UAV Ukraine thay đổi cục diện: Nga hạn chế nhiên liệu, giá xăng tăng vọt

8 giờ trướcBài gốc

Một kho nhiên liệu bên ngoài Sochi, Nga, sau cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine vào đầu tháng này. Ảnh: WSJ.

Cố Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain từng gọi Nga là “trạm xăng có vũ khí hạt nhân”. Nay, vì các cuộc tấn công của Ukraine, nước này buộc phải hạn chế nhiên liệu.

Chiến dịch tăng cường sử dụng máy bay không người lái (UAV) của Ukraine nhằm vào các nhà máy lọc dầu Nga thời gian qua đã khiến khoảng 13% sản lượng nhiên liệu của Nga bị gián đoạn, theo các nhà phân tích. Các biện pháp trừng phạt do phương Tây áp đặt sau khi chiến sự bùng nổ năm 2022 cũng hạn chế khả năng sửa chữa cơ sở hạ tầng và duy trì hoạt động các cơ sở còn lại.

Cùng lúc đó, việc UAV của Ukraine thường xuyên làm gián đoạn mạng lưới đường sắt và sân bay của Nga đã buộc nhiều người dân Nga phải đi lại bằng đường bộ trong kỳ nghỉ hè, trong khi nhu cầu nhiên liệu tăng mạnh do mùa thu hoạch.

Kết quả là, một số khu vực, bao gồm Crimea và một phần Siberia, đã áp dụng biện pháp hạn chế nhiên liệu tại các trạm xăng. Nơi có xăng, giá bán cao hơn nhiều, giá bán buôn xăng 95-octane ở Nga đã tăng 45% trong năm nay, mặc dù giá dầu thô toàn cầu giảm đáng kể.

“Chiến tranh không chỉ diễn ra trên tiền tuyến. Vì vậy, bất kỳ tác động hệ thống nào cũng có ý nghĩa bất đối xứng”, ông Pavlo Klimkin, cựu Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine, cho biết. “Những cuộc tấn công này không ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động quân sự, nhưng tác động tới nền kinh tế Nga. Và nền kinh tế Nga vốn đã gặp khó khăn, vì vậy ngay cả một tác động nhỏ cũng có thể tạo nút thắt và nhân lên các vấn đề bên trong hệ thống”.

Ukraine bắt đầu tấn công các nhà máy lọc dầu của Nga từ năm 2023 khi phát triển ngành công nghiệp UAV tầm xa. Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden khi đó phản đối các cuộc tấn công này, lo ngại gián đoạn nguồn cung dầu toàn cầu. Cho tới gần đây, Ukraine hầu như tránh nhắm vào mạch sống kinh tế của Moscow - cơ sở hạ tầng xuất khẩu dầu và khí đốt.

Những chiếc ô tô xếp hàng mua nhiên liệu tại một trạm xăng ở Vladivostok, Nga, hôm 22/8. Ảnh: WSJ.

Tình hình nay đã thay đổi. Vào ngày 24/8, UAV của Ukraine đã phá hủy cơ sở chiến lược Ust-Lugatrên biển Baltic, vài ngày sau khi đường ống Druzhba, cung cấp dầu thô Nga cho Belarus, Hungary và Slovakia, bị vô hiệu hóa. Hơn một tá nhà máy lọc dầu Nga đã bị tấn công trong tháng qua, một số cách biên giới hàng trăm dặm, khi máy bay không người lái Ukraine trở nên mạnh mẽ và đông đảo hơn.

“Ukraine giờ có thể tiến hành các cuộc tấn công liên tục. Năm ngoái họ cũng thử, nhưng đầu đạn nhẹ hơn và tỉ lệ thành công thấp hơn. Điều đang diễn ra hiện nay là, ngay khi hậu quả một cuộc tấn công được khắc phục, một cuộc tấn công mới tiếp nối. Nếu Ukraine duy trì áp lực này và phá hủy nhà máy thường xuyên hơn khả năng sửa chữa của Nga, tình hình sẽ hoàn toàn khác”, ông Sergey Vakulenko, từng là Trưởng Ban Chiến lược và Đổi mới tại Gazprom Neft cho tới năm 2022, nhận định.

Những cuộc tấn công cũng tạo ra đòn bẩy chính trị cho Kiev khi đối mặt với áp lực từ Tổng thống Donald Trump về việc chấm dứt chiến tranh bằng cách chấp nhận ít nhất một phần yêu cầu của Nga. Từ mùa xuân, Lầu Năm Góc đã hạn chế Ukraine sử dụng tên lửa ATACMS do Mỹ cung cấp để nhắm mục tiêu Nga. Vũ khí do Ukraine sản xuất không phải đáp ứng giới hạn này.

“Chúng tôi liên tục mở rộng phạm vi tấn công và cải thiện chiến thuật. Điều này cho thấy, đúng là chúng tôi phụ thuộc vào đối tác, nhưng chúng tôi cũng đã phát triển năng lực riêng, có những quân bài riêng và khả năng tác động”, ông Mykola Bielieskov, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia Ukraine và chuyên gia cấp cao tại tổ chức Come Back Alive, nhận xét.

“Chúng tôi đang sử dụng sự rộng lớn của Nga làm lợi thế, vì không thể có đủ hệ thống phòng không, và khác với các cuộc chiến trước, quy mô và độ sâu chiến lược của họ giờ là bất lợi”, ông nói.

Tổng thống Trump đang gia tăng áp lực kinh tế để buộc Moscow phải ngừng bắn. Ảnh minh họa: WSJ.

Cỗ máy chiến tranh Nga dựa vào xuất khẩu dầu, khí và nhiên liệu, giúp họ thể tuyển quân tình nguyện với tiền thưởng cao. Tổng thống Trump áp thuế bổ sung đối với Ấn Độ, nước nhập khoảng 38% dầu thô xuất khẩu của Nga. Ông cũng nói với Thủ tướng Hungary Viktor Orban rằng ông “rất tức giận” trước các cuộc tấn công vào đường ống Druzhba, khiến cơ sở này ngừng hoạt động nhiều ngày.

Ngoài UAV, Ukraine đang phát triển tên lửa riêng, bao gồm tên lửa hành trình Flamingo. Với đầu đạn lớn hơn nhiều, tên lửa này có thể thay đổi cục diện, theo ông Fabian Hoffmann, chuyên gia tên lửa tại Đại học Oslo.

“Nếu chuyển từ khả năng tấn công tầm xa gây gián đoạn mục tiêu công nghiệp, kinh tế đối phương sang khả năng phá hủy hoàn toàn, mọi việc sẽ trở nên khó khăn hơn với Nga. Nga phải tính toán rằng, nếu tiếp tục chiến tranh, Ukraine có thể gây tổn hại nghiêm trọng”, ông nói.

Nền kinh tế Nga từng tăng trưởng tương đối tốt cho tới gần đây, nhưng lạm phát dai dẳng, lãi suất cao và trừng phạt phương Tây đã bắt đầu tác động. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tháng trước hạ dự báo GDP Nga năm nay xuống 0,9%, giảm mạnh so với hơn 4% năm 2024. Lãi suất cao là lý do khiến các thương nhân nhiên liệu Nga thường mua dự trữ mùa đông để bán vào mùa hè nên không tạo đủ nguồn dự trữ năm nay.

Quan chức Nga hiện cảnh báo nguy cơ suy thoái khi các công ty từ sản xuất máy kéo đến nội thất giảm sản lượng. Ngân hàng trung ương tháng trước hạ lãi suất từ 20% xuống 18% khi kinh tế có dấu hiệu chậm lại. Giá nhiên liệu tăng có thể làm lạm phát tiếp tục duy trì ở mức khoảng 9%, khiến nhiệm vụ của ngân hàng trung ương phức tạp hơn.

Hình ảnh vệ tinh về vụ cháy kho dầu gần Proletarsk, Nga. Ảnh: WSJ.

“Nga rất nhạy cảm với giá xăng, và kiểm soát biến động mạnh là điều quan trọng”, ông Clayton Seigle, chuyên gia cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhận định. Ít nhất 6 nhà máy lọc dầu lớn của Nga đã bị tấn công tháng này, một số nhiều lần, dự kiến ngừng hoạt động từ 4 đến 6 tuần.

Chính phủ Nga cho biết thị trường nội địa vẫn được cung cấp đầy đủ nhiên liệu và yêu cầu các công ty dầu mỏ thực hiện các biện pháp lâu dài nhằm ổn định giá bán buôn. Tháng trước, Nga cũng đã ban hành lệnh cấm xuất khẩu nhiên liệu để kiềm chế giá.

Các nhà phân tích nhận định tình trạng thiếu nhiên liệu sẽ gây khó khăn nhưng không làm thay đổi chiến lược chiến tranh, Alexandra Prokopenko, cựu quan chức Ngân hàng Trung ương Nga, hiện là học giả tại Carnegie Russia Eurasia Center ở Berlin, cho biết.

Tuy nhiên, bất kỳ sự gián đoạn nào cũng quan trọng trong loại chiến tranh đang diễn ra tại Ukraine, Oleksiy Reznikov, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, nhấn mạnh: “Chiến tranh hiện đại là chiến tranh tài nguyên, và Ukraine là gã tí hon tìm cách khai thác điểm yếu của gã khổng lồ”.

Thu Quyên

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/uav-ukraine-thay-doi-cuc-dien-nga-han-che-nhien-lieu-gia-xang-tang-vot-post188968.html