Joseph Simpson, nhà phân tích tại GlobalData, Strategic Intelligence, lập luận rằng khả năng chi trả đang nổi lên như một yếu tố chính ảnh hưởng đến việc người tiêu dùng sử dụng. Khả năng chi trả đang định hình giai đoạn tiếp theo của thị trường xe điện. Tuy nhiên, quan điểm này bỏ qua các yếu tố quan trọng sẽ định hình tương lai của ngành.
Tất nhiên, giá thấp hơn cực kỳ quan trọng, đặc biệt là đối với người tiêu dùng, nhưng riêng chúng sẽ không quyết định được sự thành công của việc thâm nhập xe điện đại trà: cơ sở hạ tầng sạc là một yếu tố ngang bằng hoặc thậm chí quan trọng hơn. Hơn nữa, việc sử dụng xe điện sẽ chỉ giới hạn ở các thị trường châu Âu và toàn cầu trưởng thành có thể thích ứng với quá trình chuyển đổi từ xe điện động cơ đốt trong sang xe điện.
Những động lực thực sự thúc đẩy việc áp dụng EV
Khả năng chi trả chỉ là một phần của câu đố về tương lai của xe điện.
Các yếu tố quan trọng khác sẽ định hình thị trường EV bao gồm: Mạng lưới đường bộ tiên tiến; Mạng lưới các điểm sạc công cộng trên toàn quốc lý tưởng nhất là tốc độ cao/siêu tốc độ; Khả năng sản xuất và cung cấp điện bền vững trên toàn mạng lưới sạc; Các chính sách của chính phủ bao gồm các ưu đãi, quy định và tiêu chuẩn khí thải sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc áp dụng EV; Lòng tin và lòng trung thành với thương hiệu: Các nhà sản xuất ô tô lâu đời đã xây dựng được lòng tin của người tiêu dùng trong nhiều thập kỷ, mà những người mới tham gia sẽ cần phải vượt qua; Sự tiện lợi cho người lái xe là điều tối quan trọng. Khi việc tiếp cận các điểm sạc công cộng trở nên thuận tiện như hiện nay để đổ xăng tại một trạm xăng và khi khả năng chi trả cho tài sản mang lại khả năng tiếp cận (chủ yếu là do các giải pháp tài trợ giá trị còn lại thúc đẩy), thì khi đó, và chỉ khi đó, chúng ta mới chứng kiến bước ngoặt cho việc áp dụng EV hàng loạt.
Chi phí pin
Chi phí pin đã giảm đáng kể trong vài năm qua. Ví dụ, một trong số nhiều thành phần quan trọng để sản xuất pin ô tô là lithium carbonate. Vào tháng 11 năm 2022, lithium carbonate cấp pin được giao dịch ở mức khoảng 64.000 bảng Anh một tấn. Để so sánh, vào tháng 5 năm 2025, cùng một lượng giao dịch ở mức khoảng 8.400.000 bảng Anh, theo Trading Economics. Điều này cho thấy giá trị giảm mạnh hơn 760%.
Tuy nhiên, tốc độ giảm chi phí đang chậm lại. Những căng thẳng địa chính trị gần đây và các vấn đề về chuỗi cung ứng đối với đất hiếm và các kim loại khác cần thiết cho sản xuất pin đã dẫn đến sự biến động về nguồn cung và do đó, giá nguyên liệu thô cũng biến động theo.
Giả định rằng chi phí pin sẽ tiếp tục giảm với cùng tốc độ là quá lạc quan và không tính đến những trở ngại tiềm ẩn trong chuỗi cung ứng.
Trung Quốc kiểm soát chuỗi cung ứng pin toàn cầu và chiếm hơn 70% thị phần. Với việc phát hiện ra các loại hóa chất mới với tốc độ nhanh chóng, tốc độ phát triển của công nghệ pin thật đáng kinh ngạc.
Ví dụ, pin natri-ion đang nổi lên như một giải pháp thay thế đầy hứa hẹn do chi phí thấp hơn và độ an toàn được cải thiện. Các công nghệ khác như pin dựa trên graphene cũng đang được phát triển, hứa hẹn mật độ năng lượng tăng lên và thời gian sạc nhanh hơn.
Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc: mối quan tâm về chất lượng và an toàn
Một bài báo của Global Data gần đây nêu bật các nhà sản xuất Trung Quốc đang thiết lập các tiêu chuẩn mới về khả năng chi trả, và điều này chắc chắn là đúng.
Mặc dù vậy, bài viết không đề cập đến những sự đánh đổi tiềm ẩn đi kèm với những chiếc xe có giá cả cạnh tranh, "giá trị đồng tiền" có biển hiệu không quen thuộc với phần lớn người tiêu dùng phương Tây, do đó họ có thể ngần ngại khi chấp nhận.
Những lo ngại thực tế xung quanh độ tin cậy lâu dài, hỗ trợ sau bán hàng, bảo mật dữ liệu và khả năng an toàn vẫn chưa được biết đến ở giai đoạn này, điều này có thể làm phức tạp thêm quá trình ra quyết định của người tiêu dùng châu Âu và Vương quốc Anh.
Ngoài ra, căng thẳng địa chính trị đang diễn ra có thể dẫn đến thương mại rào cản hạn chế tác động của xe điện Trung Quốc tại một số thị trường nhất định. Vẫn còn nhiều điều chưa biết.
Những người mới tham gia: Sự đơn giản so với kỳ vọng của người tiêu dùng
Nổi tiếng với các tiêu chuẩn cao, người tiêu dùng châu Âu mong đợi nhiều hơn là khả năng chi trả. Họ còn tìm kiếm chất lượng, sự an toàn và các tính năng sáng tạo. Những người mới tham gia xe điện Trung Quốc đang phản ứng bằng cách kết hợp công nghệ tiên tiến, như kết nối thông minh và hệ thống pin hiệu quả, để đáp ứng những kỳ vọng này.
Do đó, những người chơi mới này đang định hình lại bối cảnh cạnh tranh, cung cấp cho người mua châu Âu những lựa chọn thay thế hấp dẫn kết hợp sự đơn giản với các tính năng có giá trị cao.
Tương tác phức tạp
Mặc dù khả năng chi trả và khả năng tiếp cận chắc chắn là những yếu tố quan trọng trong quá trình phát triển của thị trường xe điện, nhưng sẽ quá đơn giản khi tuyên bố rằng chúng sẽ là động lực chính của giai đoạn tiếp theo.
Tương lai của xe điện sẽ được định hình bởi sự tương tác phức tạp của những tiến bộ công nghệ, sở thích của người tiêu dùng, phát triển cơ sở hạ tầng và các quyết định chính sách.
Để thành công, các nhà sản xuất xe điện còn phải cân bằng khả năng chi trả với chất lượng, hiệu suất và đáp ứng các nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng.
Những người chiến thắng trong cuộc đua xe điện theo các chuyên gia sẽ là những công ty cung cấp đề xuất giá trị tổng thể tốt nhất cho người tiêu dùng.
Nam Nguyễn