Tuyển dụng giáo viên: Nút thắt ở đâu?

18 giờ trướcBài gốc

Cô trò Trường Mầm non xã Tà Hộc, huyện Mai Sơn (Sơn La).

Tại Công điện 61 ngày 10/5/2025, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các địa phương tuyển dụng hết số biên chế giáo viên được giao; không vì việc sắp xếp, tổ chức bộ máy mà để thiếu giáo viên. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, công việc này vẫn ì ạch; một số nơi tạm dừng chờ ổn định cơ cấu mới.

Gánh nặng thiếu thầy

Tuyển đủ biên chế giáo viên còn thiếu là “bài toán” khó mà các tỉnh vùng cao Tây Bắc đang loay hoay, chưa tìm được lời giải. Sự thiếu hụt kéo dài, đặc biệt ở các môn như Tin học, Ngoại ngữ, không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng dạy học, mà còn tạo ra áp lực lớn cho đội ngũ giáo viên hiện có.

Tại tỉnh Sơn La, hệ thống hơn 600 trường học đã cơ bản đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh. Tuy nhiên, định mức giáo viên/lớp nhiều cấp học chưa đạt yêu cầu. Ở bậc mầm non, mỗi lớp nhà trẻ chỉ có 1,57 giáo viên thay vì 2,5 như quy định; tiểu học đạt 1,32 giáo viên/lớp (quy định 1,5); mẫu giáo và THPT cũng trong tình trạng tương tự.

PGS.TS Nguyễn Huy Hoàng - Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Sơn La thẳng thắn thừa nhận: “Tình trạng thiếu giáo viên diễn ra ở hầu hết địa phương cả nước. Riêng Sơn La, định mức giáo viên/lớp ở nhiều cấp chưa bảo đảm (trừ cấp THCS). Điều đó khiến các trường khó khăn trong tổ chức giảng dạy, đặc biệt khi triển khai Chương trình GDPT mới”.

Câu chuyện tương tự cũng xảy ra tại tỉnh Lai Châu. Năm học này, toàn tỉnh có hơn 150 nghìn học sinh nhưng thiếu hơn 900 giáo viên. Trường PTDTBT THCS Nậm Hàng (huyện Nậm Nhùn) với 462 học sinh, 13 lớp, chỉ có vỏn vẹn 20 thầy cô giảng dạy. Nhiều môn học chỉ có một giáo viên đảm nhận toàn bộ khối lớp, gây quá tải kéo dài.

“Để đảm bảo chương trình học, chúng tôi buộc phải tăng giờ dạy cho giáo viên. Nhưng việc một thầy dạy một môn cho 13 lớp - như trường hợp môn Tiếng Anh, thực sự là gánh nặng rất lớn”, ông Nguyễn Văn Dũng - Hiệu trưởng Trường PTDTBT THCS Nậm Hàng chia sẻ.

Thiếu giáo viên Tin học là vấn đề nổi bật tại nhiều địa phương như huyện Tam Đường, Mường Tè (Lai Châu). Một số trường phải cử giáo viên văn hóa đi bồi dưỡng chứng chỉ Tin học để kịp thời đứng lớp. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế.

Ông Nguyễn Đình Trung - Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Tả Lèng (huyện Tam Đường) cho biết: “Từ năm học trước, chúng tôi cử 2 giáo viên đi học chứng chỉ Tin học. Sau một năm giảng dạy, các thầy cô đã nỗ lực nhiều, tuy chưa thể sánh với giáo viên chuyên ngành nhưng phần nào đáp ứng được yêu cầu chương trình”.

Cô trò Trường PTDTBT Tiểu học Nậm Hàng, huyện Nậm Nhùn (Lai Châu).

Không có nguồn tuyển

Ở các tỉnh vùng cao, thiếu giáo viên không phải vì không có chỉ tiêu, mà một phần bởi không có nguồn tuyển. Nguồn đào tạo giáo viên tại chỗ hạn chế, nhất là các môn chuyên biệt. Trong khi đó, giáo viên từ miền xuôi lên thường chỉ trụ lại vài năm, rồi xin chuyển về quê do điều kiện sống khắc nghiệt.

Điển hình như Trường Tiểu học Nậm Hàng (huyện Nậm Nhùn), 3 năm gần đây, trường có 3 cặp vợ chồng giáo viên chuyển công tác về xuôi. “Thầy cô đều có chuyên môn tốt, nhiệt huyết. Việc không giữ chân được lực lượng này khiến chúng tôi rất tiếc”, Hiệu trưởng Nguyễn Thị Thúy bày tỏ.

Ngay cả khi tổ chức tuyển dụng, không phải địa phương nào cũng nhận được hồ sơ đăng ký. Ông Khổng Văn Thiện - Trưởng phòng GD&ĐT huyện Phong Thổ (Lai Châu) nêu thực trạng: “Riêng môn Tiếng Anh, toàn huyện hiện thiếu 18 giáo viên. Mặc dù đã tổ chức nhiều đợt tuyển dụng nhưng có đợt không có hồ sơ nộp xin tuyển. Thiếu nguồn tuyển đang là rào cản lớn”.

Tại tỉnh Điện Biên, tình trạng thiếu giáo viên cũng diễn ra. Theo bà Hoàng Tuyết Ban - Giám đốc Sở GD&ĐT, năm học 2024 - 2025, toàn tỉnh thiếu 2.076 giáo viên các cấp, trong đó bậc mầm non thiếu tới 915 người. Đặc biệt, các môn học theo Chương trình GDPT 2018 như Tiếng Anh, Tin học, Mỹ thuật, Âm nhạc rơi vào tình trạng “trắng” giáo viên tại nhiều điểm trường.

“Thiếu giáo viên gây áp lực lớn cho ngành. Nhiều đơn vị chỉ có 1 giáo viên/lớp mầm non, không thể tổ chức dạy học đúng quy định. Một số giáo viên phải di chuyển giữa nhiều điểm trường, ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy và quản lý lớp học”, bà Hoàng Tuyết Ban thông tin.

Chờ bộ máy mới

Một trong những nguyên nhân khiến công tác tuyển dụng giáo viên dù được quan tâm nhưng vẫn ì ạch là vướng mắc trong việc sắp xếp lại bộ máy chính quyền địa phương. Việc chuyển đổi mô hình chính quyền 2 cấp khiến địa phương phải tạm dừng tuyển dụng, chờ ổn định cơ cấu mới.

PGS.TS Nguyễn Huy Hoàng - Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Sơn La cho hay: “Các huyện, thành phố đang tập trung cho việc bỏ huyện, hợp nhất các xã. Do vậy, công tác tuyển dụng giáo viên ở trường học bị gián đoạn. Chúng tôi đã chỉ đạo rà soát tình trạng thiếu giáo viên để tham mưu UBND tỉnh có quyết định tháo gỡ khó khăn”.

Tại huyện Mai Sơn (Sơn La), theo ông Phạm Văn Khanh - Trưởng phòng Nội vụ huyện, địa phương đã lên kế hoạch tuyển dụng giáo viên, báo cáo Sở Nội vụ, nhưng sau đó phải dừng lại do yêu cầu sắp xếp bộ máy. Trên địa bàn huyện hiện còn thiếu gần 100 giáo viên mầm non, tiểu học và THCS.

Tại Điện Biên, ngành Giáo dục nhiều lần tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo tổ chức tuyển dụng bổ sung giáo viên. Tuy nhiên, quá trình thực hiện tinh gọn bộ máy hành chính khiến kế hoạch thi tuyển bị đình lại. Thêm vào đó, mỗi năm ngành Giáo dục phải thực hiện cắt giảm số người làm việc theo lộ trình, trong khi nhu cầu giáo viên lại tăng cao do quy mô giáo dục mở rộng.

Để giải quyết tình trạng này, các địa phương buộc phải tính đến giải pháp dài hạn. Theo bà Hoàng Tuyết Ban, ngành Giáo dục tỉnh Điện Biên đã đề xuất nhiều hướng đi, trong đó có việc xây dựng nghị quyết hỗ trợ đào tạo giáo viên các môn học mới; đẩy mạnh chính sách cử tuyển đối với sinh viên dân tộc thiểu số học ngành sư phạm, nhất là ở các môn đang thiếu nghiêm trọng.

Ngoài ra, sở chủ động điều chuyển, biệt phái giáo viên từ nơi thừa sang nơi thiếu; tổ chức dạy liên trường, liên cấp với giáo viên chuyên biệt như Mỹ thuật, Âm nhạc, Tiếng Anh. Đồng thời, ngành tiếp tục kiến nghị Bộ, Trung ương không cắt giảm chỉ tiêu giáo viên, đảm bảo định mức theo quy định để địa phương có căn cứ tuyển dụng.

Ở cấp tỉnh, UBND tỉnh Lai Châu và Sơn La cũng khẩn trương rà soát, xây dựng phương án tuyển dụng giáo viên sau khi hoàn tất việc sắp xếp chính quyền. Dù trước mắt còn nhiều trở ngại, nhưng nếu các giải pháp được đồng bộ triển khai thì bài toán thiếu giáo viên vùng cao sẽ dần tìm được lời giải.

Hà Thuận - Hà Hoàng

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/tuyen-dung-giao-vien-nut-that-o-dau-post733343.html