Ung thư ngày càng gia tăng, trẻ hóa và giải pháp từ y học hạt nhân

10 giờ trướcBài gốc

Thông tin này được đưa ra tại Hội nghị Khoa học "Cập nhật tiến bộ trong ung thư và y học hạt nhân" diễn ra tại Bệnh viện Bạch Mai ngày 16/8.

Ông Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai phát biểu tại Hội nghị.

Phát biểu tại Hội nghị, PGS-TS.Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, ung thư vẫn đang là gánh nặng y tế hàng đầu trên thế giới và tại Việt Nam.

Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho hay, mỗi năm thế giới có gần 20 triệu ca mắc mới ung thư và khoảng 10 triệu người tử vong vì căn bệnh này. Riêng tại Việt Nam, số ca mắc mới đã vượt ngưỡng 180.000 ca, với hơn 122.000 ca tử vong mỗi năm.

“Đây là con số đáng báo động, phản ánh thực trạng cần phải có chiến lược tổng thể và đồng bộ trong chẩn đoán sớm, điều trị trúng đích và chăm sóc toàn diện cho bệnh nhân ung thư”, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai nhấn mạnh.

Theo các chuyên gia, tình trạng mắc và tử vong do ung thư ở Việt Nam đang có xu hướng gia tăng, đặc biệt là các loại ung thư phổi, gan, vú, dạ dày và đại trực tràng.

Đây là những bệnh ung thư phổ biến và có tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Trong đó, ung thư phổi được coi là “sát thủ thầm lặng”, chiếm tỷ lệ hàng đầu ở nam giới tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Nguyên nhân của xu hướng gia tăng này, theo GS-TS.Mai Trọng Khoa, nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, không chỉ đến từ sự gia tăng dân số và tuổi thọ, mà còn là hệ quả của lối sống hiện đại và môi trường sống ngày càng bị ô nhiễm. Các yếu tố như khói bụi, hóa chất, thuốc trừ sâu, khí thải, rượu bia và đặc biệt là thuốc lá (cả truyền thống và điện tử) đang tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng.

“Đáng lo ngại, độ tuổi bắt đầu hút thuốc đang trẻ hóa, lan rộng cả vào môi trường học đường. Hút thuốc lá thụ động cũng trở thành một mối nguy thường trực trong trường sống và làm việc. Hàng trăm chất độc trong khói thuốc là yếu tố thúc đẩy quá trình phát triển ung thư, đặc biệt là ung thư phổi,” ông Khoa phân tích.

Ngoài ra, theo chuyên gia này, một số trường hợp ung thư xảy ra dù không có yếu tố nguy cơ rõ rệt, do các đột biến gene trong cơ thể. Tuy nhiên, tỷ lệ này thấp hơn nhiều so với các nguyên nhân đến từ môi trường và lối sống.

Trước những thách thức ngày càng lớn, giới chuyên môn cho rằng việc ứng dụng các kỹ thuật y học hiện đại là giải pháp không thể chậm trễ, nhằm nâng cao năng lực tầm soát, phát hiện và điều trị hiệu quả hơn.

Trong số các lĩnh vực y học được ứng dụng mạnh mẽ trong điều trị ung thư, y học hạt nhân đang ngày càng khẳng định vai trò then chốt, nhờ khả năng hỗ trợ chẩn đoán sớm, phân tầng nguy cơ và cá thể hóa điều trị cho từng người bệnh.

Đặc biệt, với các kỹ thuật tiên tiến như PET/CT, SPECT/CT hay SPECT, y học hạt nhân cho phép đánh giá chuyển hóa tế bào ung thư ngay cả khi chưa xuất hiện tổn thương hình thái, từ đó giúp phát hiện di căn sớm và cải thiện đáng kể kết quả điều trị.

Không dừng lại ở khâu chẩn đoán, y học hạt nhân còn đóng vai trò quan trọng trong điều trị ung thư thông qua các liệu pháp phóng xạ nhắm trúng đích như I-131, Lu-177, Y-90 hay các liệu pháp theranostic, phương pháp sử dụng cùng một phân tử vừa để ghi hình, vừa để điều trị.

Đây là một trong những hướng tiếp cận hiện đại, cho phép xác định chính xác vị trí tổn thương và đánh giá đáp ứng điều trị theo thời gian thực, giúp tiêu diệt tế bào ung thư hiệu quả, đồng thời hạn chế tối đa ảnh hưởng đến mô lành.

“Sự tiến bộ của các phương pháp chẩn đoán hiện đại như giải trình tự thế hệ mới (NGS), phân tích bệnh ở mức độ gene, sinh học phân tử, kết hợp với các liệu pháp điều trị đích và miễn dịch đã kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh,” PGS-TS.Đào Xuân Cơ nhấn mạnh.

Theo bác sỹ Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học Hạt nhân & Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai hiện nay, người bệnh ung thư tại Việt Nam đã có thể tiếp cận đầy đủ các phương pháp điều trị chuẩn mực như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, điều trị đích và miễn dịch.

Nhiều loại thuốc tiên tiến đã có mặt tại Việt Nam, không chỉ giúp điều trị khỏi bệnh ở giai đoạn sớm, mà còn kéo dài thời gian sống và nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn.

Đặc biệt, theo bác sĩ Phương, y học hạt nhân đang hướng đến điều trị theo hướng "theranostic", tức kết hợp chẩn đoán và điều trị trong cùng một chu trình, giúp nhắm trúng đích phân tử ung thư.

Nhiều dược chất phóng xạ mới như Lutetium-177 cho ung thư tuyến tiền liệt, u thần kinh nội tiết; I-125 cho ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn sớm; hay Y-90 trong điều trị ung thư gan cũng sẽ được ứng dụng tại Việt Nam.

Ưu điểm của các phương pháp này là tia bức xạ chỉ tác động trong phạm vi vài milimét, tập trung tiêu diệt khối u mà hầu như không ảnh hưởng đến mô lành xung quanh, từ đó giảm đáng kể tác dụng phụ.

Bên cạnh đó, điều trị ung thư hiện nay còn ứng dụng cả trí tuệ nhân tạo (AI). PGS-TS.Vũ Văn Giáp, Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai thông tin thêm, hiện Bệnh viện đang triển khai đề tài cấp Nhà nước về việc sử dụng AI trong phân tích hình ảnh CT, nội soi phế quản và mô bệnh học để tầm soát, phát hiện sớm ung thư.

Kết quả bước đầu cho thấy AI có khả năng đánh giá nguy cơ mắc ung thư với độ chính xác cao.

Ngoài ra, AI cũng đang được nghiên cứu ứng dụng trong siêu âm tuyến giáp, siêu âm và chụp X-quang vú nhằm hỗ trợ bác sĩ trong việc đánh giá khách quan, góp phần phát hiện sớm các bệnh lý ác tính.

D.Ngân

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/ung-thu-ngay-cang-gia-tang-tre-hoa-va-giai-phap-tu-y-hoc-hat-nhan-d360940.html