Văn hóa Tày làm nên sức sống du lịch cộng đồng ở Bản Liền

6 giờ trướcBài gốc

Từ những nếp nhà sàn truyền thống, tiếng hát then ngân vang, đến những lễ hội rộn rã mỗi dịp xuân về – tất cả làm nên một không gian văn hóa độc đáo của người Tày. Giờ đây, chính những giá trị văn hóa ấy đang mở ra hướng đi mới cho du lịch cộng đồng, vừa bảo tồn truyền thống, vừa mang lại sinh kế bền vững cho người dân.

Sự gắn kết cộng đồng trong nếp sống và phong tục

Ở Bản Liền, đời sống cộng đồng luôn được đặt lên hàng đầu. Người Tày coi bản làng như một đại gia đình, nơi mọi người cùng dựng nhà, cùng thu hoạch mùa màng, cùng tổ chức lễ hội. Anh Vàng A Vượng - Trưởng thôn Đội 3, xã Bản Liền chia sẻ: “Bà con ở đây cái gì cũng chung tay: làm nhà thì cả bản đến giúp, đám cưới thì góp công góp của, lễ hội thì ai cũng tham gia. Nhờ vậy mà nếp xưa còn giữ được, khách đến mới thấy cái hay, cái đẹp".

Quả thật, sự gắn kết ấy thể hiện trong từng nếp sinh hoạt. Từ việc giúp nhau dựng nhà sàn, phát nương làm rẫy, đến những buổi hát then, hát lượn bên bếp lửa. Lễ hội Lồng Tồng – “Tết xuống đồng” lớn nhất trong năm – chính là minh chứng sống động cho tinh thần cộng đồng bền chặt ấy. Ngày hội không chỉ để cầu mùa màng bội thu mà còn là dịp vui chơi, giao lưu qua các trò tung còn, kéo co, đẩy gậy, tạo nên bức tranh văn hóa rộn ràng, giàu sức sống.

Người dân bản Liền cùng nhau tham gia trò chơi đẩy gậy nhân dịp lễ hội

Thực tế, Bản Liền đang sở hữu kho tàng văn hóa phong phú. Từ kiến trúc nhà sàn lợp lá cọ, bền vững với thời gian; đến phong tục cưới hỏi với lễ vật truyền thống gồm bánh giầy, lợn cắp nách; từ những trò chơi dân gian trong lễ hội đến ẩm thực đặc sắc như xôi ngũ sắc, gà nướng mắc khén… Tất cả tạo nên sức hấp dẫn riêng, khiến du khách đến rồi muốn quay lại.

Chị Vàng Thị Hoan cùng du khách nước ngoài bên búp chè Shan tuyết

Chị Vàng Thị Hoan - chủ một homestay cho biết: “Khách đến Bản Liền thích nhất là được trải nghiệm cuộc sống thật: đi chợ phiên, hái chè, xem hát Then, ngủ nhà sàn, ăn các món ăn truyền thống như xôi ngũ sắc, gà nướng mắc khén. Họ nói như vậy mới hiểu hết cái hay của người Tày".

Du lịch cộng đồng: Sinh kế mới của người dân

Những năm gần đây, nhiều giá trị văn hóa truyền thống ở Bản Liền đã được khôi phục và phát huy. Lễ hội Lồng Tồng được tổ chức định kỳ, trở thành điểm hẹn văn hóa quan trọng, thu hút đông đảo du khách. Các đội văn nghệ quần chúng biểu diễn hát then, hát lượn, múa sạp trong không khí náo nhiệt, mang lại trải nghiệm khó quên.

Đến giữa năm 2025, xã đã có 8 hộ gia đình tham gia phát triển homestay (cơ sở dịch vụ lưu trú), mỗi năm đón khoảng 450 lượt khách trong và ngoài nước đến tham quan và nghỉ lại qua đêm, doanh thu đạt 165 triệu đồng/năm. Các điểm du lịch chính như thác nước Pắc Kẹ, rừng già Đội 4, suối Bản Liền, đồi chè Đội 3, ngắm ruộng bậc thang mùa lúa chín, mùa nước đổ...

Song song với đó, mô hình homestay du lịch cộng đồng phát triển mạnh mẽ kể từ khi chương trình thực tế “Gia đình HAHA” phát hành. Du khách đến Bản Liền không chỉ nghỉ dưỡng trong những ngôi nhà sàn truyền thống, mà còn tham gia vào nhiều hoạt động trải nghiệm đặc sắc cùng người dân như hái chè, bắt cá dưới suối, chế biến và thưởng thức các món ăn truyền thống.

Chị Nguyễn Ngọc Phượng, một du khách từng trải nghiệm 4 ngày 3 đêm tại xã Bản Liền kể: “Mình đã tự tay leo lên đồi chè Shan tuyết để hái chè, rồi học làm xôi ngũ sắc từ khâu hái lá tạo màu đến đặt chõ đồ xôi trên bếp củi. Ấn tượng nhất là khi mình được hướng dẫn làm nón lá cọ - từng bước đan lá, khâu nón đều do chính tay mình thực hiện. Đây thực sự là những trải nghiệm hiếm có, giúp mình hiểu sâu hơn về văn hóa và cuộc sống của người Tày".

Tuy nhiên, sự phát triển của đời sống hiện đại và tác động từ mạng xã hội cũng đặt ra không ít thách thức cho việc bảo tồn văn hóa của đồng bào người Tày nơi đây. Nhiều phong tục, nghi lễ đang có xu hướng bị giản lược, thậm chí chỉ còn duy trì ở mức tượng trưng trong một số lễ hội. Lớp trẻ dần ít mặn mà với các hoạt động truyền thống, thay vào đó bị cuốn hút bởi lối sống mới, dẫn đến nguy cơ đứt gãy sự truyền nối văn hóa giữa các thế hệ.

Lâm Thị Nghị hướng dẫn khách du lịch trải nghiệm làm nón cọ

Bên cạnh đó, công tác quảng bá du lịch còn hạn chế. Các hoạt động truyền thông chủ yếu tập trung vào ẩm thực và một số loại hình nghệ thuật dân gian, chưa có hệ thống thông tin toàn diện về văn hóa Tày.

“Khó khăn nhất là đường xá xuống cấp, mùa mưa hay sạt lở, khách đến không thuận tiện. Sóng điện thoại, mạng Internet yếu, nhiều lúc khách tìm đường cũng khó”, anh Vượng chia sẻ.

Theo anh Vượng, ngoài ra, kỹ năng ngoại ngữ, nghiệp vụ du lịch của người dân còn hạn chế. Bà con chủ yếu làm nông, giờ làm du lịch còn bỡ ngỡ, chưa được tập huấn nhiều về kỹ năng, ngoại ngữ. Nếu không có giải pháp kịp thời, nhiều giá trị văn hóa có nguy cơ mai một theo thời gian, đồng thời tiềm năng du lịch chưa được khai thác triệt để.

Tạo không gian văn hóa sống động cho cả người dân và du khách

Chia sẻ về định hướng bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch cộng đồng nhằm hạn chế nguy cơ bị thương mại hóa, ông Chấu Seo Sẻng - Phó chủ tịch UBND xã Bản Liền nhấn mạnh: “Chúng tôi ưu tiên bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, coi đây là yếu tố then chốt để giữ bản sắc và tạo sự độc đáo cho du lịch Bản Liền, đồng thời ngăn chặn nguy cơ bị mai một".

Ông Chấu Seo Sẻng - Phó chủ tịch UBND xã Bản Liền

Theo ông, các lễ hội, nghi lễ truyền thống, hát Then, đàn tính, múa sạp sẽ được khôi phục và tổ chức định kỳ để tạo không gian văn hóa sống động cho cả người dân và du khách.

Song song với đó là thành lập câu lạc bộ văn hóa dân gian ở thôn nhằm khuyến khích thế hệ trẻ kế thừa giá trị truyền thống; hỗ trợ nghệ nhân duy trì nghề dệt thổ cẩm, làm bánh dân tộc, thuốc nam để phát triển thành sản phẩm du lịch trải nghiệm, quà lưu niệm; đồng thời lồng ghép nội dung văn hóa Tày vào giáo dục địa phương giúp thế hệ trẻ hiểu và trân trọng bản sắc văn hóa dân tộc mình.

Khi những giải pháp này được triển khai đồng bộ, Bản Liền sẽ không chỉ giữ gìn được bản sắc, mà còn biến văn hóa Tày thành sản phẩm du lịch đặc thù, mang lại sinh kế bền vững cho cộng đồng người dân nơi đây.

Như Ngọc - Lan Phương

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/van-hoa-tay-lam-nen-suc-song-du-lich-cong-dong-o-ban-lien-2440728.html