Ứng dụng công nghệ để đăng ký điện mặt trời mái nhà nhanh chóng, thuận tiện

3 giờ trướcBài gốc

Theo Nghị định 58 hướng dẫn luật Điện lực về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới, khi người dân, doanh nghiệp lắp đặt hệ thống ĐMTMN, dù có nối lưới hoặc không thì cũng phải tiến hành các thủ tục cơ bản là thông báo hay đăng ký với cơ quan chức năng.

Tuy nhiên, theo thống kê của Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN), từ sau năm 2020 đến nay, đã có khoảng 1.300MWp ĐMTMN được lắp đặt nhưng không bán điện cho EVN, trong đó đa số hộ dân không thông báo hay đăng ký với cơ quan chức năng.

Vừa qua, để khắc phục những tồn tại trên và tránh những hệ lụy liên quan, EVN đã đề xuất cần có chế tài xử phạt vi phạm hành chính cho việc không thông báo hay đăng ký khi lắp đặt ĐMTMN tự sản tự tiêu.

Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, PGS-TS Vũ Thanh Ca, nguyên Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế và khoa học công nghệ, Tổng cục Biển và hải đảo Việt Nam cho rằng phát triển điện mặt trời để cung cấp một nguồn năng lượng ít phát thải và ít gây ô nhiễm môi trường là một phần của lối sống xanh, giúp giảm ô nhiễm môi trường. Đặc biệt, điện mặt trời giúp tăng nguồn năng lượng để thay thế các phương tiện giao thông có động cơ xăng sang động cơ điện.

Do vậy, điện mặt trời giúp giảm ô nhiễm môi trường tại các đô thị lớn với các chất ô nhiễm không khí độc hại như khí NO2, SO2, CO và bụi mịn. Ngoài ra, sử dụng điện mặt trời còn giúp giảm phát thải khí nhà kính và giúp Việt Nam đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, như đã cam kết tại COP26.

PGS-TS Vũ Thanh Ca, nguyên Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế và khoa học công nghệ, Tổng cục Biển và hải đảo Việt Nam

Ông Ca cho hay nhận thức rõ những lợi ích của điện mặt trời, đặc biệt là ĐMTMN tự sản, tự tiêu, Chính phủ đã có nhiều văn bản pháp luật để khuyến khích. Ví dụ Nghị định số 135/2024/NĐ-CP Quy định cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ; Nghị định số 58/2025/NĐ-CP Quy định chi tiết một số điều của Luật Điện lực về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới…

Có thể thấy cả hai văn bản pháp luật này đều quy định việc đăng ký, thông báo khi lắp ĐMTMN. Tại sao phải làm như vậy trong các văn bản “khuyến khích phát triển” điện năng lượng tái tạo?

Trả lời câu hỏi này, ông Ca cho rằng điện mặt trời là nguồn điện không ổn định, phụ thuộc vào thời gian và điều kiện thời tiết.

Điện mặt trời có thể phát với công suất khá lớn vào ban ngày, trong điều kiện nắng đẹp. Tuy nhiên, nếu trời đang nắng mà một cơn dông mạnh kéo đến hoặc ban đêm thì công suất phát của điện mặt trời sẽ trở về 0. Nếu cơ sở dùng điện mặt trời không sử dụng điện lưới thì khi đó sẽ bị mất điện.

Đối với các cơ sở này, sự thiếu ổn định của hệ thống điện mặt trời không ảnh hưởng gì tới lưới điện quốc gia. Nhưng, hầu hết các cơ sở lắp đặt điện mặt trời mái nhà cũng đồng thời kết nối với lưới điện quốc gia và sẽ sử dụng nguồn điện lưới để hoạt động. Khi đó, cần nguồn điện ổn định, có công suất phát điện gần với công suất yêu cầu để tiếp tục cung cấp điện.

“Các nguồn điện ổn định này cần sẵn sàng để ngay lập tức bù đắp vào lượng điện mặt trời bị mất đi, có nghĩa là chúng phải hoạt động tại thời điểm mà điện mặt trời suy giảm hoặc mất hết. Để khởi động các nguồn này cần thời gian và chi phí tiền bạc. Nếu để các nguồn này chạy cả ngày thì sẽ cực kỳ tốn kém và lãng phí”, ông Ca nói.

Do vậy, theo ông Ca, cần dự báo nhu cầu và thời điểm điện mặt trời suy giảm hoặc biến mất để khởi động các nguồn thay thế vào một thời gian thích hợp, giảm sự lãng phí xuống mức thấp nhất nhưng đáp ứng được nhu cầu thay thế điện mặt trời.

Công tác dự báo này chỉ có thể thực hiện thành công khi có thông tin về công suất lắp đặt điện mặt trời, kể cả công suất lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu nhưng sử dụng điện lưới khi không có điện mặt trời.

“Có thể thấy rằng quy định việc đăng ký, thông báo khi lắp điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu nếu cơ sở lắp đặt có sử dụng điện lưới là hợp lý và rất cần thiết”, ông Ca nêu.

TS Vũ Thanh Ca nhìn nhận việc giảm lãng phí điện năng cung cấp bởi các nguồn điện ổn định xuống mức thấp nhất nhờ các thông tin về các hệ thống năng lượng tái tạo, bao gồm cả ĐMTMN tự sản, tự tiêu không những giảm chi phí, nâng cao hiệu quả phát điện, giảm giá thành bán điện cho người tiêu dùng mà còn giúp giảm ô nhiễm không khí và giúp Việt Nam có thể đạt mục tiêu trung hòa carbon.

Nhiều ý kiến băn khoăn về đề xuất xử phạt nếu không đăng ký làm điện mặt trời mái nhà

Theo ông Vũ Thanh Ca, quy trình đăng ký và thông báo cần được thiết kế đơn giản, thuận tiện cho người dân, đồng thời không được biến thành rào cản khiến việc lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu bị chậm trễ.

“Nền tảng phục vụ đăng ký, thông báo cần được xây dựng trực tuyến, cho phép truy cập và thao tác từ điện thoại thông minh hoặc máy tính; cần phải có những quy định phòng cháy chữa cháy hợp lý nhất để đảm bảo an toàn cháy nổ với chi phí thấp nhất và dễ dàng cho sự kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng”, ông Ca nêu.

Ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh của EVN, khẳng định việc dự báo phụ tải là vấn đề hết sức quan trọng. Đó là nguồn số liệu đầu vào để Công ty TNHH MTV vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia (NSMO) lập kế hoạch vận hành trong cả ngắn và dài hạn.

Với EVN, đó cũng là dữ liệu để ngành làm cơ sở chuẩn bị hạ tầng, từ lưới truyền tải cho tới các trạm phân phối, nhằm đảm bảo cung cấp điện cho người dân. Có nghĩa là việc đăng ký buộc phải làm vì đã có trong quy định tại Nghị định 58. Thứ hai là khai báo để ngành điện xác định quy mô nguồn ĐMTMN phục vụ công tác quản lý, vận hành và chuẩn bị nguồn cung tốt.

"Hiện EVN xây dựng hệ thống để người dân thông báo, đăng ký khá cẩn thận và dễ dàng. Người dân chỉ cần cung cấp thông tin về hệ thống ĐMTMN, chứ không phải thủ tục hành chính, không có gì phức tạp", ông Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh.

Lam Thanh

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/ung-dung-cong-nghe-de-dang-ky-dien-mat-troi-mai-nha-nhanh-chong-thuan-tien-237914.html