Ứng dụng AI trong báo chí môi trường: Cơ hội nâng cao nhận thức và hành động xanh

18 giờ trướcBài gốc

Ông đánh giá thế nào về ứng dụng AI trong báo chí hiện nay, thưa ông?

AI đã len lỏi vào tất cả các lĩnh vực của đời sống. Quan trọng nhất là việc ứng dụng AI phụ thuộc vào mục tiêu của từng người sử dụng. Nếu dùng cho mạng xã hội sẽ có tiêu chí riêng; dùng cho báo chí lại có tiêu chí khác, cụ thể là với báo điện tử, báo hình, báo nói...

Về ứng dụng trong báo chí, có thể thấy rõ từ khâu xây dựng kế hoạch tuyên truyền, tác nghiệp chuyên môn, biên tập đến xuất bản. Hiện nay có nhiều nền tảng được sử dụng, phổ biến nhất là ChatGPT, DeepSeek...

TS. Đào Xuân Hưng, Tổng Biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường.

Khi nói đến một tác phẩm báo chí, chủ thể sáng tạo vẫn là con người và nội dung chính do nhà báo định hướng. AI là công cụ hỗ trợ để tạo ra tác phẩm báo chí hay hơn, phong phú hơn và có thể tổng hợp được nhiều khía cạnh mà người làm báo chưa nghĩ tới. Ngôn từ nhờ đó được biên tập chặt chẽ hơn.

Tuy nhiên, việc ứng dụng còn phụ thuộc vào thói quen của nhà báo. Mỗi người sẽ có phương pháp riêng để làm cho tác phẩm của mình hay nhất, tốt nhất, lan tỏa rộng nhất và được công chúng đón đọc.

Việc ứng dụng AI còn phụ thuộc vào thiết bị sử dụng (điện thoại hay máy tính), cũng như phiên bản phần mềm. Nếu dùng bản phổ thông thì tính năng khác, còn nếu sử dụng phần mềm chuyên nghiệp, có trả phí thì sẽ cho ra sản phẩm tương ứng. Do đó, việc dùng phiên bản nào sẽ cho ra sản phẩm khác nhau.

Việc ứng dụng AI trong báo chí là cần thiết và nên được khuyến khích. Tuy nhiên, ứng dụng như thế nào lại phụ thuộc vào định hướng tuyên truyền, thông điệp của người sáng tạo nội dung, mà cụ thể là nhà báo. Quá trình này cần thể hiện tính nhân văn, bản sắc của nhà báo và cơ quan báo chí.

Trước khi ứng dụng, nhà báo cần có hiểu biết, trí tuệ về vấn đề đó. AI có thể giúp tạo ra sản phẩm báo chí nhanh chóng, dùng câu từ mang tính chất "key word" theo xu hướng (trend), giúp nội dung dễ dàng được hệ thống lan tỏa hơn.

Theo ông, ứng dụng AI vào tòa soạn đang được triển khai như thế nào?

Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) được hợp nhất từ Tạp chí Tài nguyên và Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) và Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) trước đây. Việc ứng dụng AI trước tiên đã được triển khai ở khâu xuất bản trên tạp chí điện tử.

Bản tin thời tiết ứng dụng AI của Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường thu hút đông đảo người xem trên nền tảng mạng xã hội.

Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường đã chủ động nghiên cứu, thử nghiệm và bước đầu triển khai một số ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm nâng cao chất lượng nội dung, hiệu quả vận hành và mức độ tương tác với độc giả, tối ưu hóa kế hoạch xuất bản và định hướng nội dung kịp thời. Những công cụ này giúp tiết kiệm thời gian cho phóng viên, biên tập viên và tăng tính chính xác, mạch lạc của văn bản.

Tạp chí đã ứng dụng AI để sáng tạo bản tin thời tiết, sử dụng dữ liệu từ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia. AI hỗ trợ xử lý đồ họa, giọng đọc, bản đồ dự báo thời tiết, chuyển hóa ngôn ngữ chuyên môn sang ngôn ngữ báo chí. Ngoài ra, thông tin còn được lan tỏa trên mạng xã hội. Đơn cử như Bản tin áp thấp nhiệt đới mạnh lên thành bão mới đây, trong một ngày có hơn 460.000 lượt người xem. Đây là bước đầu trong việc ứng dụng AI vào từng sản phẩm báo chí của tạp chí khoa học.

Báo chí đang gặp những thách thức nào trong chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ hiện nay thưa ông?

Báo chí hiện nay đối diện nhiều thách thức. Thứ nhất là thói quen người dùng. Họ chọn thông tin theo sở thích cá nhân, nhiều khi tiếp cận thông tin không phải là tác phẩm báo chí chính thống, mà là thông tin giật gân, ngắn gọn, không rõ nguồn gốc.

Thứ hai là ranh giới mờ giữa báo chí, mạng xã hội và thông tin tổng hợp. Nhiều độc giả không phân biệt được đâu là báo chí chuyên nghiệp. Qua việc khảo sát đi dạy, tôi nhận thấy bạn trẻ ít vào trang của cơ quan báo chí mà hay vào các trang tin tổng hợp. Họ lấy những bài báo hay nhất, hot nhất của cơ quan báo chí dày công đầu tư, sáng tạo.

Thứ ba là cách tiếp cận thông tin thay đổi. Trước đây độc giả mua báo, nay chỉ cần điện thoại thông minh để tìm kiếm thông tin. AI hỗ trợ phân phối thông tin theo từ khóa, việc này cũng đồng nghĩa với việc tác phẩm báo chí bị ảnh hưởng với các nội dung khác, trong đó có thông tin quảng cáo tử các nhà tài trợ.

Thứ tư là đầu tư cho công nghệ chi phí lớn. Cơ quan báo chí phần lớn phải tự chủ tài chính. Trong khi để làm báo công nghệ, cần thiết bị chuyên dụng, phần mềm bản quyền, kinh phí đầu tư lớn, điều mà không phải cơ quan báo chí nào cũng có điều kiện đầu tư.

Thứ năm là thói quen sáng tạo của nhà báo. Nhiều người chỉ dừng ở việc hoàn thành tác phẩm và nộp cho tòa soạn, chưa chú trọng đến việc lan tỏa sản phẩm trên môi trường số. Nhà báo hiện nay cần hiểu công chúng của mình, biết cách tương tác và phân tích hành vi, nhu cầu của người đọc.

Ứng dụng AI không chỉ dành cho cơ quan báo chí mà còn cho từng nhà báo, từng người dân. Mỗi nhà báo cần có kênh riêng và ứng dụng AI hiệu quả, thay đổi cách tác nghiệp, có kế hoạch và thực hiện hiệu quả nhất.

Có thể nói, AI giúp kết hợp giữa trí tuệ con người và trí tuệ nhân tạo để tạo nên những sản phẩm báo chí hay, lan tỏa sâu rộng, được công chúng đón nhận.

Ông đánh giá việc ứng dụng AI trong văn hóa, môi trường hiện nay như thế nào?

Tại hội thảo về ứng dụng AI trong báo chí, truyền thông, văn hóa, lịch sử và phát triển du lịch, đã thu hút nhiều chuyên gia, nhà báo và cơ quan quản lý nhà nước đã tham gia.

Thông điệp chính là báo chí – đặc biệt là các phóng viên – cần ứng dụng AI để xây dựng loạt bài phản ánh thực trạng môi trường biển, ô nhiễm, từ đó nâng cao ý thức cộng đồng.

Thông qua ứng dụng AI, những hình ảnh đẹp, bài viết hay có thể lan tỏa nhanh chóng trên mạng xã hội, kêu gọi hành động có văn hóa như không xả rác bừa bãi, bỏ rác đúng nơi quy định…

Các tác phẩm báo chí đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao ý thức người dân và du khách tại khu vực biển, khu du lịch nghỉ dưỡng. Từ nhận thức sẽ dẫn đến hành vi, tạo nên hành động chung tay bảo vệ môi trường xanh – sạch – đẹp, qua đó phát triển du lịch bền vững.

Môi trường biển sạch đẹp thì du lịch mới phát triển. Nhưng du lịch lại đang đối mặt với thách thức lớn là rác thải, đặc biệt là nhựa đại dương.

Việc tổ chức hội thảo AI trong báo chí nhân dịp kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam là cơ hội để các nhà báo chủ động ứng dụng công nghệ, tạo ra những tác phẩm báo chí chất lượng, chuyên sâu về văn hóa – môi trường, xây dựng chuyên mục chuyên biệt, có sự tương tác cao với công chúng – nhất là cộng đồng khách du lịch.

Ông có chia sẻ gì gửi đến các bạn trẻ đam mê lĩnh vực báo chí, truyền thông môi trường trong kỷ nguyên AI?

Báo chí truyền thông về môi trường, đặc biệt trong lĩnh vực biển và hải đảo rất cần thế hệ phóng viên trẻ yêu nghề, dấn thân, sáng tạo và ứng dụng AI như một người bạn đồng hành có trách nhiệm sáng tạo những tác phẩm báo chí có giá trị được công chúng báo chí yêu mến đón nhận.

Trong lĩnh vực môi trường, văn hóa biển và du lịch sinh thái, nơi các thông điệp truyền thông phải vừa rõ ràng, ấn tượng và vừa chạm cảm xúc của công chúng báo chí, các bạn trẻ có thế mạnh là tiếp cận công nghệ nhanh, ứng dụng AI để tạo ra nội dung nhanh hơn, sinh động hơn và đúng đối tượng hơn. Đặc biệt, với các công cụ phân tích dữ liệu lớn, AI giúp dự báo xu hướng, đo lường hiệu quả truyền thông và phản hồi của công chúng gần như theo thời gian thực.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

XM/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/xa-hoi/ung-dung-ai-trong-bao-chi-moi-truong-co-hoi-nang-cao-nhan-thuc-va-hanh-dong-xanh-20250613170009288.htm