Đơn cử với ung thư dạ dày, Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (Globocan) năm 2022 ghi nhận Việt Nam có hơn 16.200 ca mắc mới và hơn 13.200 ca tử vong mỗi năm (xếp thứ 5 về mắc mới và thứ 3 về tỷ lệ tử vong). Hoặc với ung thư đại trực tràng, nước ta ghi nhận gần 17.000 ca mắc mới, hơn 8.400 ca tử vong, xếp thứ 4 về tỷ lệ mắc và thứ 5 về tỷ lệ tử vong trong các loại ung thư.
Đáng chú ý, rất nhiều bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn muộn, khi khối u đã di căn hoặc xâm lấn sâu, làm giảm cơ hội điều trị triệt căn. Tại Hội nghị khoa học toàn quốc lần thứ I do Hội Nội soi tiêu hóa can thiệp Việt Nam tổ chức trong 2 ngày 3-4/10, các chuyên gia cho biết việc phát hiện sớm không chỉ giúp điều trị ít xâm lấn mà còn tiết kiệm chi phí và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.
Từ chỗ chỉ hỗ trợ chẩn đoán, các kỹ thuật nội soi can thiệp hiện trở thành công cụ điều trị bệnh lý tiêu hóa hiệu quả. Trước đây, bệnh nhân có polyp đại tràng, hẹp thực quản, chảy máu tiêu hóa, sỏi đường mật… phải phẫu thuật mở với nhiều rủi ro, thời gian hồi phục dài. Hiện nay, kỹ thuật nội soi can thiệp giúp chẩn đoán sớm, điều trị ít xâm lấn, an toàn, giảm chi phí và rút ngắn thời gian nằm viện.
Nhiều bệnh nhân phát hiện có polyp đại tràng, được chỉ định cắt hớt tổn thương dưới niêm mạc qua nội soi, khiến việc điều trị ung thư sớm đường tiêu hóa đạt kết quả tốt. Điều này khiến ung thư đường tiêu hóa không còn đáng sợ nếu phát hiện, can thiệp sớm.
Theo thống kê, Việt Nam hiện có khoảng 8.000 - 10.000 bác sĩ tiêu hóa, trong đó khoảng 5.000 bác sĩ nội soi tiêu hóa. Nội soi chẩn đoán ngày càng phổ biến, đặc biệt tại tuyến tỉnh, song nhiều đơn vị vẫn sử dụng hệ thống cũ nhằm tiết giảm chi phí.
PGS.TS Nguyễn Công Long, Chủ tịch Hội Nội soi tiêu hóa can thiệp Việt Nam. Ảnh: T.Hà
Do đó, PGS.TS Nguyễn Công Long, Chủ tịch Hội Nội soi tiêu hóa can thiệp Việt Nam, cho rằng việc hội nhập phát triển đưa những kỹ thuật tiên tiến trong nội soi tiêu hóa như siêu âm nội soi, cắt tách dưới niêm mạc (ESD), cắt cơ thực quản qua đường miệng (POEM), can thiệp mật–tụy (ERCP), cũng như các giải pháp điều trị u tân sinh sớm bằng sóng cao tần, vi sóng… được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá, nâng chuẩn chất lượng chẩn đoán và điều trị, qua đó nâng cao chất lượng khám, chữa bênh điều trị cho người dân.
Vị chuyên gia cho rằng hội nhập tri thức toàn cầu nhưng mục tiêu quan trọng nhất là chuyển hóa thành năng lực thực hành tại từng địa phương, không để nội soi can thiệp chỉ dừng lại ở các bệnh viện tuyến Trung ương. Tại hội nghị, Hội Nội soi tiêu hóa can thiệp Việt Nam đã đưa ra mô hình trung tâm hạt nhân - vệ tinh, kết hợp đào tạo từ cơ bản đến nâng cao, huấn luyện mô phỏng, hỗ trợ chuyên môn tại chỗ, tele-mentoring ca khó.
Cách tiếp cận này vừa bảo đảm tính chuẩn hóa, vừa tạo cơ hội để các bệnh viện tỉnh, thậm chí một số bệnh viện tuyến huyện có năng lực, có thể tiếp cận và làm chủ kỹ thuật.
Hội nghị khoa học toàn quốc nội soi tiêu hóa can thiệp lần thứ I quy tụ hơn 1.500 đại biểu, 100 báo cáo viên trong nước cùng nhiều chuyên gia đến từ Pháp, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan… Sự kiện đánh dấu bước khởi đầu quan trọng trong hành trình đưa tri thức toàn cầu vào thực hành lâm sàng.
Võ Thu