“Tuyệt chiêu” chữa bách bệnh?
Tuyệt thực, không ăn không uống, hoặc chỉ uống nước lọc trong nhiều ngày liền để thải độc, thanh lọc cơ thể đang trở thành trào lưu mới của nhiều người theo chế độ thực dưỡng. Sau một thời gian lắng xuống vì những quan điểm phản khoa học, trào lưu chữa bệnh bằng thực dưỡng đã quay trở lại, có phần “lợi hại” hơn xưa.
Chế độ thực dưỡng (ăn kiêng) hiện được nhiều người áp dụng để mong muốn mang lại một cơ thể khỏe mạnh, phòng tránh bệnh tật. Thế nhưng, khi nhiều người sùng bái nâng thực dưỡng lên thành một phương pháp chữa bách bệnh thì càng ngày càng nhiều người tin theo một cách mù quáng. Gần đây những “thánh” thực dưỡng lại có một trào lưu mới hơn là “tuyệt thực”, nhịn cả ăn, cả uống, phơi nắng từ 9 giờ sáng đến 3 giờ chiều. Thời gian phơi nắng tốt nhất là 12 giờ trưa. Chỉ cần 30 phút là cơ thể sẽ nhận được ánh nắng mạnh nhất, tổng hợp được đầy đủ vitamin D, làm cho xương khớp chắc khỏe, chữa được bách bệnh.
Quả thật, chỉ cần gõ cụm từ “nhịn ăn”, “phơi nắng” sẽ ra một loạt hội nhóm, kênh TikTok dạy “chữa lành” bằng cách tuyệt thực. Các hội nhóm có hàng chục ngàn thành viên tham gia. Trong các hội nhóm này, người lập nhóm phần lớn là những người tự xưng là thầy, coaching, healing... dạy thực hành nhịn ăn, hay ăn theo chế độ thực dưỡng.
Các học viên ăn ngủ tập trung tại một khóa học nhịn ăn thanh lọc gan, mật được quảng cáo trên mạng.
Điều đáng nói, tuyệt thực, phơi nắng đang được tung hô như một phương pháp thần thánh chữa được bách bệnh. Từ ung thư, HIV/AIDS, dạ dày, tiểu đường, xương khớp, huyết áp cao... gi gỉ gì gi bệnh gì cũng chữa được. Theo các “chuyên gia cõi mạng” thì bệnh tật không phải ở bên ngoài xâm nhập vào cơ thể. Mà gốc của bệnh tật sinh ra do việc ăn sai, chứa những chất độc từ nhiều tháng năm làm cho cơ thể bị mất quân bình âm dương. Chính vì sự mất quân bình âm dương đó mà bệnh tật phát sinh. Muốn cơ thể khỏe mạnh, muốn cơ thể không nạp nhiều chất độc thì phải dừng ăn, dừng uống và tích cực phơi nắng 30 phút vào 12 giờ trưa.
“Nếu bạn làm tăng vọt vitamin D trong máu một cách an toàn, liên tục... thì cũng là một trong những cách chống ung thư cực mạnh... Vitamin D không chỉ là “vitamin” ... nó có thể coi là một tướng chỉ huy toàn bộ đội quân miễn dịch. Chỉ cần nồng độ trong máu ở ngưỡng... 40-60 ng/ml thôi... là ngưỡng đã giúp giảm 50% nguy cơ ung thư rồi... (theo nghiên cứu nổi tiếng của Cedric F. Garland, Đại học California)... Còn ngưỡng 80-90 ng/ml... là ngưỡng lý tưởng trong máu... để phòng chữa ung thư...”, một coaching quảng cáo. Và, ngay bên dưới người này cũng hướng dẫn cách phơi nắng vào 12 giờ trưa hiệu quả mà không bị đỏ da, cháy da...
“Tôi bệnh lặt vặt trên 10 thứ, ngứa tay lưng, trào ngược, rối loạn tiêu hóa, viêm đa xoang, gout, rối loạn đường huyết, hay nhức nửa bên đầu, tiểu và mồ hôi rất khai..., khám ở bệnh viện về uống thuốc 1 tháng, xét nghiệm 10 giảm được 2, tôi quyết định nhịn ăn gián đoạn 16-8, sau 2 tháng tôi từ 74 kg sụt còn 64 kg, bụng mặc quần size 36 giờ còn size 33. Khám lại chỉ còn lặt vặt mà không đáng kể, nếu bạn kiên trì chế độ ăn 16-8 bảo đảm sẻ khỏe ngay”, một thành viên hội nhóm nhịn ăn chữa lành chia sẻ.
Thế nhưng, đó là chiêu trò để các thầy, coaching bán các khóa học “tự chữa lành”. Trong nhiều clip, các coaching và các thầy quay lại cảnh các học viên nằm la liệt phơi nắng giữa trưa, hoặc đi bộ chân trần trên nền sỏi đá nóng rát; đồng thời, giới thiệu thể trạng, bệnh tình của từng nạn nhân. Có những ca ung thư di căn giai đoạn 4, bệnh viện trả về, nhưng nhờ thực hành theo phương pháp tuyệt thực, phơi nắng sức khỏe ổn định, khối u dần tiêu. Có bệnh nhân một ngày uống 12 loại thuốc Tây y cũng nhờ tuyệt thực, phơi nắng mà không phải dùng một viên thuốc nào...
Có trường hợp bệnh nhân còn mang cả con nhỏ đến trung tâm chữa bệnh. Hằng ngày, mẹ phơi nắng, gửi con cho nhân viên chăm sóc. Việc ăn uống của con nhỏ đã có nhân viên chăm lo, nhưng thực đơn chính cho con cũng là thực dưỡng, chủ yếu là thực vật, rau củ quả, không có thịt cá.
Theo các clip lan truyền, những người tham gia khẳng định việc tuyệt thực giúp “cơ thể tự chữa lành”, còn ánh nắng buổi trưa là “nguồn năng lượng vũ trụ” có thể thay thế thức ăn. Một số cá nhân còn livestream quá trình nhịn ăn và phơi nắng của bản thân và rất nhiều học viên của mình như một cách “truyền cảm hứng sống khỏe” để thu hút lượt xem, theo dõi.
Rất nhiều trường hợp bệnh nhân khỏi bệnh nan y được các thầy vẽ ra, đặc biệt là bệnh nhân ung thư. Có thầy khoe bệnh nhân ung thư có khối u gan kích thước 25x17 mm, sau 30 ngày nhịn ăn không còn khối u nữa và khuyên mọi người “lan tỏa phương pháp tuyệt vời này”.
Dưới phần bình luận, nhiều người tự nhận là bệnh nhân đã chữa khỏi bệnh nhờ nhịn ăn, tắm nắng vào comment, khẳng định đây là phương pháp hữu hiệu và khuyên mọi người nên làm theo. Không ít bệnh nhân xin địa chỉ và cách luyện tập. Các thầy sẽ để lại số điện thoại kèm lời nhắn “inbox cho thầy”. Và, từ đó, nhiều trung tâm, cơ sở thực hành theo phương pháp này mọc lên như nấm mà không hề có sự cấp phép hay chứng nhận của cơ quan chức năng.
Theo tìm hiểu của phóng viên, các trung tâm này thường được các thầy, các coaching thuê tại các khu biệt thự, hoặc homestay nghỉ dưỡng với giá cho một người là 300.000 nghìn đồng/ngày. Thường thì một khóa thực hành sẽ kéo dài 1 tháng, tùy thể trạng của từng người. Trước khi nhịn ăn, các thầy sẽ hướng dẫn thải độc, thanh lọc cơ thể bằng các biện pháp kì lạ như “thụt tháo đại tràng bằng café”, “uống nước cốt chanh thải độc”...
Ban đầu, bệnh nhân có thể nhịn ăn 16 tiếng liên tục và ăn trong 8 tiếng còn lại. Nếu người nào không làm được thì sẽ được các thầy hướng dẫn tận tình, có thể nhịn 12 tiếng rồi 12 tiếng sau ăn lại. Sau tăng dần thời gian tuyệt thực lên. Có người nhịn cả ăn cả uống, nhưng có người chỉ nhịn ăn và vẫn uống nước cũng như các loại thực phẩm do các thầy tự rao bán. Và, đương nhiên, giá cũng không hề rẻ vì là thực phẩm sạch, nguyên chất...
Không ít người lên mạng khoe đã nhịn được gần 30 ngày, thậm chí 40 ngày. Có người còn khoe đã thải được những viên sỏi thận xanh mướt trên trang cá nhân nhờ nhịn ăn, thải độc và khuyên mọi người làm theo. Thế nhưng, thực hư của việc bệnh nhân khỏi bệnh và nhịn ăn nhiều ngày thì không ai có thể kiểm chứng. Tất cả chỉ qua lời thổi phồng của chính những người tự nhận là bệnh nhân và các thầy dạy tuyệt thực.
Theo một người tự xưng là thầy, có nick Facebook Đ.M.D thì: “Nếu ai chưa có bệnh nên thường xuyên thanh lọc cơ thể để không mắc bệnh. Còn nếu đã mắc bệnh rồi phải thải độc bằng hết. Không được ăn uống gì, nhất là uống thuốc tây. Bởi, nếu các thứ bổ béo đã vào mình rồi tại sao bao năm lại thành độc tố, thành bệnh”. Và, người này không quên dặn bệnh nhân hãy theo dõi Facebook, xem các buổi livestream hướng dẫn của mình, hoặc liên hệ để được hướng dẫn cụ thể. Tất nhiên, những buổi hướng dẫn này cũng có giá trên trời. Kèm theo đó là những loại thuốc do họ tự chế để giúp bệnh nhân có thể nhịn ăn chữa lành mà không hề mệt mỏi.
Trào lưu mù quáng?
“Nhịn ăn chữa lành”, “nhịn ăn - tái sinh”, “nhịn ăn - cải lão hoàn đồng”... là cách để các coaching, các thầy “lùa gà” bán khóa học. Thực tế, đây là niềm tin mù quáng, không có bất kỳ cơ sở khoa học nào. Nhiều chuyên gia y tế đã cảnh báo: cơ thể con người không thể tồn tại lâu dài mà không có dinh dưỡng. Trong khi đó, ánh nắng gay gắt buổi trưa lại chứa tia UV ở mức cực cao, dễ gây bỏng da, lão hóa sớm, thậm chí ung thư da.
Đã có không ít trường hợp nhập viện sau khi “thử thách” theo trào lưu này. Người thì ngất xỉu vì tụt huyết áp, mất nước; người thì bị bỏng da, say nắng. Nguy hiểm hơn, nhịn ăn kéo dài có thể gây suy kiệt, rối loạn điện giải, ảnh hưởng não bộ và tim mạch.
Điều đáng nói, trào lưu này không chỉ xuất phát từ sự thiếu hiểu biết mà còn bị một số kẻ lợi dụng để trục lợi. Nhiều tài khoản mạng xã hội gắn ghép tuyệt thực, tắm nắng với các “khóa học năng lượng”, “thuốc thảo dược” hay “sản phẩm bổ sung” giá cao. Người nhẹ dạ cả tin vừa rước bệnh vào người, vừa mất tiền oan.
Theo Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Minh Thu, Phó trưởng Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Da liễu Trung ương, hiện nay không có bằng chứng khoa học nào chứng minh việc tuyệt thực kéo dài và phơi nắng, đặc biệt vào lúc 12 giờ trưa, có thể “chữa bách bệnh” hay giúp cơ thể thải độc. Cơ thể chúng ta vốn đã có hệ thống đào thải và giải độc tự nhiên rất hiệu quả, đó là gan, thận, phổi, da... nên không cần đến những phương pháp cực đoan như vậy.
Học viên đi chân trần tắm nắng tại một khóa dạy nhịn ăn chữa lành.
Về tắm nắng: ánh sáng mặt trời có lợi cho cơ thể, đặc biệt là trong việc tổng hợp vitamin D - yếu tố quan trọng cho xương chắc khỏe và hệ miễn dịch. Tuy nhiên, 12 giờ trưa là thời điểm cường độ tia cực tím (UV) đạt mức cao nhất trong ngày, đặc biệt là tia UVB và UVA. Phơi nắng vào giờ này không giúp tăng hiệu quả tổng hợp vitamin D, ngược lại có thể gây bỏng nắng, tổn thương DNA của tế bào da, từ đó dẫn đến lão hóa sớm, nám, tàn nhang và tăng nguy cơ ung thư da. Như vậy, việc tắm nắng vào 12 giờ trưa hoàn toàn không có lợi, ngược lại còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe.
Cũng theo bác sĩ Nguyễn Minh Thu, nếu được thực hiện đúng cách, tắm nắng thực sự mang lại nhiều lợi ích. Ánh sáng mặt trời giúp cơ thể tổng hợp vitamin D tự nhiên, hỗ trợ hấp thu canxi và phospho, phòng ngừa loãng xương, còi xương ở trẻ em, và còn có vai trò điều hòa miễn dịch, góp phần giảm nguy cơ một số bệnh mạn tính.
“Đối với da, ánh sáng ở cường độ phù hợp còn có tác dụng điều trị một số bệnh da liễu, như vảy nến, viêm da cơ địa, bạch biến, nhờ cơ chế điều hòa miễn dịch tại chỗ. Trong y học hiện đại, chúng tôi thậm chí còn sử dụng liệu pháp ánh sáng (phototherapy) có kiểm soát để điều trị bệnh da. Tuy nhiên, mặt trái của ánh nắng cũng rất rõ ràng: tiếp xúc quá mức, đặc biệt trong khung giờ nắng gắt, có thể gây cháy nắng, sạm da, nám, lão hóa sớm, hình thành nếp nhăn, tổn thương mắt và nguy cơ ung thư da. Như vậy, lợi ích chỉ có khi chúng ta phơi nắng khoa học, đúng thời điểm và có kiểm soát”, bác sĩ Thu cho biết.
Theo bác sĩ Thu, tắm nắng sai cách, đặc biệt vào giờ cao điểm từ 10 giờ sáng đến 15 giờ chiều, có thể gây hàng loạt hệ lụy: bỏng rát, đỏ da, mất nước, chóng mặt, đột quỵ do nắng, về lâu dài là lão hóa da sớm và nguy cơ ung thư da. Với những người tuyệt thực kéo dài, cơ thể vốn đã thiếu năng lượng và dinh dưỡng, nếu tiếp xúc nắng gắt còn dễ tụt huyết áp, hạ đường huyết, ngất xỉu, rất nguy hiểm. “Lời khuyên của tôi dành cho cộng đồng là không nên chạy theo các trào lưu “thải độc, chữa bệnh bằng tuyệt thực và phơi nắng” vì chưa có cơ sở khoa học, thậm chí gây hại. Nên phơi nắng trước 9h sáng hoặc sau 3h chiều, khi chỉ số tia UV thấp, an toàn hơn cho da. Mỗi lần phơi nắng khoảng 10-20 phút, 2-3 lần/tuần là đủ để cơ thể tổng hợp vitamin D. Khi phải ra ngoài trời nắng gắt, nên che chắn bằng quần áo dài tay, mũ rộng vành, kính mát, đồng thời sử dụng kem chống nắng phổ rộng với chỉ số SPF phù hợp.
Đặc biệt, bất cứ chế độ ăn uống, điều trị hay phương pháp “thanh lọc cơ thể” nào cũng cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Tắm nắng đúng cách có lợi cho sức khỏe, nhưng tuyệt thực kéo dài và phơi nắng vào 12h trưa để chữa bệnh là quan niệm sai lầm, nguy hiểm. Người dân nên tiếp cận thông tin y tế từ các nguồn tin cậy, không nên áp dụng những phương pháp chưa được khoa học chứng minh. Chăm sóc sức khỏe là nhu cầu chính đáng, nhưng mọi phương pháp chữa bệnh cần dựa trên cơ sở khoa học. Ăn uống cân bằng, tập luyện hợp lý, khám chữa bệnh theo hướng dẫn của bác sĩ mới là con đường đúng đắn. Còn những “trào lưu chữa bách bệnh” lan truyền trên mạng xã hội cần được nhìn nhận tỉnh táo, tránh để “lợi bất cập hại”, bác sĩ Nguyễn Minh Thu nhấn mạnh.
Ngọc Mai