngạc nhiên sau giao tranh cùng Hamas, kinh tế Israel có đủ sức vượt qua xung đột với Iran?

7 giờ trướcBài gốc

Một con phố tại Jerusalem, Israel. (Nguồn: Times of Israel)

Xung đột Israel-Hamas bùng nổ vào ngày 7/10/2023, khi phong trào Hamas mở cuộc tấn công bất ngờ với quy mô lớn vào Israel. Quốc gia Trung Đông đã tham gia vào cuộc giao tranh dữ dội ở Dải Gaza. Hiện tại, xung đột Israel-Iran đang căng thẳng hơn bao giờ hết.

Tất cả những điều này đang khiến nền kinh tế Israel chịu sức ép đáng kể.

Tương lai bất định

GS. Itai Ater tại Trường Quản lý Coller (thuộc Đại học Tel Aviv) cho biết, xung đột Israel-Iran sẽ rất tốn kém và gây nên sự bất ổn lớn trong tương lai.

GS. Itai Ater nhấn mạnh: "Chi phí quân sự rất cao. Điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến ngân sách Nhà nước, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và nợ của Israel".

Báo cáo của Viện nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm công bố vào tháng 4/2025 cho thấy, chi tiêu quân sự ở đất nước đã tăng vọt. Vào năm 2024, chi tiêu quân sự tăng 65% lên 46,5 tỷ USD, đưa Israel trở thành quốc gia có chi tiêu quân sự cao thứ hai trên thế giới, sau Ukraine.

Kể từ khi xung đột với Iran bắt đầu, nhiều người dân ở Israel đã không có việc làm, kể cả trong các ngành cơ bản như sản xuất, thương mại, công nghệ và giáo dục.

Các chuyến bay thương mại trong và ngoài nước hiện cũng đang bị đình chỉ. Các hãng hàng không đã sơ tán máy bay phản lực và không phận trên phần lớn khu vực Trung Đông đã bị đóng cửa.

Chính phủ tăng thuế

Để bù đắp một phần gánh nặng nói trên, chính phủ Israel đã quyết định tăng thuế. Thuế giá trị gia tăng (VAT) của đất nước đối với hầu hết hàng hóa và dịch vụ đã tăng từ 17% lên 18% vào đầu năm nay. Thuế y tế được khấu trừ từ lương nhân viên và đóng góp bảo hiểm quốc gia cũng tăng nhẹ.

GS. Benjamin Bental tại Đại học Haifa cho biết, nền kinh tế của đất nước Trung Đông đã chịu nhiều tổn thất trong hơn một năm qua nhưng vẫn "có sức phục hồi đáng ngạc nhiên".

Trong khi du lịch, sản xuất, xây dựng và nông nghiệp bị ảnh hưởng, các ngành công nghiệp khác như công nghệ cao, quốc phòng và bán lẻ thực phẩm vẫn rất kiên cường.

Năm 2024, GDP của đất nước đạt khoảng 540 tỷ USD, xếp thứ 19 thế giới.

Dù vậy, ông Bental chỉ ra rằng, sự thành công liên tục của ngành công nghệ cao có lẽ sẽ khó tiếp diễn. Cơ sở hạ tầng năng lượng và Internet của Israel đã bị Hezbollah hoặc Iran "nhắm" tới và điều đó có thể khiến doanh nghiệp chệch hướng.

Không phải ngẫu nhiên mà Israel được biết đến với ngành công nghiệp công nghệ cao tiên tiến hàng đầu thế giới.

Theo ngân hàng đầu tư Jefferies của Mỹ, ngành này sử dụng 12% lực lượng lao động của đất nước và nộp khoảng 25% tổng thuế thu nhập cho đất nước. Các dịch vụ và sản phẩm công nghệ cao chiếm 64% kim ngạch xuất khẩu của đất nước và khoảng 20% tổng GDP mỗi năm.

Tuy nhiên, vào năm 2024, số lượng nhân viên công nghệ cao đã giảm mạnh - điều lần đầu tiên xảy ra sau một thập kỷ. Đồng thời, số lượng nhân viên rời khỏi đất nước cũng đã tăng lên. Một số người lo ngại rằng, mức thuế cao hơn của chính phủ có thể đẩy nhiều công ty hoặc nhân viên trong ngành công nghiệp công nghệ sao ra đi.

Rủi ro ngắn hạn đã tăng lên

Rủi ro lớn nhất hiện nay là tình hình không chắc chắn ở Israel. Điều này ảnh hưởng đến người lao động, người sử dụng lao động và nhà đầu tư.

GS. Itai Ater cho hay, nếu nhìn vào thị trường chứng khoán và tỷ giá hối đoái, có vẻ như các nhà đầu tư đang lạc quan. Điều này đang phát tín hiệu rằng, xung đột ở Trung Đông có thể sắp kết thúc, mối đe dọa hạt nhân của Iran sẽ bị loại bỏ và nền kinh tế sẽ phục hồi và tốt hơn.

Nhưng đối với các nhà đầu tư, rủi ro ngắn hạn đã tăng lên. Tác động thực sự với họ sẽ phụ thuộc vào thời gian kéo dài của xung đột và cách chúng kết thúc.

Nhìn về phía trước, ông Ater coi tình hình xung đột ở Trung Đông là một trong những thách thức kinh tế dài hạn của Israel. "Trong kịch bản tiêu cực, một cuộc xung đột kéo dài với Iran cũng có khả năng xảy ra. Nếu như vậy, nền kinh tế khó có thể phát triển mạnh", GS. Itai Ater dự báo.

(theo DW)

Linh Chi

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/tung-phuc-hoi-dang-ngac-nhien-sau-giao-tranh-cung-hamas-kinh-te-israel-co-du-suc-vuot-qua-xung-dot-voi-iran-318236.html