Ung thư vốn là nỗi ám ảnh của nhiều người, nhưng nguy hiểm hơn cả là nhóm ung thư "câm lặng" – những loại ung thư phát triển âm thầm, hầu như không có triệu chứng đặc hiệu ở giai đoạn sớm. Chúng chỉ được phát hiện khi bệnh đã tiến triển nặng, làm giảm cơ hội điều trị hiệu quả.
Hình ảnh minh họa khối u tuyến tụy – một trong những loại ung thư “câm lặng” nguy hiểm nhất.
Thế nào là ung thư "câm lặng"?
Thuật ngữ "câm lặng" dùng để chỉ những loại ung thư tiến triển trong thời gian dài mà người bệnh không có biểu hiện rõ ràng. Các dấu hiệu thường mơ hồ, dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với những bệnh thông thường khác. Chính vì vậy, phần lớn trường hợp chỉ được phát hiện khi khối u đã lan rộng hoặc di căn.
Những loại ung thư điển hình thuộc nhóm "câm lặng"
Ung thư tuyến tụy: Đây là bệnh nổi bật nhất trong nhóm này. Giai đoạn đầu thường không đau, không gây khó chịu. Khi xuất hiện vàng da, sụt cân hay đau bụng thì đa phần bệnh đã ở giai đoạn muộn.
Ung thư buồng trứng: Nhiều phụ nữ nhầm lẫn các triệu chứng như đầy bụng, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa với những vấn đề thường ngày, khiến bệnh âm thầm phát triển.
Ung thư gan: Do gan có khả năng bù trừ tốt, các triệu chứng thường chỉ xuất hiện khi khối u đã lớn hoặc gan bị suy giảm chức năng rõ rệt.
Ung thư đại trực tràng giai đoạn sớm: Một số trường hợp không biểu hiện ra ngoài. Chỉ khi khối u gây chảy máu, tắc nghẽn thì bệnh nhân mới nhận thấy bất thường.
Ung thư thận: Phần lớn được phát hiện tình cờ qua siêu âm hay chụp chiếu vì các triệu chứng như tiểu máu, đau lưng thường chỉ xuất hiện khi khối u lớn.
Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm ung thư gan, thận và đại trực tràng ngay cả khi chưa có triệu chứng.
Vì sao ung thư "câm lặng" khó phát hiện?
Một số cơ quan nội tạng có khả năng hoạt động bù trừ cao như gan, thận, tụy. Điều này khiến bệnh không gây ra rối loạn rõ rệt trong thời gian dài. Ngoài ra, khối u ở những cơ quan nằm sâu trong cơ thể ít gây triệu chứng hoặc đau đớn. Cơ chế sinh học và di truyền của từng loại ung thư cũng góp phần làm bệnh phát triển âm thầm.
Cách nhận biết sớm và phòng ngừa
Mặc dù khó phát hiện, nhưng không có nghĩa là không thể chẩn đoán sớm. Các biện pháp tầm soát định kỳ đóng vai trò then chốt, đặc biệt ở nhóm nguy cơ cao:
Nội soi tiêu hóa để phát hiện ung thư đại trực tràng.
Siêu âm bụng và xét nghiệm máu giúp phát hiện tổn thương ở gan, thận.
Chụp cắt lớp (CT, MRI) hỗ trợ phát hiện sớm các khối u tuyến tụy.
Khám phụ khoa định kỳ để tầm soát ung thư buồng trứng.
Bên cạnh đó, lối sống lành mạnh giúp giảm nguy cơ mắc ung thư: không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, duy trì cân nặng hợp lý, vận động thường xuyên và có chế độ ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn.
Lời khuyên từ thầy thuốc
Ung thư "câm lặng" là thách thức lớn trong y học hiện nay. Các bác sĩ nhấn mạnh rằng người dân không nên chờ có triệu chứng mới đi khám. Việc chủ động tầm soát và kiểm tra sức khỏe định kỳ là yếu tố quan trọng giúp nâng cao tỷ lệ phát hiện sớm, từ đó mở ra nhiều cơ hội điều trị thành công.
BS. Lê Anh