Vận hội lớn của Thủ đô

một ngày trướcBài gốc

Nhân dịp đón xuân Ất Tỵ 2025, Báo Hànôịmới đã có cuộc trò chuyện với TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội về chủ đề này.

TS Nguyễn Sĩ Dũng.

Tiềm năng lớn, vận hội lớn

- Thưa TS Nguyễn Sĩ Dũng, Luật Thủ đô 2024 đã được Quốc hội thông qua với nhiều điểm mới đáng chú ý. Theo ông, luật này có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển kinh tế của Thủ đô Hà Nội trong bối cảnh hiện nay?

- Luật Thủ đô 2024 được Quốc hội thông qua mang ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển kinh tế của Thủ đô Hà Nội, nhất là khi Thủ đô đang đứng trước những cơ hội và thách thức đan xen.

Thứ nhất, Luật Thủ đô 2024 đã tạo ra một khung pháp lý vượt trội và linh hoạt cho Hà Nội. Điều này cho phép Thủ đô thực hiện cơ chế phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn, tạo sự chủ động trong quản lý và điều hành kinh tế. Những điểm mới này giúp Hà Nội tháo gỡ các nút thắt về thể chế, giảm bớt sự trói buộc từ các quy định cứng nhắc vốn tồn tại trước đây. Khi chính quyền Thủ đô có thêm quyền lực và trách nhiệm, các quyết sách sẽ kịp thời và phù hợp hơn với thực tiễn phát triển của địa phương.

Thứ hai, Luật Thủ đô 2024 đã mở ra cơ chế đặc thù về tài chính và ngân sách cho Hà Nội. Việc tăng tỉ lệ điều tiết ngân sách giữ lại và tạo thêm nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng giao thông, đô thị và các dự án trọng điểm sẽ giúp Hà Nội nâng cao năng lực kết nối, thu hút đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Thứ ba, Luật Thủ đô lần này đặt ra mục tiêu xây dựng Hà Nội thành trung tâm đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế tri thức. Đây là định hướng rất đúng đắn, bởi trong bối cảnh hiện nay, động lực tăng trưởng của các đô thị lớn trên thế giới không còn dựa vào lao động giá rẻ hay tài nguyên mà tập trung vào công nghệ, sáng tạo và chất lượng nguồn nhân lực.

Cuối cùng, Luật Thủ đô 2024 khẳng định rõ Hà Nội cần phát triển theo mô hình đô thị xanh, bền vững và thông minh. Điều này phù hợp với xu thế toàn cầu và giúp Thủ đô xây dựng một nền kinh tế hiện đại, vừa phát triển nhanh nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa và môi trường sống chất lượng cho người dân.

Tóm lại, Luật Thủ đô 2024 không chỉ mang tính đột phá về thể chế mà còn tạo ra những động lực mới để Hà Nội bứt phá, hiện thực hóa tiềm năng của mình và trở thành trung tâm kinh tế hàng đầu khu vực. Điều quan trọng nhất bây giờ là chúng ta cần triển khai luật một cách quyết liệt, hiệu quả và sáng tạo để biến cơ hội thành hiện thực.

Mô hình trồng hoa lan ứng dụng công nghệ cao xã Đại Thịnh (huyện Mê Linh). Ảnh: Quang Thái

- Ông có thể nói rõ hơn về những cải cách quan trọng về kinh tế mà Luật Thủ đô 2024 hướng tới?

- Luật Thủ đô 2024 đã đưa ra những cải cách quan trọng về kinh tế với mục tiêu tạo đột phá cho sự phát triển của Hà Nội trong giai đoạn mới.

Thứ nhất, cơ chế phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn cho Hà Nội. Luật Thủ đô 2024 trao thêm thẩm quyền cho chính quyền thành phố trong việc ra quyết định và triển khai các chính sách kinh tế, đặc biệt là trong các lĩnh vực đầu tư công, quản lý đất đai, và thu hút đầu tư. Điều này giúp Hà Nội chủ động hơn trong việc thực hiện các dự án phát triển, giảm bớt sự phụ thuộc vào sự phê duyệt của các cơ quan cấp trên. Đây chính là một bước đột phá về thể chế, tạo điều kiện để Thủ đô phát triển nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Thứ hai, các chính sách đặc thù về tài chính và ngân sách. Luật quy định tỉ lệ ngân sách được giữ lại cao hơn, đồng thời tạo cơ chế cho Hà Nội huy động thêm các nguồn lực từ xã hội thông qua các hình thức hợp tác công tư (PPP) và đấu giá đất đai gắn với quy hoạch phát triển đô thị. Điều này giúp Hà Nội có thêm nguồn lực để đầu tư cho hạ tầng giao thông, phát triển các khu đô thị mới, và các dự án kinh tế trọng điểm.

Thứ ba, phát triển các mô hình kinh tế mới và đô thị thông minh. Luật Thủ đô 2024 khuyến khích phát triển các khu công nghiệp sinh thái, khu công nghệ cao và các mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD). Những cải cách này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng đất đai mà còn tạo ra động lực mới cho tăng trưởng kinh tế bền vững, phù hợp với xu thế quốc tế.

Thứ tư, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và kinh tế tri thức. Luật đã đề ra những chính sách khuyến khích phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ cao, chuyển đổi số, và kinh tế xanh.

Cuối cùng, phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường. Luật Thủ đô 2024 nhấn mạnh Hà Nội phải phát triển theo hướng xanh, bền vững.

Những cải cách này có ý nghĩa rất lớn, bởi chúng không chỉ tháo gỡ những nút thắt về thể chế và nguồn lực mà còn giúp Hà Nội chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu, tập trung vào chất lượng và tính bền vững. Vấn đề quan trọng là chính quyền thành phố phải thực hiện những cải cách này một cách quyết liệt, sáng tạo và hiệu quả, qua đó đưa Luật Thủ đô vào cuộc sống, tạo ra những thành quả cụ thể và rõ nét.

Luật Thủ đô 2024 đã thiết kế nhiều cơ chế đặc thù để hiện thực hóa các tiềm năng của Thủ đô. Cơ chế quan trọng nhất, theo tôi, là phân cấp, phân quyền mạnh mẽ và cơ chế tài chính đặc thù. Hai cơ chế này sẽ giúp Hà Nội có đủ thẩm quyền và nguồn lực để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển. Khi kết hợp với tiềm năng về con người, văn hóa và vị trí địa lý, Hà Nội hoàn toàn có thể bứt phá mạnh mẽ, trở thành một trong những trung tâm kinh tế lớn của khu vực.

Sản xuất linh kiện điện tử tại Công ty TNHH Katolec Việt Nam, Khu công nghiệp Quang Minh (huyện Mê Linh). Ảnh: Quang Thái

- Để phát huy vai trò trung tâm kinh tế, Hà Nội cần tập trung vào những lĩnh vực nào trong thời gian tới, thưa ông?

- Theo tôi để phát huy vai trò trung tâm kinh tế, Hà Nội cần tập trung vào phát triển kinh tế tri thức và đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh các ngành dịch vụ chất lượng cao, chuyển hướng sang công nghiệp xanh và nâng cấp hạ tầng kết nối đô thị một cách đồng bộ. Nếu quyết liệt triển khai những định hướng này, Hà Nội không chỉ bứt phá mạnh mẽ mà còn khẳng định được vị thế là trung tâm kinh tế hàng đầu khu vực.

Hóa giải những thách thức

- Ông đánh giá như thế nào về thách thức mà Thủ đô phải đối mặt khi triển khai Luật Thủ đô 2024?

- Việc triển khai Luật Thủ đô 2024 mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức lớn mà Hà Nội phải đối mặt.

Thách thức lớn nhất chính là khả năng thực thi hiệu quả các quy định và cơ chế mới mà luật đặt ra. Mặc dù Luật Thủ đô đã trao thêm quyền lực và cơ chế đặc thù cho Hà Nội, song việc cụ thể hóa và triển khai các cơ chế này vào thực tế đòi hỏi sự quyết tâm rất cao, sự sáng tạo và năng lực điều hành của chính quyền Thủ đô.

Thứ hai là thách thức về nguồn lực thực hiện. Để hiện thực hóa những mục tiêu lớn mà Luật Thủ đô đề ra, Hà Nội cần có nguồn lực tài chính, nhân lực và công nghệ đủ mạnh. Mặc dù luật đã cho phép Hà Nội giữ lại tỉ lệ ngân sách cao hơn và huy động thêm nguồn lực xã hội, nhưng việc sử dụng nguồn lực này sao cho hiệu quả và bền vững vẫn là một bài toán lớn. Cần tránh tình trạng lãng phí, thất thoát trong đầu tư công và các dự án trọng điểm.

Thứ ba là áp lực về hạ tầng đô thị và môi trường. Quá trình đô thị hóa và phát triển kinh tế nhanh chóng đang tạo ra sức ép lớn lên hạ tầng giao thông, nhà ở và dịch vụ công. Trong khi đó, các vấn đề về ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông và ngập lụt vẫn chưa được giải quyết triệt để. Nếu không có các giải pháp đồng bộ và quyết liệt, các thách thức này có thể cản trở mục tiêu phát triển bền vững mà Luật Thủ đô 2024 hướng tới.

Thứ tư là thách thức từ tâm lý e ngại thay đổi và khả năng phối hợp giữa các cấp, các ngành. Luật Thủ đô trao quyền mạnh mẽ hơn cho chính quyền thành phố, nhưng để tận dụng được các cơ chế mới, cần phải thay đổi tư duy và cách làm của đội ngũ cán bộ, công chức. Sự phối hợp giữa các sở, ngành và các địa phương trong vùng Thủ đô cũng cần được cải thiện để tạo ra một hệ sinh thái quản lý thống nhất, hiệu quả.

Cuối cùng, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, cạnh tranh giữa các đô thị trong khu vực cũng là một thách thức không nhỏ. Các thành phố lớn trên thế giới đang chuyển dịch mạnh mẽ sang mô hình đô thị thông minh, kinh tế xanh và phát triển bền vững. Hà Nội cần phải vừa nhanh chóng nắm bắt xu thế này, vừa phải tạo ra sự khác biệt để thu hút đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh của mình.

Để vượt qua những thách thức này, Hà Nội cần có một tầm nhìn chiến lược dài hạn, sự quyết tâm đổi mới mạnh mẽ và một cơ chế giám sát chặt chẽ trong quá trình triển khai Luật Thủ đô 2024. Quan trọng hơn, sự đồng thuận và ủng hộ của người dân cùng với sự sáng tạo, năng động của chính quyền sẽ là chìa khóa để Hà Nội chuyển hóa thách thức thành động lực phát triển, đưa Thủ đô phát triển bứt phá và bền vững.

Theo tôi, Hà Nội cần tập trung vào 3 nhiệm vụ trọng tâm: Thứ nhất là cải cách thể chế mạnh mẽ. Thứ hai là huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, tránh lãng phí. Thứ ba là phát huy sức mạnh con người và đổi mới sáng tạo. Với kinh tế tri thức và đổi mới sáng tạo làm trụ cột, dịch vụ chất lượng cao làm động lực, và đô thị thông minh cùng hạ tầng xanh làm nền tảng, Hà Nội hoàn toàn có thể tạo ra bước đột phá mạnh mẽ trong thời gian tới.

Đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội (đoạn Nhổn - ga Cầu Giấy). Ảnh: Quang Thái

- Trong các bài phát biểu gần đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Ông nghĩ gì về điều này trong bối cảnh thực hiện Luật Thủ đô 2024 và việc này ảnh hưởng như thế nào đến phát triển kinh tế Hà Nội thời gian tới?

- Đây là một định hướng rất đúng đắn và cần thiết trong bối cảnh thực hiện Luật Thủ đô 2024. Việc tinh gọn bộ máy không chỉ là yêu cầu cấp bách về mặt cải cách hành chính mà còn là điều kiện tiên quyết để Hà Nội phát huy tối đa cơ chế đặc thù mà Luật Thủ đô mang lại và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Trước hết, bộ máy tinh gọn sẽ giúp nâng cao năng lực quản trị và điều hành của chính quyền Thủ đô. Với việc phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn trong Luật Thủ đô 2024, chính quyền Hà Nội cần có một bộ máy đủ mạnh, chuyên nghiệp và linh hoạt để kịp thời ra quyết định và triển khai các chính sách phù hợp với thực tiễn phát triển của Thủ đô. Khi bộ máy được tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả sẽ được nâng lên, từ đó giảm thiểu tình trạng chồng chéo, quan liêu và trì trệ trong hệ thống quản lý nhà nước.

Thứ hai, bộ máy tinh gọn sẽ góp phần cải thiện môi trường đầu tư và kinh doanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và nhà đầu tư. Một hệ thống hành chính hiệu quả, ít tầng nấc trung gian sẽ giúp rút ngắn thời gian xử lý thủ tục hành chính, giảm chi phí không chính thức và tạo niềm tin cho các doanh nghiệp. Đây là yếu tố then chốt để thu hút đầu tư, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh và tạo động lực tăng trưởng kinh tế cho Hà Nội.

Thứ ba, việc xây dựng bộ máy tinh gọn cũng giúp Hà Nội tiết kiệm và sử dụng hiệu quả nguồn lực công. Khi tinh giản biên chế và tổ chức lại bộ máy, ngân sách sẽ được tập trung cho các nhiệm vụ phát triển quan trọng như đầu tư hạ tầng giao thông, phát triển đô thị thông minh và nâng cao chất lượng dịch vụ công, qua đó nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Cuối cùng, bộ máy tinh gọn sẽ tạo điều kiện để chính quyền Hà Nội năng động và sáng tạo hơn trong việc thực thi các chính sách mới. Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các đô thị lớn trong khu vực, chính quyền Thủ đô cần có khả năng ra quyết định nhanh, linh hoạt và hiệu quả để nắm bắt cơ hội phát triển và vượt qua các thách thức đặt ra.

Bộ máy tinh gọn sẽ tạo ra một chính quyền Thủ đô minh bạch, gần dân và phục vụ tốt hơn, qua đó khơi thông các nguồn lực, thu hút đầu tư và tạo đà cho Hà Nội bứt phá mạnh mẽ trong thời gian tới.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Văn Ngọc Thủy

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/van-hoi-lon-cua-thu-do-691898.html