Ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine đang thực hiện một bước đi chiến lược khi phát triển nền tảng tên lửa vạn năng, mô phỏng theo triết lý thiết kế của hệ thống pháo phản lực cơ động cao M142 HIMARS. Mục tiêu của dự án là xây dựng một hệ thống có thể phóng nhiều loại đạn dược khác nhau trên cùng một khung gầm, từ đạn pháo phản lực đến tên lửa đạn đạo tầm xa.
Đại tá Andriy Zhuravlev, phó Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Pháo binh và Tên lửa thuộc Lục quân Ukraine, cho biết ý tưởng cốt lõi không chỉ là tạo ra một loại tên lửa mới, mà là một "hệ sinh thái" hỏa lực. Điều này cho phép quân đội triển khai linh hoạt các phương án tấn công tùy theo nhiệm vụ chiến thuật hoặc chiến lược.
Mô hình 3D minh họa của một hệ thống hỏa lực đa chức năng - Ảnh: Militarnyi
Triết lý mô-đun hóa và mục tiêu tự chủ hỏa lực
Hệ thống M142 HIMARS của Mỹ đã chứng minh tính hiệu quả nhờ khả năng thay đổi mô-đun linh hoạt. Trên cùng một bệ phóng, binh lính có thể sử dụng 6 quả đạn GMLRS cho mục tiêu ở cự ly 80km hoặc một tên lửa đạn đạo ATACMS cho tầm bắn 300km. Ukraine đang nỗ lực tái hiện khả năng này trên nền tảng nội địa.
Hệ thống M142 HIMARS và tên lửa ATACMS - Ảnh: Mariusz Burcz
Việc sở hữu một hệ thống hỏa lực tự sản xuất giúp Ukraine tháo gỡ các rào cản chính trị. Hiện nay, việc sử dụng vũ khí viện trợ để tấn công sâu vào lãnh thổ đối phương thường kèm theo những điều kiện khắt khe. Một hệ thống nội địa sẽ cho phép quân đội tự do lựa chọn mục tiêu dựa trên nhu cầu thực tế.
Ngoài ra, một nền tảng thống nhất sẽ giúp đơn giản hóa chuỗi cung ứng hậu cần. Thay vì duy trì các hệ thống cũ từ thời Liên Xô như BM-21 Grad hay BM-30 Smerch với nhiều loại linh kiện khác nhau, việc chuẩn hóa theo mô hình mô-đun sẽ tối ưu hóa quy trình bảo dưỡng và nạp đạn trên chiến trường.
Các dòng tên lửa nòng cốt trong hệ thống mới
Để hệ thống này vận hành, Ukraine đang hoàn thiện bộ ba vũ khí chiến lược gồm Sapsan, Vilkha và Neptune. Trong đó, Sapsan (còn gọi là Hrim-2) là tổ hợp tên lửa đạn đạo chiến thuật có tầm bắn lý thuyết lên tới 500km, được coi là đối trọng với hệ thống Iskander-M.
Mẫu thử nghiệm của xe phóng tên lửa Sapsan - Ảnh: Militarnyi
Hệ thống Vilkha-M, phiên bản hiện đại hóa sâu của đạn phản lực 300mm, sẽ đóng vai trò hỏa lực tầm trung. Với hệ thống dẫn đường chính xác, Vilkha-M giúp lấp đầy khoảng trống giữa pháo binh thông thường và tên lửa đạn đạo.
Vilkha-M là hệ thống pháo phản lực nội địa của Ukraine - Ảnh: Defense Blog
Bên cạnh đó, tên lửa Neptune – vốn nổi tiếng với nhiệm vụ chống hạm – đang được cải tiến thành phiên bản tấn công mặt đất tầm xa. Việc tích hợp ống phóng Neptune lên cùng một khung gầm với tên lửa đạn đạo sẽ tạo ra một tổ hợp tấn công hỗn hợp, gây khó khăn cho các hệ thống phòng không trong việc đánh chặn.
Xe phóng (TEL) của tên lửa Neptune, phiên bản tấn công mặt đất tầm xa tên lửa - Ảnh: Văn phòng Tổng thống Ukraine
Khu vực tư nhân cũng đóng góp đáng kể với các dự án từ công ty Fire Point, bao gồm mẫu tên lửa đạn đạo chiến thuật FP-7 và tên lửa tầm ngắn FP-9. Sự đa dạng về nguồn cung và loại đạn dược là yếu tố then chốt để duy trì hỏa lực trong một cuộc xung đột tiêu hao dài ngày.
Khả năng tác chiến của hệ thống nguyên mẫu HIMARS
HIMARS (High Mobility Artillery Rocket System) là tiêu chuẩn mà Ukraine đang hướng tới. Hệ thống này sử dụng khung gầm xe tải 6x6, cho phép triển khai nhanh chóng và rút lui gọn lẹ để tránh phản pháo. Với khả năng tái nạp trong khoảng 10 phút và độ chính xác cao nhờ GPS, HIMARS được mệnh danh là "súng bắn tỉa của pháo binh".
Hệ thống pháo phản lực cơ động cao M142 HIMARS tại Ukraine - Ảnh: Reuters
Dự án phát triển hệ thống vạn năng của Ukraine không chỉ là một nỗ lực kỹ thuật mà còn là tuyên ngôn về sự tự chủ chiến lược. Nếu thành công, nền tảng này sẽ thiết lập các vùng kiểm soát hỏa lực mạnh mẽ, đẩy lùi các trung tâm hậu cần và chỉ huy của đối phương ra xa tiền tuyến.
Thách thức lớn nhất hiện nay là việc tích hợp hệ thống điện tử hàng không, radar dẫn đường và cơ chế bệ phóng cho nhiều loại tên lửa khác nhau. Tuy nhiên, với nền tảng khoa học kỹ thuật tên lửa sẵn có và công nghệ tiếp thu từ phương Tây, Ukraine đang nỗ lực để tạo ra những thay đổi đáng kể trên bản đồ quân sự.
Tuệ Nhân