Ukraine sẽ sớm có bầu cử?

3 giờ trướcBài gốc

“Tôi đã sẵn sàng cho cuộc bầu cử”, ông Zelensky nói với các phóng viên từ máy bay của mình khi rời Italy sau các cuộc gặp với Thủ tướng Italy và Giáo hoàng Leo. “Không chỉ vậy, tôi đang yêu cầu Mỹ giúp tôi, cùng các đồng nghiệp châu Âu của chúng ta, để đảm bảo an ninh cho cuộc bầu cử”, ông nói thêm.

Phát biểu của ông Zelensky được đưa ra sau một cuộc phỏng vấn trong đó Tổng thống Mỹ nói với tờ báo Politico rằng ông tin giới lãnh đạo Ukraine đang sử dụng chiến tranh như một cái cớ “để không tổ chức bầu cử” và đã đến lúc đất nước này phải tiến hành bỏ phiếu.

Diễn biến này diễn ra vài ngày sau các cuộc đàm phán giữa Ukraine và các đồng minh nhằm đảm bảo chấm dứt cuộc chiến kéo dài gần 4 năm. Sau cuộc gặp với các nhà lãnh đạo châu Âu, ông Zelensky cho biết ông hy vọng Ukraine sẽ chuyển giao một đề xuất hòa bình mới được cập nhật cho Mỹ. Trước đó cùng ngày, ông Zelensky cho biết Ukraine và các đồng minh châu Âu gần như đã sẵn sàng gửi một đề xuất hòa bình “được tinh chỉnh” cho Mỹ sau các cuộc thảo luận tại London hôm 8/12 với các nhà lãnh đạo Anh, Pháp và Đức.

Trong cuộc phỏng vấn với tờ Politico, ông Trump cáo buộc ông Zelensky không đọc đề xuất mới nhất của Mỹ. Khi được hỏi về cáo buộc này, ông Zelensky nói với các phóng viên rằng ông đã đọc nhiều phiên bản của kế hoạch và nhóm Ukraine vẫn đang thực hiện các thay đổi đối với nó. Ông nói rằng, điều quan trọng là Ukraine và Mỹ phải tổ chức các cuộc họp cấp lãnh đạo “trong những tuần tới, tuần sau, hoặc có thể trong một tuần nữa” liên quan đến kế hoạch này.

Tổng thống Zelensky cho biết 3 văn kiện khác nhau đang được thảo luận với phía Mỹ và châu Âu. Một văn kiện là khuôn khổ hòa bình gồm 20 điểm, có thể được điều chỉnh liên tục. Văn kiện thứ hai, ông nói, liên quan đến các đảm bảo an ninh. "Chúng tôi đang làm việc về vấn đề này. Tôi đang chờ đợi các đề xuất liên quan từ quân đội của chúng tôi và cuộc đối thoại của họ với phía Mỹ", ông Zelensky nói về văn kiện thứ hai. Văn kiện thứ ba, ông Zelensky cho biết, liên quan đến sự phục hồi của Ukraine. Ông nói rằng những nỗ lực hướng tới mục tiêu đó nên được thực hiện sau khi chiến tranh kết thúc hoặc sau khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn.

Lần cuối Ukraine tổ chức bầu cử là vào tháng 4/2019, khi đó ông Zelensky đã giành chiến thắng áp đảo và giải tán quốc hội khi nhậm chức 1 tháng sau đó. Đảng Người phục vụ nhân dân của ông đã giành được đa số tuyệt đối trong cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 7 cùng năm.

Chưa đầy 3 năm sau, tháng 2/2022, ông Zelensky đã ban lệnh thiết quân luật, trong đó cấm tổ chức bầu cử. Ukraine dự kiến sẽ tổ chức bầu cử tổng thống vào năm 2024. Nhưng, sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt, thiết quân luật đã được ban bố và kể từ đó đã được gia hạn thêm bằng các sắc lệnh của tổng thống. Ông Zelensky và các quan chức Ukraine khác đã nhiều lần khẳng định rằng cuộc bầu cử sẽ diễn ra sau khi chiến tranh kết thúc và các tiêu chuẩn quốc tế về bỏ phiếu được đáp ứng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng, tháng 2/2025. Ảnh: Xinhua/Hu Yousong.

Từ năm 2024, khi nhiệm kỳ của ông Zelensky dự kiến kết thúc, Nga đã gọi ông là “bất hợp pháp” và nghi ngờ tính chính danh của ông. Cách nói này cũng đã len lỏi vào phát ngôn của các quan chức Mỹ. Giờ đây, ông Trump đang cáo buộc ông Zelensky sử dụng chiến tranh để tránh bầu cử.

Những người ủng hộ bầu cử cho rằng, việc tổ chức bầu cử trở nên quan trọng hơn khi chúng đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế. "Đó là về uy tín và tính hợp pháp của nhà nước Ukraine hiện tại. Nếu không có tính hợp pháp, nhà nước này sẽ không tồn tại", Olha Aivazovska, thuộc nhóm cải cách bầu cử Mạng lưới Dân sự Opora, cho biết. Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng, việc tổ chức bầu cử ngay bây giờ sẽ gây ra tình trạng bất ổn chính trị lớn.

Trong khi Ukraine vẫn đang trong tình trạng thiết quân luật, hiện chưa có khung pháp lý nào cho các cuộc bầu cử. Ông Zelensky cho biết sẽ yêu cầu sửa đổi luật, nhưng những thách thức về mặt thực tiễn và hậu cần vẫn tồn tại.

Với hơn 5,9 triệu người tị nạn ở nước ngoài và 4,4 triệu người phải chuyển chỗ ở trong nước, việc cập nhật và xác minh đăng ký cử tri sẽ là một nhiệm vụ khổng lồ.

Chiến tranh cũng đã gây thiệt hại nặng nề cho cơ sở hạ tầng bầu cử. Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Bầu cử Ukraine Serhiy Dubovyk, hiện chỉ có 75% điểm bỏ phiếu của Ukraine có thể hoạt động.

Gần 1 triệu người Ukraine đang phục vụ trong quân đội, nhiều người ở tiền tuyến và thật khó để thấy họ có thể bỏ phiếu như thế nào nếu không có sự đảm bảo chấm dứt giao tranh.

Ông Dubovyk cho biết, việc đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về một cuộc bầu cử công bằng và tự do ở Ukraine sẽ cần 6 tháng chuẩn bị. Ông nói rằng, nếu các cuộc bầu cử được tổ chức sớm hơn, "không thể đảm bảo hoàn toàn việc tuân thủ tất cả các tiêu chuẩn quốc tế".

Hiện tại là thời điểm nhạy cảm trong các cuộc đàm phán hòa bình. Ukraine đang chuẩn bị đệ trình các sửa đổi của mình đối với kế hoạch hòa bình do đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và Jared Kushner, con rể ông Trump, dẫn đầu.

Kế hoạch hòa bình ban đầu gồm 28 điểm đã được thu gọn xuống còn 20 điểm, nhưng vấn đề then chốt về lãnh thổ vẫn chưa được giải quyết.

Ông Zelensky đang phải đối mặt với áp lực liên tục và ngày càng tăng từ ông Trump để nhượng bộ, và đây là một trong những đòn bẩy mà Tổng thống Mỹ dường như đang sử dụng để thúc đẩy đàm phán hòa bình.

Thay vì khuất phục trước áp lực, ông Zelensky đã áp dụng một cách tiếp cận mới nhằm nhấn mạnh sự cần thiết của các đảm bảo an ninh và tận dụng điều này để thúc đẩy Mỹ đạt được thỏa thuận ngừng bắn tạm thời từ phía Nga.

Trương Hùng (Tổng hợp)

Nguồn ANTG : https://antg.cand.com.vn/su-kien-binh-luan-antg/ukraine-se-som-co-bau-cu--i791093/