Người dân khéo léo xếp măng không chồng lên nhau, bảo đảm từng lát đều thấm nắng
Mùa măng rừng ở vùng Đông Giang - La Dạ thường bắt đầu từ cuối tháng 6 - 10 dương lịch, trùng với mùa mưa đầu hạ. Những cơn mưa liên tục thời gian qua đủ làm cánh rừng nơi đây thêm xanh mướt, tươi tốt, kích thích các loại tre rừng (như: măng tre, măng le, lồ ô) “đẻ măng” sau giai đoạn tích tụ dinh dưỡng qua mùa khô.
Từ tháng 6 âm lịch, người dân trong vùng đã rục rịch vào rừng xắn măng. Bởi theo kinh nghiệm của người dân địa phương, măng đầu mùa là quý nhất, củ mập mạp, chắc thịt, ít xơ, có mùi hăng thơm đặc trưng và tất nhiên bán được giá hơn hẳn (khoảng 12.000 - 15.000 đồng/kg tươi).
Chị K’ Thị Thanh - người dân xã Đông Giang có kinh nghiệm đi hái măng nhiều năm cho biết: “Để vào rừng hái măng, chúng tôi đi từ tờ mờ sáng, mang theo dao quắm, cuốc, bao tải, men theo lối mòn vào sâu trong rừng leo lên các triền đồi, sườn núi vì nơi đó măng mọc nhiều. Cao điểm vào tháng 7 - 8, bà con vùng đồng bào Raglai, K’ho bên cạnh lo rẫy bắp lai, trồng vài sào lúa, đều tranh thủ vào rừng kiếm thêm thu nhập. Vào cao điểm mùa mưa, mỗi người chịu khó đi sâu vào rừng, cũng xắn được từ 40 - 50 kg măng tươi/ngày. Khoảng 4 giờ chiều, bà con sẽ ra khỏi rừng và được thương lái đợi sẵn mua măng tươi với giá 7.000 đồng/kg”.
Theo kinh nghiệm của những người đi hái măng, ngoài có sức khỏe vì phải vác nặng, người hái phải có kinh nghiệm “canh” măng bằng cách quan sát đất nứt hoặc dấu vết tre non, đào nhẹ để lấy củ măng tinh túy chưa nhú hẳn. Măng vùng đất này nổi tiếng giòn, ngọt hậu, ít đắng gắt nhờ đất bazan màu mỡ và lượng nắng cao giúp tre tích tụ tinh chất.
Bà Thông Thị Kim Âu - thôn Hòa Tiến, xã Đông Giang, một trong những chủ thu mua măng lâu năm cho biết thêm: “2 tháng nay cao điểm người dân vào rừng hái măng, nên trung bình tôi thu mua khoảng 1,5 tấn măng tươi/ngày. Sau khi thu mua măng tươi, tôi đem luộc, cắt ra phơi khô rồi bỏ mối cho các địa phương trong và ngoài tỉnh, trung bình 12 kg măng tươi mới cho ra 1 kg măng khô, ít nhất phơi 3 - 4 nắng mới thành phẩm. Tuy nhiên, năm nay thời tiết mưa nhiều, nên việc phơi măng rất vất vả, hiện măng khô đang có giá từ 180.000 - 200.000 đồng/kg, đến cận tết giá sẽ cao hơn vì hút hàng”.
Tại điểm thu mua của bà Âu, không khí những ngày qua khá nhộn nhịp, người thì gọt măng, luộc măng, người thì xếp lên giàn để phơi. Mọi người khéo léo xếp măng không chồng lên nhau, bảo đảm từng lát đều thấm nắng. Dưới ánh mặt trời gay gắt đặc trưng của vùng nắng gió, măng nhanh chóng se lại, chuyển từ màu trắng sang vàng nhạt, tỏa mùi thơm hăng nhẹ. Thỉnh thoảng, họ dùng tay đảo nhẹ để măng khô đều, tránh ẩm mốc.
Măng rừng được xem là “rau của bốn mùa” trong bữa ăn gia đình, chế biến đơn giản nhưng đậm đà và biến tấu được nhiều món khác nhau từ luộc, xào, nấu canh chua… Đặc biệt, món măng khô kho thịt là món ăn đặc trưng không thể thiếu trong mâm cơm người Việt vào mỗi dịp tết đến xuân về. Do đó, đây là thời điểm nhiều thương lái, người tiêu dùng đang đặt hàng loại măng rừng có xuất xứ từ vùng cao Đông Giang, vùng núi Tánh Linh để trữ bán, thưởng thức và làm quà tặng.
Măng khô kho thịt là món ăn đặc trưng
Không còn bao lâu nữa mùa khai thác măng rừng sẽ kết thúc. Hái măng rừng ở Đông Giang không chỉ là công việc kiếm sống thời vụ của bà con, mà còn là một phần không thể tách rời của đời sống văn hóa, tinh thần của đồng bào dân tộc nơi đây.
Măng thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, là sợi dây gắn kết cộng đồng, góp phần gìn giữ bản sắc dân tộc. Với người dân vùng cao, mỗi búp măng là một món quà quý, chứa đựng câu chuyện về sự cần cù, lòng biết ơn và niềm tự hào đối với núi rừng trù phú quê hương.
Minh Vân .